U 2024 hodzie ŭ Biełarusi naradziłasia 58 993 dziaciej, heta na 8,7% mienš, čym u 2023-m. Ich kolkaść znoŭ stała samaj nizkaj za ŭsiu historyju statystyčnaj spravazdačnaści ŭ Biełarusi — z 1950 hoda. Pra pryčyny hetaha «Naša Niva» pahutaryła z antrapołaham i historykam Paŭłam Cieraškovičam.
Suśvietnaja tendencyja, ale pryčyny nie tolki ŭ hetym
Naradžalnaść u Biełarusi ŭ pieraliku na 1000 žycharoŭ ciapier znachodzicca prykładna na takim ža ŭzroŭni, jak naradžalnaść va Ukrainie vajennaha času. Va Ukrainie ŭ 2024 hodzie naradziłasia 177 tysiač dziaciej, što składaje 6 na 1000 žycharoŭ. U Biełarusi — 59 tysiač dziaciej, što składaje prykładna 6,6 na 1000 žycharoŭ.
Razam z tym skaračeńnie naradžalnaści — ahulnaja tendencyja dla ŭsiaho śvietu.
«Jość niekalki rehijonaŭ — subsacharski rehijon u Afrycy i niekatoryja krainy Azii, — u jakich naradžalnaść zastajecca vysokaj», — adznačaje Cieraškovič vyklučeńni.
Na naradžalnaść, kaža jon, upłyvaje taksama taki faktar, jak sacyjalistyčnaja spadčyna ŭ spałučeńni z relihijnym fonam.
«Va ŭsich byłych sacyjalistyčnych krainach i savieckich respublikach, dzie, umoŭna kažučy, bolšaść — chryścijanie, naradžalnaść i kolkaść nasielnictva skaračajecca.
A voś, va, umoŭna kažučy, musulmanskich byłych sacyjalistyčnych krainach, ja maju na ŭvazie respubliki Centralnaj Azii, Azierbajdžan, tam nasielnictva pavialičvajecca, z naradžalnaściu ŭsio dobra»,
— tłumačyć Pavieł Cieraškovič.
Adbivajecca źmianieńnie madeli šlubnych pavodzin: praz toje, što žančyny vychodziać zamuž paźniej, skaračajecca repraduktyŭny pieryjad.
«U ZŠA jość etnakanfiesijnaja hrupa amišy — heta pierasialency z Šviejcaryi, Hiermanii, jakija paźbiahajuć dasiahnieńniaŭ cyvilizacyi. Zajmajucca amal vyklučna sielskaj haspadarkaj, žyvuć u viaskovaj miascovaści. Pryłady pracy ŭ ich tam uzoru XIX stahodździa. Jany nie karystajucca aŭtamabilami pryncypova, na koniach jeździać. Kaštoŭnaść ich žyćcia — heta dobryja adnosiny z susiedziami i vialikaja kolkaść dziaciej.
Dyk voś, kolkaść amišaŭ z pačatku XXI stahodździa padvoiłasia. Tak što pavieličeńnie nasielnictva mahčymaje ŭ toj krainie, dzie asnoŭnyja demahrafičnyja tendencyi inšyja. Hałoŭnuju rolu adyhryvaje toje, jakija kaštoŭnaści ludzi padzialajuć, jakoje ich staŭleńnie da siamji, da naradžeńnia dziaciej».
Na naradžalnaść u Biełarusi ŭpłyvajuć taksama łakalnyja faktary — represii i vajna ŭ susiedniaj Ukrainie.
«Hetyja abstaviny dziejničajuć i niepasredna (na tych, chto zastaŭsia ŭ krainie), i ŭskosna, praz faktar mihracyi, bo źjazdžajuć pieravažna asoby repraduktyŭnaha ŭzrostu», — kaža Pavieł Cieraškovič.
Nasielnictva Biełarusi moža skaracicca ŭdvaja da 2100 hoda
Tendencyja da skaračeńnia nasielnictva ŭ našaj krainie budzie zachoŭvacca.
Pa prahnozie AAN, da 2100 hoda nasielnictva Biełarusi moža skaracicca ŭdvaja (minus 4,6 miljona čałaviek).
Samyja nizkija pakazčyki ŭ śviecie pa kryteryi kolkaści narodžanych na adnu žančynu — u Tajvani i Paŭdniovaj Karei (u siarednim žančyna naradžaje 1,1 dzicia; u Biełarusi heta 1,4, što taksama ŭnizie rejtynhu).
Ci jość sposaby raźviarnuć tendencyju?
«Paŭdniovaja Kareja vydatkavała bolš za 200 miljardaŭ dalaraŭ na vyrašeńnie hetaj prablemy za apošnija amal 20 hadoŭ. Vynikaŭ anijakich absalutna, — kaža Pavieł. — Mnie zdajecca, što dziaržava praktyčna ničoha nie moža zrabić. Kali ŭ Jeŭropie, u Paŭnočnaj Amierycy kolkaść nasielnictva abo stabilizujecca, abo pavialičvajecca pieradusim za košt mihrantaŭ, to ŭ Paŭdniovaj Karei mihrantaŭ mała, tamu tam nasielnictva davoli chutka skaračajecca», — kaža jon.
Kamientary
tolko voždi-diehienieraty etoho nie znajut, uvy.
tyja chto zastalicia u RB - taksama "źjazžajuć" nienaradžeńniem dziaciej
Ale žyciovaja palityka maskoŭskaha režymu pradać zadoraha ŭsim budku ŭ horadzie i paimieć na tym z łachoŭ (apošniaha) babła.