Praviadzieńnie luboha bujnoha spartyŭnaha turniru praktyčna zaŭsiody źviazanaje z maštabnym novym budaŭnictvam. Areny dla spabornictvaŭ, hateli, transpartnaja infrastruktura. Minčuki ŭžo zmahli pierakanacca ŭ hetym na ŭłasnym vopycie navat u suviazi z adnosna «kamiernym» suśvietnym čempijanatam pa chakiei — što ŭžo kazać pra padziei sapraŭdy płanietarnaha razmachu, takija jak Alimpijady i futbolnyja čempijanaty. Da pačatku Jeŭra-2012 błohier Darriuss raskazvaje pra vosiem polskich i ŭkrainskich stadyjonaŭ, jakim nakanavana najbližejšyja try tydni znachodzicca ŭ centry ŭsieahulnaj uvahi.
Papiaredniaje Jeŭra, jakoje adbyłosia 4 hady tamu ŭ Aŭstryi i Šviejcaryi, u sensie sapraŭdy prymierkavanaha da jaho budaŭnictva akazałasia, zrešty, dosyć ścipłym. Śpiecyjalna da čempijanatu byŭ faktyčna ŭźviedzieny tolki adzin novy stadyjon (u Kłahienfurcie),
astatnija 7 aren ci ŭžo byli pabudavanyja, ci padvierhlisia ŭ toj ci inšaj stupieni renavacyi, čaściakom źviazanaj tolki z peŭnym (pryčym časovym, na čas turniru) pašyreńniem ich jomistaści.
U Polščy i Ukrainie takoje było niemahčyma. Pieravažnaja bolšaść futbolnych aren hetych krain ujaŭlała saboj zaniapałuju spadčynu časoŭ budaŭnictva sacyjalizmu i nie adpaviadała navat minimalnym patrabavańniam UEFA.
Biez novych stadyjonaŭ abo kardynalnaj rekanstrukcyi isnych było nie abyścisia.
Krainy-susiedzipa-bratersku padzialili finansava ciažkuju nošu:
z vaśmi nieabchodnych stadyjonaŭ 4 dastalisia Polščy, druhaja ž pałova, adpaviedna, — Ukrainie. U jakaści haradoŭ, jakija buduć prymać matčy Jeŭra, byli vyznačanyja Varšava, Poznań, Hdańsk, Urocłaŭ, Kijeŭ, Lvoŭ, Danieck i Charkaŭ, jaki apiaredziŭ u kančatkovym vyniku Dnieprapiatroŭsk.
U bolš vyhadnym stanoviščy apynułasia, jak ni dziŭna, Ukraina. Reč u tym, što tolki tam da momantu vybaru krain-arhanizataraŭ Jeŭra (u 2007 hodzie) budaŭnictva adnoj ź nieabchodnych aren užo było ŭ razhary, pryčym viałosia jano całkam na pryvatnyja hrošy. Havorka, viadoma, pra danieckuju «Danbas-Arenu».
Ukrainski miljarder Rynat Achmietaŭ, uładalnik haziet, zavodaŭ i, mahčyma, navat parachodaŭ, ukłaŭ u budaŭnictva stadyjona dla svajho FK «Šachcior», pavodle roznych acenak, da $400 młn.
Za hetyja hrošy ŭ parku imia Leninskaha kamsamoła źjaviłasia supiersučasnaje zbudavańnie, jakoje ŭžo zrabiłasia novym simvałam brutalnaha praletarskaha Daniecka. Budaŭničyja raboty praciahvalisia krychu bolš za try hady: z červienia 2006 pa žnivień 2009.
Brytanskija architektary z kampanii Arup Sport prapanavali dla «Danbas-Areny» futurystyčny vobraz avalnaha budynka z całkam zašklonymi fasadami. Niepatrabavalnym miascovym žycharam atrymany vynik nahadaŭ kaśmičnuju talerku, što pryziamliłasia pasiarod parku.
Vakoł stadyjona paśla zakančeńnia budoŭli byŭ raźbity skvier, śpiecyjalna pasadžanyja drevy, liście jakich vosieńniu nabyvaje čyrvona-aranžavuju afarboŭku, blizkuju da kamandnych koleraŭ danieckaha «Šachciora». Usiaho raboty pa azielanieńni i dobraŭparadkavańni terytoryi abyšlisia Achmietavu ŭ $30 młn.
Adnym z atrakcyjonaŭ, zaklikanych paciešyć publiku, staŭ, u pryvatnaści, vielizarny hranitny miač, jaki lažyć na «padušcy» z mahutnych bruj vady. Dziakujučy stvoranamu imi vysokamu cisku miač svabodna krucicca ŭsimi achvotnymi, niahledziačy na svaju vahu.
U ciomny čas sutak stadyjon efiektna padśviatlajecca, što jašče bolš uzmacniaje inšapłanietnaje ŭražańnie. Naturalna, «Danbas-Arena» abstalavanaja ŭsioj patrebnaj infrastrukturaj: ad parkovak i ŭstanovaŭ hramadskaha charčavańnia da kramaŭ fanackaj atrybutyki i kłubnaha muzieja.
Ahulnaja ŭmiaščalnaść stadyjona skłała 51 tys. hledačoŭ. Padčas Jeŭra-2012 tut projdzie 5 matčaŭ: try na hrupavoj stadyi, čverćfinał i adzin z dvuch paŭfinałaŭ.
Kali «Danbas-Arena» da momantu vyjhryšu polska-ŭkrainskaj zajaŭkaj konkursu na prava praviadzieńnia čempijanatu była ŭžo napałovu hatovaja, to z astatnimi, u tym liku i dvuma hałoŭnymi, stadyjonami turniru, sprava išła našmat horš.
U Varšavie palaki vyrašyli pabudavać absalutna novuju arenu na miescy staroha «Stadyjona dziesiacihodździa» jašče 1950-ch hadoŭ, pieratvoranaha ŭ 1989-m u hihancki rynak,
tak zvany «Kirmaš Jeŭropy», toj samy, dzie tysiačy i tysiačy byłych savieckich hramadzian u epochu, kali hipiermarkietaŭ i handlovych halerej u Biełastoku jašče nie isnavała, rabili pieršyja drobnaaptovyja pakupki z metaj dałučyć suajčyńnikaŭ da niachitrych vyhodaŭ zachodniaj cyvilizacyi. Vyhladaŭ «Stadyjon dziesiacihodździa» ŭ apošnija hady svajho isnavańnia niejak tak: truščoby z rynkavych namiotaŭ i zakinutyja trybuny, užo zarosłyja maładymi drevami.
U 2007 hodzie hety varšaŭski «Čarkizon» byŭ źniesieny, a ŭžo ŭ 2008-m na jaho miescy pačałosia budaŭnictva novaj pryhožaj areny.
Jak zvyčajna, architektary prapanavali niekalki varyjantaŭ vyhladu hałoŭnaha stadyjona krainy. Naprykład, taki:
Adnak urešcie
polski ŭrad vybraŭ prajekt hamburhskaha biuro Gerkan, Marg und Partner: futbolnaja arena na 58,5 tys. hledačoŭ z mahčymaściu transfarmacyi ŭ kancertnuju placoŭku.
Pa susiedstvie było zapłanavanaje ŭźviadzieńnie basiejna z akvaparkam, hatela z
kanhres-centram, čyhunačnaha vakzała i stancyi mietrapalitena. Da Jeŭra, praŭda, paśpieli pabudavać tolki sam stadyjon.
Svojeasablivaść abličča pabudovy nadaje fasad, sfarmavany z kratavanych panielaŭ, afarbavanych u kolery nacyjanalnaha ściaha Polščy.
U adroźnieńnie ad «Danbas-Areny», varšaŭski «Nacyjanalny stadyjon» ujaŭlaje saboj adkrytaje zbudavańnie.
Raźmieščanyja pad roznymi vuhłami fasadnyja panieli svabodna prapuskajuć pavietra i śviatło ŭsiaredzinu kanstrukcyi areny.
Pry hetym stadyjon sprajektavany z mahčymaściu pieratvareńnia ŭ kryty spartyŭny i kancertnuju zału. Trybuny pa pierymietry nakrytyja dacham, padviešanym na vantavaj sistemie.
Dla futbolnaha ž pola pryznačany śpiecyjalny vysoŭny dach, u zvyčajny čas schavany ŭ centralnym jadry areny.
Da apošniaha, darečy, padviešanyja i čatyry vialikija ekrany na ŭzor chakiejnych stadyjonaŭ.
U vypadku nieabchodnaści vysoŭny dach razhortvajecca za 20 chvilin. Napaŭprazrystaja miembrana zroblenaja sa škłovałakna, pakrytaha tefłonam, i zdolnaja vytrymlivać mokry śnieh taŭščynioj da 18 sm.
Kompleks u razrezie. Končyk špila centralnaha jadra znachodzicca na vyšyni 100 mietraŭ nad futbolnym polem.
Siadzieńni, jak i fasad stadyjona, vykananyja ŭ kolerach polskaha ściaha. Zbornaja krainy praviadzie tut dva z troch matčaŭ hrupavoj stadyi, u tym liku matč-adkryćcio čempijanatu, i ŭ dalejšym arena stanie dla jaje chatniaj. Jak i ŭ Daniecku, akramia troch hrupavych matčaŭ tut adbudziecca pa adnym čverćfinale i paŭfinale Jeŭra.
«Nacyjanalny stadyjon» zaniaŭ hodnaje miesca ŭ panaramie pravaha bieraha Visły. Asabliva efiektna jon hladzicca nočču na fonie vantavaha Śvientakšyskaha mosta. Zbudavańnie było skončanaje za 3 hady i abyšłosia polskamu ŭradu ŭ 500 młn jeŭra. Uračystaje adkryćcio adbyłosia ŭ studzieni 2012-ha.
Druhi pa jomistaści polski stadyjon Jeŭra taksama byŭ pabudavany śpiecyjalna da čempijanatu. Im stała hdańskaja Baltic Arena,
u 2010 hodzie paśla zaklučeńnia sponsarskaha kantraktu z adnoj ź miascovych enierhietyčnych kampanij pieranazvanaja ŭ PGE Arena.
Dziusieldorfskaje architekturnaje biuro Rhode-Kellermann-Wawrowsky, što da hetaha sprajektavała stadyjony ŭ niamieckich Hielzienkirchienie i Hanoviery, prapanavała ŭ jakaści asnoŭnaj mastackaj temy dla areny ŭ partovym Hdańsku vobraz burštynu, jakim słavicca Bałtyjskaje mora.
Budaŭničyja pracy pačalisia ŭ traŭni 2009-ha i praciahvalisia ŭsiaho dva hady — uračystaje adkryćcio adbyłosia 19 lipienia 2011-ha. Dziŭnaja pa našych mierkach apieratyŭnaść dla zbudavańnia takich maštabaŭ.
Fasad i dach kompleksu ablicavanyja polikarbanatnymi panielami 6 roznych adcieńniaŭ, pieravažna žoŭtaha i karyčnievaha koleraŭ, što, ułasna, i robić PGE Arena padobnaj da kavałku apracavanaha i adpaliravanaha burštynu.
Panieli bujnym płanam. Usiaho ich spatrebiłasia 18 tys. štuk. Z vonkavaha boku fasada jany nieprazrystyja.
Usiaredzinie ž panieli svabodna prapuskajuć soniečnaje śviatło. Karystacca vydatnym stadyjonam paśla zakančeńnia Jeŭra buduć fanaty hdańskaha kłuba «Lechija».
Jaho jomistaść skłała 43 600 hledačoŭ. Akramia troch tradycyjnych matčaŭ hrupavoj stadyi ŭ Hdańsku budzie zhulany i adzin z čverćfinałaŭ. Biudžet prajekta — 180 młn jeŭra.
Treci polski stadyjon — va Urocłavie — taksama budavaŭsia śpiecyjalna da Jeŭra. Achvotnych vykupić nazvu areny nie znajšłosia. Tak jon i viadomy da hetaha času prosta jak «haradski stadyjon».
Aŭtarami prajekta iznoŭ stali niemcy, dakładniej, polskaje pradstaŭnictva frankfurckaj firmy JSK Architekten.
Pieršapačatkovaja prapanova vyłučałasia fantastyčnym siłuetam.
Zatym fantazii architektaraŭ sucišylisia, i jany prapanavali dla ŭrocłaŭskaj areny kancept «stadyjon-lichtar», što, na ich dumku, maje ŭdała karelavać z vobrazam Urocłava jak dynamičnaha sučasnaha horada.
U realnaści da kitajskaha lichtaryka ŭrocłaŭskich stadyjon atrymaŭsia padobny našmat mienš, čym heta było na rendary, ale ŭsio ž niešta zastałosia. U adroźnieńnie ad danieckaha, varšaŭskaha i hdańskaha sabrataŭ,
Stadion Miejski dziakujučy vykarystańniu napaŭprazrystych panielaŭ sa škłovałakna, pakrytych tefłonam, atrymaŭsia biaskolernym, niby zahornutym u papieru. Pry hetym čatyry vielizarnyja stalovyja kolcy, što pa akružnaści apiarazvajuć arenu, nadali fasadu charakternuju reljefnaść.
Kalarovym zbudavańnie robicca ŭnačy. Pavodle sučasnaj stadyjonnaj mody fasad moža afarboŭvacca ŭ lubyja kolery ŭ zaležnaści ad situacyi — tefłonavyja pavierchni ŭjaŭlajuć saboj idealny materyjał dla prajekcyi na ich.
Razrez kompleksu. Jon byŭ pabudavany ŭ 2009–2011 hadach, abyšoŭsia polskamu ŭradu ŭ 168 młn jeŭra i zdolny miaścić 42 700 hledačoŭ. Padčas hulniaŭ Jeŭra-2012 jon prymie tolki try hrupavyja matčy, paśla čaho stanie chatniaj arenaj urocłaŭskaha FK «Šlonsk». «Načyńnie» ŭsich polska-ŭkrainskich jeŭrastadyjonaŭ prykładna adnolkavaje: kijoski pa prodažy raznastajnaj ježy, restarany, fitnes-kłuby, kanfierenc-zały, kramy pa prodažy atrybutyki, administracyjnyja pamiaškańni.
Trybuny hetaha stadyjona majuć asabliva stromki ŭchił, što maksimizuje ahlad pola dla hledačoŭ.
JSK Architekten akramia architekturnaj kancepcyi samoj areny sprajektavała taksama i jaho infrastrukturu. U jaje ŭvachodzić espłanada, navakolny kompleks piešachodnaja zona vakoł. Z poŭdnia jana zabiaśpiečvaje svabodny padychod da kambinavanaha prypynku tramvaja i čyhunačnych ciahnikoŭ. Z poŭnačy espłanada viadzie da vuzłoŭ hramadskaha transpartu: haradskich tramvajaŭ i aŭtobusaŭ, a taksama da aŭtobusnaha parku. Usio heta daść mahčymaść značna palehčyć pryjezd i adjezd haściej stadyjona padčas masavych mierapryjemstvaŭ.
Narešcie, čaćviorty polski stadyjon Jeŭra — u Poznani (i hetak ža, jak i ŭrocłaŭski, pakul nie atrymaŭ ułasnaha imieni, zastaŭšysia prosta «haradskim») — adziny z usioj čaćviorki, jaki pabudavany nie z nula, a jość vynikam rekanstrukcyi areny, jakaja isnavała z 1980 hoda. Pryčym hetaja rekanstrukcyja pačałasia zadoŭha da jeŭračempijanatu i ŭjaŭlała saboj zvyčajnaje pryviadzieńnie staroha pola časoŭ PNR da minimalnych standartaŭ kamfortu. Z 2003 hoda paznanskija ŭłady pavolna viali raboty pa pašyreńni jomistaści svajho stadyjona, pabudovie padstreška nad trybunami, pryłady padahrevu pola, ale paśla vybaru Polščy ŭ jakaści adnoj z krain pradstaŭničaha mižnarodnaha turniru hetyja raboty atrymali novy impuls i adpaviedny razmach.
Było pryniataje rašeńnie dadatkova nadbudavać dźvie z čatyroch trybun druhimi jarusami, davioŭšy ahulnuju ŭmiaščalnaść kompleksu da 43 300 čałaviek, i pryvieści infrastrukturu ŭ adpaviednaść z patrabavańniami UEFA dla takich budynkaŭ. Praz takija nadbudovy i pierabudovy arena i atrymałasia ŭ vyniku niesimietryčnaj.
Zrešty, u peŭnaj pryhažości nie admoviš i joj. Architektary kampanii Modern Construction Systems, adkaznaj za praces prajektavańnia, śpiecyjalna da Jeŭra-2012 źmianili kanstrukcyju dachu stadyjona: jon zrabiŭsia chvalistaj miembranaj, padzielenaj na roŭnyja siehmienty 9-mietrovaj daŭžyni. Miembranu vyrašana było afarbavać u «naturalny koler šoŭku», jakim akazaŭsia zvyčajny bieły.
Usie raboty byli zavieršanyja jašče da 2010 hoda, abyšlisia ŭ 180 młn jeŭra, i paznanski stadyjon, takim čynam, staŭ pieršym sa zdadzienych u krainie pad čempijanat i trecim u abiedźviuch krainach-haspadyniach paśla «Danbas-Areny» i charkaŭskaha «Mietalista».
«Šaŭkovy» haradski stadyjon Poznani ŭ načnym afarmleńni:
Samy čas viarnucca va Ukrainu, dzie ŭ Kijevie 8 kastryčnika 2011 byŭ adkryty hałoŭny, samy vialiki, stadyjon čempijanatu Jeŭropy pa futbole 2012 hoda.
Nacyjanalny spartyŭny kompleks «Alimpijski», 70-tysiačnik, jaki 1 lipienia prymie finalny matč Jeŭra, ujaŭlaje saboj užo čaćviortuju inkarnacyju najbujniejšaha spartyŭnaha zbudavańnia Ukrainy.
Pieršy stadyjon na schiłach Čarapanavaj hary pačaŭ budavacca jašče ŭ 1936 hodzie pa prajekcie architektara M. Hračyny. Adkryćciu hetaha pa-stalinsku pyšnaha zbudavańnia, hałoŭnaj razynkaj jakoha byli drevy, vysadžanyja pa akružnaści stadyjona, pieraškodziła vajna. Urešcie jano adbyłosia tolki ŭ 1946 hodzie.
U 1966–1967 da trybunaŭ byŭ dabudavany druhi jarus, paśla čaho jomistaść pavialičyłasia da fantastyčnych pa ciapierašnich mierkach 100 tys. čałaviek. Navat paśla kardynalnaj rekanstrukcyi, raspačataj u 1978 i prymierkavanaj da maskoŭskaj Alimpijady-80 (u Kijevie, jak i ŭ Minsku, prajšli adboračnyja hulni alimpijskaha futbolnaha turniru), 100-tysiačnaja źmiaščalnaść zachavałasia. Kijeŭski «Alimpijski» byŭ najbujniejšym stadyjonam Jeŭropy.
U 1999 hodzie łaŭki byli zamienienyja na indyvidualnyja siadzieńni, kolkaść miescaŭ skaraciłasia da 83,5 tys.
A ŭ 2008 hodzie, paśla vyjhryšu prava na praviadzieńnie Jeŭra, ukrainski ŭrad padpisaŭ kantrakt na čaćviortuju rekanstrukcyju «Alimpijskaha» z usio toj ža niamieckaj firmaj Gerkan, Marg und Partner (GMP). Jany ž byli aŭtarami i druhoj najbujniejšaj areny čempijanatu — novaha Nacyjanalnaha stadyjona ŭ Varšavie. Zrešty, niejkaje padabienstva architekturnaha konkursu pravodziłasia. Pastupali na jaho prapanovy kštałtu nastupnych:
GMP ža prapanavała pa-niamiecku prosty i stylny dyzajn, jaki praduhledžvaje zachavańnie dvuchjarusnych trybun staroha «Alimpijskaha» z pakryćciom ich śpiecyjalnym tentavym dacham. Rytm apor, jakija niasuć vantavuju sistemu dachu, i pavinien byŭ farmavać mastacki vobraz hałoŭnaha stadyjona čempijanatu.
Atrymałasia niadrenna.
Mantaž apor-kałon. Usiaho ich ustalavali 80 štuk, kožnaja vyšynioj amal 50 m i vahoj 50 ton. U vierchniaj i siaredniaj častcy apory abjadnanyja belkami, jakija ŭtvarajuć nižniaje i vierchniaje kolcy.
Na apory padviešanaja vantavaja sistema, na vantach, u svaju čarhu, raźmieščanyja 640 tak zvanych «parasonikaŭ», što słužać dla naciažki tentavaj miembrany, advodu apadkaŭ i dadatkovaha aśviatleńnia pola.
Navies vykanany z napaŭprazrystaj sintetyčnaj miembrany.
Indyvidualnymi siadzieńniami farmujecca abstraktnaja mazaika ŭ kolerach nacyjanalnaha ściaha Ukrainy.
Ahulny vyhlad novaha «Alimpijskaha»:
Raboty pa rekanstrukcyi stadyjona ŭ abmiežavanych umovach centra Kijeva išli pakutliva doŭha sa značnym, pavodle ŭkrainskaha zvyčaju, pieravyšeńniem pieršapačatkovaha kaštarysu. Urešcie rekanstrukcyja hałoŭnaj areny čempijanatu i krainy abyšłasia Ukrainie ŭ $500–550 młn.
Jašče adnym ukrainskim stadyjonam da Jeŭra, abmiežavaŭšysia tolki renavacyjaj, staŭ Charkaŭski spartkompleks «Mietalist». Jon byŭ adkryty jašče ŭ 1926 hodzie i pieršapačatkova mieŭ vielmi brutalny vyhlad.
Paśla sieryi rekanstrukcyj, u 2007 hodzie, hałoŭnaja arena druhoha pa vieličyni ŭkrainskaha horada vyhladała tak:
U 2007 hodzie Charkaŭ vybrali ŭ jakaści adnaho z vaśmi haradoŭ, jakija prymuć matčy Jeŭra-2012.
Tut ža pačałasia pierabudova «Mietalista», jakaja, jak i ŭ vypadku z
«Danbas-Arenaj», u asnoŭnym viała na hrošy ŭładalnika miascovaha adnajmiennaha futbolnaha kłuba.
Vakoł čašy stadyjona byli ŭstalavanyja 24 mietaličnyja apory, jakija padtrymlivajuć novy dach areny. Za charakterny vyhlad «Mietalist» tut ža prazvali «Pavukom».
Jaho adkryćcio paśla ramontu adbyłosia ŭ śniežni 2009 hoda. Stadyjon, jaki źmiaščaje paśla rekanstrukcyi 38 tys. čałaviek, atrymaŭsia, skažam naŭprost, z samym ścipłym abliččam. Zatoje i abyšoŭsia tańniej za ŭsio — usiaho ŭ $75 młn.
Narešcie, apošni, čaćviorty va Ukrainie i vośmy ŭ abiedźviuch krainach stadyjon adkryŭsia ŭ kastryčniku 2011 hoda na samaj uskrainie Lvova. Prajekt raspracavała vienskaje biuro Albert Wimmer ZT GmbH, jakoje plonna pracavała ŭ anałahičnaj roli pierad papiarednim, aŭstra-šviejcarskim Jeŭra.
Choć budaŭničyja raboty pačalisia jašče ŭ listapadzie 2008 hoda, nieŭzabavie praź nierehularnaje finansavańnie ich tempy istotna skaracilisia, što dva hady prynosiła niamała hałaŭnoha bolu čynoŭnikam UEFA. Surjozna razhladałasia pytańnie ab pieranosie zapłanavanych u Lvovie matčaŭ u jaki-niebudź inšy horad. U kastryčniku 2010-ha, za hod da płanavanaj zdačy abjekta, vyhladaŭ jon nastupnym čynam:
Pahrozy jeŭrapiejskich futbolnych biurakrataŭ usio ž padziejničali, hrošy na dabudavańnie znajšlisia, i ŭ zvykłaj dla savieckaha čałavieka abstanoŭcy aŭrału i šturmaŭščyny «Arena Lviv» 29 kastryčnika 2011 była ŭračysta adkrytaja.
Budaŭnictva samaha maleńkaha stadyjona Jeŭra-2012 (kala 35 tys. hledačoŭ) abyšłosia ŭkrainskaj kaźnie ŭ 211 młn jeŭra.
Jak i jaho Charkaŭski sabrat, lvoŭski stadyjon prymie ŭsiaho 3 matčy hrupavoha etapu čempijanatu, a ŭ dalejšym stanie chatniaj arenaj kłuba «Karpaty».
Składana było čakać źjaŭleńnia da Jeŭra-2012 u nie samych bahatych krainach kantynienta vaśmi stadyjonaŭ-šedeŭraŭ. Tym nie mienš ahulny ŭzrovień architektury turniru, asabliva ŭ paraŭnańni ź jaho papiarednikami, dosyć vysoki.
Usio jašče chočacca vieryć, što takija ž uražańni zastanucca i pa vynikach 2014 hoda ŭ adnoj maleńkaj, ale nadzvyčaj hordaj krainie jakraz pamiž Ukrainaj i Polščaj.
Kamientary