Siarhiej Chareŭski. «Susiedziaŭ nie vybirajuć...»

«Susiedziaŭ nie vybirajuć...»

Zvykłaje vysłoŭje nabyvaje fatalny sens, kali havorka idzie pra susiednija krainy. Jak daloka možna zajści ŭ manipulacyi hieahrafičnymi paniatkami, vidać na prykładzie impartavanaha z Rasiei vyrazu «blizkaje zamiežža», jakim paznačanaja postsavieckaja prastora. Atrymlivajecca, što dla biełarusa Tadžykistan heta «blizkaje zamiežža», a Polšča — «dalokaje». Paśla hetaha ŭžo niaciažka pierakanać u tym, što naš susied — Juhasłavija, jakaja lažyć až za tryma miežami na poŭdzień ad Biełarusi.

…U Viačasłava Adamčyka ŭ knizie «Čužaja baćkaŭščyna» jość epizod pra toje, jak zachodniebiełaruskija sialanie čytajuć hazetu. «Italija zachapiła Albaniju, vajna budzie». «A dzie taja Albanija, da nas, moža, i nia dojdzie». Naiŭna, ale słušna: Bałkany – heta vielmi daloka. I siońnia bližejšyja jany nia stali…

Dalejšaju stała Łatvija. Jana nam «bolš nie susied», bo imkniecca ŭ ES i NATO. Miž tym, kavałak miažy z Łatvijaj u Vierchniadźvinskim rajonie — samy stary z usich našych miežaŭ, ustalavany jašče ŭ 1924 hodzie. Z Łatvijaj susiedziać jašče dva rajony Biełarusi: Brasłaŭski i Miorski. Ale nichto peŭna nie adkaža, kolki ž kilametraŭ ciahniecca hetaja samaja staraja ź biełaruskich miežaŭ. Janka Zaprudnik u svaim «Histaryčnym słoŭniku Biełarusi», jaki niadaŭna vyjšaŭ u Londanie, skarystaŭsia aficyjnymi źviestkami biełaruskaha Ŭpraŭleńnia hieadezii j kartahrafii, i padaje ličbu ŭ 143 km. Na roznych sajtach u Internecie fihuruje ličba 141 kilametar, a na zapyt u Łatvijskim pasolstvie ŭ Miensku mnie nazvali ličbu 157. Roźnica nibyta niaznačnaja, adnak...

Raznaboj u źviestkach pra kilametraž nazirajecca i z usimi astatnimi biełaruskimi miežami. Pra Litvu Ŭpraŭleńnie hieadezii j kartahrafii padaje ličbu 462 kilametry. U internetaŭskich daviednikach — 502. Dziaržaŭny litoŭski sajt nazyvaje 724 km. A pradstaŭnik Litoŭskaha pasolstva ŭ Miensku — 650. Najbolš dakładnaj vyhladaje infarmacyja litoŭskaha Departamentu pamiežnaj palicyi — 651,7.

Nu, niachaj nie pieraličyli pakul demarkacyju ź Litvoju. A što ž z Polščaj, miažu ź jakoj, kali vieryć padańniam, pad linarku pravioŭ Stalin? Heta, miž inšym, samaja «maładaja» miaža Biełarusi, vyznačanaja tolki ŭ vieraśni 1944 hodu. Dyk voś ža i tut, ź niadaŭniaj miažoj SSSR, peŭnaści niama. U biełaruskich kartohrafaŭ, jak i ŭ anhielskim słoŭniku Zaprudnika, padajecca ličba 399 kilametraŭ. U Internecie hetaja ličba pavialičvajecca ledź nie ŭdvaja, da 605 kilametraŭ! Daviałosia zatelefanavać u Varšavu, u dziaržaŭny Departament statystyki, dzie mnie prapanavali inšuju, užo treciuju ličbu — 416 kilametraŭ.

Lišnie kazać, što miaža z Ukrainaju, pa paleskich lasoch dy bałotach, naohuł niapeŭnaja. U aficyjnych biełaruskich krynicach jana składaje 975 kilametraŭ. Internetnyja daviedki padajuć ličbu 891.

Zatoje vajskovy ataše Ŭkrainy ŭ Miensku zajaviŭ, što jany zychodziać ź ličby 1037 kilametraŭ.

Pry ŭsioj zabłytanaści samaj daŭžeznaj zastajecca naša miaža z Rasiejaj. Pavodle Ŭpraŭleńnia hieadezii j kartahrafii jana ciahniecca na 990 kilametraŭ. Kali vieryć Internetu, rasiejskaja miaža ŭ nas navat mienšaja — 959 kilametraŭ. A voś ža pradstaŭnik vajskovaha ataše z rasiejskaje ambasady ŭ Miensku zapeŭniŭ, što jany ŭ raźlikach kirujucca ličbaju 1239.

Biełaruskija kartahrafija j statystyka nie karektavalisia z savieckich časoŭ, tamu aficyjnyja źviestki nasamreč chibnyja. Za apošnija hady adbyvalisia novyja demarkacyi miežaŭ novych dziaržavaŭ. Marna šukać dakładnuju infarmacyju pra miežy Biełarusi ŭ biełaruskich encyklapedyjach. Jaje tam niama... U SSSR jana była «sakretnaj» i dadatkova skažałasia, kab jaje nia viedali «vorahi», a ŭ RB da hetaha nie dachodziać ruki. Siońnia našyja miežy za nas vyznačajuć našyja susiedzi.

Siarhiej Chareŭski