Historyja — heta navuka pra toje, jakoj budzie našaja minuŭščyna. Hetym dościpam možna było acharaktaryzavać čarhovaje pasiedžańnie arhkamitetu pa śviatkavańni 750-hodździa z času karanacyi Mindoŭha.
| Hieorhi Štychaŭ padtrymaŭ Jurasia Bochana: «Podźvih M.Jermałoviča byŭ u tym, što jon prabiŭ tatalitarny mur i adkryŭ nam darohu. Ale nie zabyvajcie, što pavodle adukacyi jon byŭ usio ž filolaham…». FOTA ANATOLA KLEŠČUKA |
Najbolšaja prablema ŭźnikła padčas abmierkavańnia adozvy, jakuju maje vydać arhkamitet, kab painfarmavać suhramadzianaŭ pra značnaść Mindoŭhavaj asoby. «Jak hramadzianin ja dźviuma rukami za hety tekst, — patłumačyŭ Ju.Bochan, — ale jak historyk maju da jaho šerah pretenzijaŭ i padpisacca nie mahu». Skiepsys i Ju.Bochana, i H.Štychava vyklikali asobnyja daty i ćvierdžańni adozvy. Pavodle słovaŭ navukoŭcaŭ, siońnia biełaruskaja histaryčnaja navuka daloka adyšła ad kancepcyi Mikoły Jermałoviča. «I H.Sahanovič, i A.Kraŭcevič, i V.Nasievič — ludzi, jakija zajmajucca vyvučeńniem hetaha peryjadu, siońnia zusim inačaj hladziać na paŭstavańnie VKŁ», — zaznačyŭ Ju.Bochan. U pryvatnaści, jość sumnievy nakont taho, ci byŭ Navahradak stalicaj VKŁ. «Tam była karanacyja. Ale ž heta nie abaviazkova aznačaje, što Navahradak byŭ stalicaj», — ćvierdzić historyk. Sumnieŭna vyhladaje i niezaležnaść Navahradzkaha kniastva ŭ damindoŭhavy časy (jość śviedčańni, što Navahradak byŭ pieradadzieny Mindoŭhu na vasalnych pravoch halicka-vałynskim kniaziem), patrabujuć udakładnieńnia letapisnyja daty.
Słovy historykaŭ vyklikali vybuch abureńnia ŭ namieśnika staršyni arhkamitetu Mikoły Kupavy i aŭtara adozvy Ździsłava Sićki: «Vy zaraz tak dahavoryciesia, što ŭ nas ničoha i nie było!» Biarycie, maŭlaŭ, prykład ź Litvy: tam usia historyja pierakručanaja, ale jany adstojvajuć svaju pazycyju. «Historyja — heta navuka, jana maje dačynieńnie z faktami, a nie z emocyjami», — adkazaŭ Ju.Bochan.
Ci pieramohuć historyki (i ichnyja fakty) litarataraŭ (i ichnyja emocyi) u jubilejnych śviatkavańniach i masavaj śviadomaści? Pakul pieravaha na baku pryhožaha piśmienstva. Na karyść litarataraŭ pracujuć opera A.Bandarenki i V.Ipatavaj, ramany Ł.Dajnieki i H.Dalidoviča, knihi M.Jermałoviča. Na baku historykaŭ pakul tolki «Narys historyi» H.Sahanoviča. Novy pohlad, postjermałovickaja biełaruskaja historyja jašče nie pakazała svajho abličča šyrokaj publicy.
Adam Voršyč
Ciapier čytajuć
Alaksandr Łukašenka tak lasnuŭsia na lod na chakiei, što trybuny zamierli7
Alaksandr Łukašenka tak lasnuŭsia na lod na chakiei, što trybuny zamierli
«Pa-biełarusku «Słana» Filipienki nabyvali bolš achvotna, čym pa-rusku». Jakija knihi siońnia ŭ topie? Intervju z kiraŭnicaj vydaviectva Gutenberg Publisher55
«Pa-biełarusku «Słana» Filipienki nabyvali bolš achvotna, čym pa-rusku». Jakija knihi siońnia ŭ topie? Intervju z kiraŭnicaj vydaviectva Gutenberg Publisher5
«Heta ryzykoŭna dla Biełarusi». Zialenski zajaviŭ, što Rasija raźmiaščaje abstalavańnie dla naviadzieńnia šachiedaŭ na dachach biełaruskich šmatpaviarchovikaŭ2323
Kamientary