Systema acenki viedaŭ na vychadzie sa škoły ŭsio ž źmianiajecca. Staraja systema daje bolš mahčymaściaŭ dla karupcyi, ale z kanservatyŭnaj krytykaj novaŭviadzieńniaŭ vystupiŭ Alaksandar Łukašenka. Tym nia mienš, pierachod na testy adbudziecca.
A.Łukašenka na naradzie ź ministram adukacyi i rektaram BDU vykazaŭ sumnieŭ u metazhodnaści reformy: «U mianie asabista niama stanoŭčaha mierkavańnia, stanoŭčaj acenki samoha testavańnia. My adychodzim ad našych tradycyjaŭ hetym samym. Ekzamen zaŭždy byŭ śviatam. Heta byŭ ład žyćcia škoły. Samaje hałoŭnaje — my nia bačym čałavieka».
Ci aznačaje heta, što centralizavanyja testy i naahuł reforma škoły, nakiravanaja na ŭłučeńnie jaje ŭ ahulnaeŭrapiejskuju adukacyjnuju prastoru, ciapier spynicca?
Adnadušnaha mierkavańnia nakont hetaha niama, jak nie adnaznačna staviacca specyjalisty i da testavańnia. Abaviazkovyja centralizavanyja testy — sioletniaja navinka: raniej ich možna było zdavać pa žadańni. Sioleta centralizavany test pa movie (biełaruskaj ci rasiejskaj) stanie abaviazkovym dla zdačy. Adznaki, atrymanyja na testach, buduć vystaŭlacca abituryjentam zamiž ispytaŭ pa adpaviednych pradmietach i zaličvacca pry pastupleńni ŭ VNU.
Z adnaho boku, testy, jak adznačaje dacent BDU Ŭsievaład Rahojša, nie zaŭsiody prydatnyja dla acenki vučnia: «Testavańnie samo pa sabie nia kiepskaje i nia dobraje — heta zvyčajny, neŭtralny pedahahičny instrument. Mienavita za systemu raspracavanych kantrolnych testaŭ pa biełaruskaj litaratury ja atrymaŭ pedahahičnuju katehoryju. Ale testy mohuć być roznyja. Z dośviedu viedaju, što tyja testy, jakija ciapier praktykujucca na ŭstupnych ekzamenach, nakiravanyja na vyjaŭleńnie najlepš padrychtavanych, a nia zdolnych i talenavitych abituryjentaŭ». Prarektar BDU pa navučalnaj pracy Viktar Samachvał naahuł admaŭlaje karyść testaŭ: «Na 99% ludzi staviacca da hetaj systemy admoŭna. Jak možna prymać abituryjenta na specyjalnaść «zamiežnaja mova» ci «žurnalistyka», kali nia bačyŭ jaho?»
Ź inšaha boku, testy dajuć biesstarońniuju acenku: adkazaŭ — atrymaŭ adznaku tolki za viedy, a nie za adnosiny z nastaŭnikami ci znajomstva z vykładčykam. Navat siońniašnija testy, na dumku U.Rahojšy, užo dali plon: «Za apošnija hady paśpiachovaść siarod studentaŭ BDU ŭzrasła šmatkroć, uzrovień erudycyi našmat vyšejšy, jak piać hadoŭ tamu. Čynavienskija intaresy taksama zadavolenyja: statystyka paśpiachovaści dobraja, siarednija bały pakazalnyja. Ale, z druhoha boku, praź ciapierašniuju systemu testavańnia sapraŭdy nadzvyčaj ciažka prajści zdolnamu viaskoŭcu — u vioscy niama biblijateki, a paru miesiacaŭ na hod davodzicca zamiest škoły chadzić na bulbianyja dy burakovyja paletki.
Dyj nastaŭnik na peryferyi zaŭsiody budzie mienš prafesijny. Dziaržava moža kolki choča trymacca abaviazkovaha raźmierkavańnia i budavać damy dla «maładych specyjalistaŭ», ale fakt zastaniecca faktam: dobramu nastaŭniku, jak i artystu abo palityku, patrebnaja jak maha bolšaja i ŭdziačnaja aŭdytoryja, a taksama prafesijnyja kantakty — tamu ŭcioki dobrych pedahohaŭ ź vioski niepaźbiežnyja. U hetym sensie «persanalny» ispyt i sapraŭdy lepšy za biezabličnaje testavańnie. Inšaja reč, kali ŭ testy pa asobnych pradmietach paŭklučać zadańni na tvorčaść, niestandartnaść rašeńnia, psychalahičnuju dy intelektualnuju zdatnaść, što, zrešty, i praktykujecca ŭ Eŭropie. Ale heta nia zrobicca z naskoku i za adzin sezon».
Eks-ministar adukacyi Piatro Bryhadzin, ciapier rektar Instytutu kiravańnia i sacyjalnych technalohijaŭ BDU, ličyć, što śpiašacca z uviadzieńniem centralizavanych testaŭ nia varta: «Testy — technalohija, jakaja paśpiachova vykarystoŭvajecca ŭ biahučym kantroli viedaŭ i dla vynikovaha kantrolu. U mnohich krainach śvietu idzie eksperyment pa ŭviadzieńni centralizavanaha testavańnia, i niekatoryja krainy navat całkam pierajšli na jaho. Ale ž nia ŭsie staviacca da jaje pazytyŭna. Ja razmaŭlaŭ z rektarami maskoŭskich VNU — jany staviać pad sumnieŭ hetuju systemu».
Uvodzić centralizavanyja testy Biełarusi ŭsio ž daviadziecca: hetaha vymahaje Lisabonskaje pahadnieńnie pra ŭnifikacyju vyšejšaj adukacyi ŭ Eŭropie, ratyfikavanaje Biełarusiaj. Inšaja reč, što šlach da hetaha budzie pakručasty: u systemie adukacyi masa savieckich atavizmaŭ. Adnak, jak kaža U.Rahojša, bajacca źmienaŭ nia varta: «Abjektyŭna, dziela dabra maładych ludziej i budučyni navuki dy adukacyi ŭ cełym (kali chto choča — i dziela spraviadlivaści), varta było b pierahledzieć systemu testavańnia dyj sapraŭdy ŭvieści niejkija kvoty dla niestaličnych abituryjentaŭ. Bajacca niama čaho: pry sapraŭdy istotnym pavyšeńni ŭzroŭniu ŭniversyteckaj aŭdytoryi i vyraznaj kankurencyi pamiž studentami, što my siońnia nazirajem, «limitčyk»-niazdara vielmi chutka vypadzie z płyni i balastam nia budzie».
Arkadź Šanski
Ciapier čytajuć
Poŭny śpis palitviaźniaŭ, vyzvalenych 13 śniežnia7
Kamientary