Меркаванні

Эканаміст Алесь Аляхновіч пра саюзныя праграмы: «А нас тым часам з году ў год тут прадаюць ураздроб і оптам»

Віцэ-прэзідэнт даследчага цэнтра CASE Belarus, прадстаўнік Святланы Ціханоўскай па эканамічных рэформах, эканаміст Алесь Аляхновіч разважае пра прыняцце інтэграцыйнай праграмы паміж Расіяй і Беларуссю.

МЗС Расіі.

Калі я прачытаў апошні каментар прэс-службы Міністэрства фінансаў Беларусі «Інтэрфаксу», то згадаў верш Алеся Дудара «Пасеклі край наш папалам». У 1928 годзе 24-гадовы паэт пісаў пра тое, як чужынцы гандлявалі нашай краінай:

«А нас тым часам з году ў год


Тут прадаюць ураздроб і оптам».

З таго часу шмат што змянілася. Цяпер нашай Незалежнасцю гандлююць ужо самі беларусы — дзейныя ўлады. У каментары прэс-службы Міністэрства фінансаў мне кінулася ў вочы, як выглядае перамоўны працэс па важных для нацыянальных інтарэсаў пытаннях. Цытую:

«Наконт сцвярджэнняў аб магчымым пераходзе на адзіную валюту хацелася б адзначыць, што базавыя ўмовы паглыблення інтэграцыі з Расійскай Федэрацыяй узгодненыя на пасяджэнні Савета міністраў Саюзнай дзяржавы 10 верасня бягучага года. Адобрана 28 саюзных праграм. Разам з тым экспертамі краін праграмы «дашліфоўваюцца».

У лістападзе гэтага года чакаецца пасяджэнне Вышэйшага дзяржаўнага савета Саюзнай дзяржавы, на якім гэтыя праграмы будуць зацверджаны. Пасля гэтага праграмы будуць даступныя для грамадскасці. У іх не змяшчаецца якіх-небудзь умоў аб пераходзе на адзіную валюту ў рамках Саюзнай дзяржавы. Нацыянальны банк Беларусі таксама не лічыць магчымым гэты пераход».

Ключавы для мяне сказ я вылучыў. Такім чынам, па словах беларускіх чыноўнікаў, пытанні незалежнасці, у тым ліку далейшай паглыбленай інтэграцыі, вырашаюцца за спінамі людзей.

Толькі калі ўсё будзе дамоўлена і падпісана, нам з вамі патлумачаць, аб чым дамовіліся.

Магу нават дапусціць, што ў гэтых 28 саюзных праграмах больш пустых абяцанняў, чым сапраўдных механізмаў і тэрмінаў інтэграцыі. Інакш, чаму б Расія пагадзілася заплаціць за іх такую невысокую цану? Усяго 640 млн даляраў у форме крэдыту, які будзе выдзелены да канца 2022 года.

Нягуста, калі мець на ўвазе, што беларускаму боку трэба плаціць Расіі штогод большую суму за абслугоўванне і пагашэнне існых расійскіх крэдытаў.

Вядома, не ўпершыню ўлады праводзяць такую палітыку, калі стратэгічна важныя рашэнні прымаюцца без абмеркавання з грамадствам. Так было ў выпадку прыняцця рашэння аб пабудове АЭС у Астраўцы.

Ніхто не запытаўся беларусаў пра іх меркаванне, не было экспертных дыскусій, ці беларуская энергетычная сістэма патрабуе такіх новых магутнасцяў. Не было перамоў з краінамі-суседзямі як патэнцыйнымі пакупнікамі беларускай электраэнергіі. Спробы грамадскага абмеркавання жорстка спыняліся штрафамі, арыштамі і высылкамі крытыкаў з краіны.

У выніку за 6 млрд даляраў крэдыту ад Расіі Беларусь пабудавала два блокі, якія дагэтуль не могуць увесці ў нармальны рытм працы і энергію з якіх ніхто з нашых суседзяў не збіраецца набываць. Што яшчэ горш, кошты на электрычнасць для грамадзян павысяцца, бо трэба пагашаць крэдыты. Ці такі «белы слон» камусьці патрэбны?

Падобны спосаб вядзення грамадскага абмеркавання і перамоў быў і ў выпадку ўступлення Беларусі ў Мытны саюз у 2010-м, у Еўразійскую эканамічную прастору ў 2012-м, у Еўразійскі эканамічны саюз (ЕАЭС) у 2015-м.

Пры гэтым за чарговы этап інтэграцыі ўлады заўсёды атрымліваюць нейкія бонусы. Напрыклад, за ўступленне Беларусі ў ЕАЭС выгандлявалі, каб штогод 1,5 млрд даляраў экспартных пошлін на нафтапрадукты, вырабленыя з расійскай нафты, заставаліся ў беларускім бюджэце замест таго, каб трапляць у расійскі.

А рэальна ў выніку падзення коштаў нафты ў свеце. А таму і падзення пошлін у беларускі бюджэт штогод трапляла яшчэ меней — ад 0,5 млрд да 1,3 млрд даляраў у 2015-2018 гадах. Такім чынам, продаж часткі незалежнасці Беларусі мае канкрэтную цану.

Сёння ключавая змена палітычнага кантэксту ў тым, што ўлады ў Беларусі больш не маюць легітымнасці ні ўнутранай, ні міжнароднай. Таму яны не могуць сцвярджаць, што ў іх ёсць мандат ад беларусаў на кіраванне краінай і прыняцце падобных рашэнняў са стратэгічнымі наступствамі. Гэта павінны разумець усе — у Беларусі, у Расіі, сярод міжнароднай супольнасці.

Толькі пасля правядзення новых дэмакратычных выбараў і на аснове волевыяўлення беларускага народа можна будзе прымаць рашэнні аб эканамічнай палітыцы Беларусі. Тады такое рашэнне будзе не толькі легальным, але і трывалым, устойлівым.

Прывяду прыклад, як у свой час Польшча далучылася да Еўрапейскага звяза. Падчас шматгадовага перамоўнага працэсу паміж Польшчай і ЕЗ, у Польшчы ішлі публічныя дэбаты ва ўніверсітэтах, СМІ і ў парламенце наконт таго, ці палякам выгадная інтэграцыя. Рыхтаваліся навуковыя аналізы з боку дзяржаўных органаў і незалежных даследчых цэнтраў, аналізаваўся досвед іншых краін, хто ўжо ўступіў у ЕЗ.

У польскім Нацбанку, Мінфіне і іншых дзяржаўных і недзяржаўных установах рабіліся складаныя тэарэтычныя мадэлі, каб спрабаваць колькасна падлічыць эфект ад інтэграцыі. Некаторыя партыі былі за, іншыя — супраць. Некаторыя эканамісты былі за, іншыя — супраць. Кожны мог адкрыта выказацца. Важна было таксама зразумець, як найлепей падрыхтавацца да інтэграцыі, каб вынікі былі як мага лепшымі.

У выніку ў 2003 годзе, прыкладна за год перад магчымым далучэннем да ЕЗ, у Польшчы быў праведзены рэферэндум. 77% палякаў выказалася за ўступленне ў Еўразвяз. Толькі дзякуючы гэтаму польскія ўлады маглі працягваць перамовы і ў далейшым ратыфікаваць інтэграцыйныя дакументы, каб у 2004 годзе Польшча стала паўнапраўным чальцом ЕЗ.

На гэтым фоне вы самі можаце ацаніць дзеянні ўладаў у Беларусі ў пытанні інтэграцыі. Сутнасць «саюзных праграм» наўмысна хаваецца ад людзей да часу іх ратыфікацыі. Дзяржаўныя органы не ініцыіруюць публічнай дыскусіі і не паказваюць грамадству ацэнак ад дзеяння гэтых праграм, а беларусаў ніхто не пытаецца пра іх меркаванне.

Усё праводзіцца ціха і схавана, быццам наша Незалежнасць з’яўляецца прыватнай уласнасцю ўладаў і быццам яны маюць права ёй распараджацца.

Не! Не маюць. Нагадаю словы Кастуся Каліноўскага: «Не народ для ўрада, а ўрад для народа».

Каментары

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі3

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі

Усе навіны →
Усе навіны

«Пакуль пашпарт дзейнічае». Эмігранты пра тое, ці не страшна ім адпраўляць у Беларусь дзяцей на летнія канікулы1

Жыхары райцэнтра ў Віцебскай вобласці гадамі скардзяцца на дрэнную ваду

Расія нарошчвае вытворчасць «шахедаў» і неўзабаве зможа запусціць 2000 за адну ноч11

У Італіі 78-гадовы мужчына «ажыў» праз 30 хвілін пасля спынення сэрца4

У Цюменскай вобласці «герой СВА» забіў сваю жонку ў дзень вяселля11

«Хацеў выратаваць хаця б нейкую колькасць людзей». Дачка беларуса, затрыманага па справе «Беларускага Гаюна», расказала пра бацьку6

«Неверагодны спектакль крывадушніцтва». Дзмітрый Гурневіч абурыўся ажыятажам вакол скандалу на канцэрце Coldplay25

Беларуская гандбалістка будзе гуляць за зборную Румыніі

Для беларускага фестывалю вырабілі трохметровы хот-дог ФОТАФАКТ9

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі3

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць