Ноч пасля вызвалення.Кіркевіч едзе з Полацка ў мінск на сустрэчу з жонкай. Фота Сяргея Гудзіліна.
— Трымай бутэрброд.
— Я прасіў з маслам і сырам.
— Я ж спыталася: «З плаўленым сырам?». Ты адказаў: «Так»…
— …
«Не, не буду аспрэчваць, бо пачнецца зноўку: крыкі, скандалы… гэтага ўсяго было ўжо забагата апошнім часам».
Так, мы зараз жывем разам з маці: я, жонка ды маці. Чатырохпакаёвай прафесарскай кватэры нібыта хапае… А якія яшчэ варыянты? Стаць на чаргу як маладая сям’я? Гэта недзе ў адным камплекце з парадамі кшталту: «уладкавацца на завод», «узяцца за розум», «нікуды не лезці»…
Чорная гарбата. Ад кавы прыйшлося адмовіцца — страшэнна баліць пасля галава. Дый якая тут гарбата? Так, кіпень, а не паспеў дапіць, выстыгла — ну яе, у ракавіну. ТАМ была гарбата, там быў рытуал, дзе ўсё мае сэнс: што п’еш, з кім п’еш… Вось сядзеў на днях у кавярні з хлопцам, якому ўвесь час хацелася даць у морду. У выніку са свайго кубку глыткі два зрабіў — пакінуў і выйшаў. Што за здзек? «…Не піце з кім папала!» — вучыў нас, «першаходаў», бывалы татарын з мянушкай «Астрахань"ды набітымі свастыкамі пад кожнай ключыцай: будзеш «чыф ганяць» з малазнаёмым чалавекам, а ў яго рэпутацыя, напрыклад, нячыстая — разганяй пасля, што «па нязнанцы»…
Выходжу з хаты. Пакуль, мама! Жонка, чмок! Бух — замкнуліся металічныя дзверы за спіной. Няўжо цяжка дачакацца, пакуль на агульным калідоры я дайду хаця б… да ліфта? А пакуль яшчэ ліфт прыйдзе? Стаю сабе: углядаюся ў чорную пляму дзвярэй, праз шклоблокі прабіваецца халоднае зімовае святло, а ў пад’ездзе стаіць пах неадрамантаванага смеццеправоду, які даводзіць да шалу маіх гасцей, якія трапляюць сюды ўпершыню.
Правяраю паштовую скрыню — ці ёсць лісты ад «маіх зэкаў» (хто мне яшчэ можа напісаць, акром зэкаў ды дзядзькі-«афганца», з якім мы праз ліставанне падчас адседкі і пазнаёміліся?)? Няма. Нядаўна злавіў сябе на думцы, што мае нядаўнія калегі па «ўніверсітэтах» больш абазнаныя ў палітычных навінах за мяне. Сума пазыкі Беларусі МВФ, дакладныя даты самітаў, прызначэнні ды пасадкі… Так, седзячы, там мы ўсё адсочвалі, збіралі інфармацыю па крупіцах: ну вось жа, ЁН мае абрынуцца на працягу году, гэты курс, гэтыя абяцанкі, пустыя пагрозы — ЯМУ ўжо не вераць, таму і пагрозаў не мусяць баяцца. Мы, дурныя, абмульвалі бакамі шконкі і верылі, што ва ўсім гэтым ёсць вялікі сэнс для краіны, што «беспрэцэдэнтная колькасць палітвязняў» не застанецца незаўважанай, што на месца аднаго стане як мінімум дзесяць, арганізацыі пачнуць разбудоўвацца… А ўсё аказалася з дакладнасцю ды наадварот. І традыцыйны «Марш пераменаў» (што супольнага маюць перамены з традыцыяй?) у тым годзе стаўся нацыянальнай ганьбай: арганізатары зноўку нешта не падзялілі, не дамовіліся, праспалі, а можа паціху запілі… Яны ж не ведалі, дурныя, што мы ў гадзіну «Х» сядзелі ля закратаванага акна ў спецСІЗА і слухалі. Нам падавалася, што па праспекце маршыруюць тысячы, гудуць машыны, нехта надрываецца ў мацюгальнік… А яны сядзелі па хатах, пілі валяр’янку і таксама прыслухоўваліся: ці не ідзе хто на калідоры? Мы верылі, што рубікон перакрочаны, ЁН нас усё адно змушаны будзе выпусціць і мы скажам, усяму свету скажам, на розных мовах аб сваёй «маральнай пазіцыі», «неабходнасці жорсткіх мераў» і г.д. Тыя, хто застаўся на волі, бачылі ўсё гэта не ўпершыню, таму ролі былі распісанымі: нехта пабег за кветкамі, нехта запрасіў журналістаў, нехта абняў ды пацалаваў чарговага палітзэка. Традыцыйна? Чарговага? Так, гэта акурат як з «маршам пераменаў»…
— Алё?
— Прывіт, — як заўжды на ўкраінскі манер, але неяк стомлена і нібыта ў адчаі.
— Што здарылася?
— Нічога.
— Што зноўку?
— Кажу, нічога. Не магу я так, сумна… — наганяе на мяне тугу голас зазвычай эксцэнтрычнай рудой дзяўчыны, якую спецслужбоўцы лічылі ці тое маёй каханкай, ці тое жонкай (што выклікала смех жонкі рэальнай).
Што я магу ёй зараз параіць: раздрукаваць і расклеіць сто налепак? Правесці бяссонную ноч у пастарунку і пасля бяссонны ад званкоў журналістаў наступны дзень? Кінуць усё, стварыць маладую сям’ю, уладкавацца на фабрыку, стаць у чаргу на кватэру?..
— Трымайся, Алёна!
— Трымаюся. Пакуль.
— Давай.
Віртуальная слухаўка кладзецца на экране старога
А мы — нармальныя? Гэта нармальна, наагул, тэлефон адключаць пры кожнай нагодзе? А машыны ў двары запамінаць — нармальна? Белы бус, падаецца, быў зраніцы, гэтая не, таксама не, а вось падазроны «Сітроэн» заведзены стаіць…
Абмінаючы яго, зноўку заходжу ў пад’езд, вынікі маёй дзённай працы знаходзяцца ў срабрыстай скрыначцы памерам з мабільнік, у якой ужо пачынае сядаць батарэя. Нічога, зараз Вова прыйдзе, а пасля я ўжо за рэпартаж вазьмуся — рэдакцыя, канечне, з’есць, бо раней за заўтра не паспею.
— Які ў цябе дом?
— Высокі. У двары адразу за аптэкай.
Хаджу з кута ў кут у сваіх трэніках, ні за што не возьмешся — госць ідзе. Былы барацьбіт, вулічны змагар, душа, песня, слова, цяпер… Хіба журналіст як і ўсе, а можа будаўнік зноўку? Зара запытаюся.
— Якая кватэра?
— 27. Шосты паверх.
Як заўжды, кніжку прынёс, адкапаў у сябе. Абрус у клетку. Жонка на стол носіць аладкі, гарбату, нешта салодкае і неістотнае.
— Сталічныя гэтыя…
—
— Выбары, блін,…
— Ага, — блішчыць вачыма.
«Як мне жыць, сволач, кажы давай, а не вачыма лыпай!»
— …ідзі падрамнікі рабіць. Я і сам хачу. Вокны пакуль рабіў, масу задавальнення атрымліваў: працуеш сабе, рукі загружаныя, думкі сабе недзе, пасля вершы файныя атрымліваюцца.
— А зараз пішуцца?
— Не, не пішуцца.
«І мне не пішуцца. Калі асоба, схільная да пісання, выходзіць з турмы, ёй заўжды не пішацца…»
— Не магу я быць прапагандыстам, — меланхалічна працягвае госць, — я ж журналістам наймаўся працаваць, а ён мне
— Кажуць, ты пад Талінам дом будуеш? — пераводзіць размову на бытавыя рэйкі жонка.
— Такой байкі аб сабе я яшчэ не чуў… Гэта на офісе вашым так кажуць?
Незаўважна надышоў вечар, ліфт у смярдзючым пад’ездзе працуе больш інтэнсіўна. Госць пакінуў па сабе пару мамчыных бліноў (а скажа, пэўна ж, што сам з’еў, каб не пакрыўдзіць). Кніжкі, камп’ютар, фэйсбук — чарговая зараза… Адчуванне нібыта няма чагосьці. Во — засяроджанасці! Яна недзе там засталася, у камеры, падобнай да труны, у маўклівых зімовых прагулачных дворыках, на нарах перад адбоем… Як яе здабыць зноўку? Сесці? А мо з’ехаць куды?
— Мілая, а ты хочаш дом пад Талінам?
— Не ведаю.
— Што мы тут робім наагул?
— …
— Чаму мы тут яшчэ жывём, а?
— Бо гэта наша краіна…
«Ах ты, гад, ты ж сам гэта ўціраў сваім аднагодкам, кідаў іх наперад: з азартам яны сядалі на суткі, з усмешкай забіралі дакументы з ВУЗаў, атрымлівалі па чатыры гады ўзмоцненага рэжыму… А цяпер жонка табе мае тлумачыць аснову асноваў!» Усё слушна, бо гэта мая размова з самім сабой. Бо я ведаю, што жонку сабе абіраў найбольш падобную да самога сябе.
— Пакуль ты мыешся, я раскладу ложак.
Скрып пружынаў, шоргат абшыўкі аб шпалеры. Ёсць час памаліцца. Пстрык запалкі і адбываецца цуд: святло сярод халоднай студзеньскай ночы — займаецца знічка, прынесеная калісці з акцыі салідарнасці. За ёй вырастае ікона, то бок паштоўка з набору «Беларускі сакральны жывапіс» выдруку пачатку
«Ну што, Госпадзе,
Прабач нам грахі нашыя страшныя,
Злітуйся, вызвалі рэшту «палітычных»,
Як нас калісьці,
І дай паслужыць хаця б яшчэ раз
Гэтаму народу,
Толькі Ты адзін
Ведаеш, як…»