Suśvietnaja premjera filma pa knizie Marcinoviča «Voziera radaści» — na hałoŭnym mižnarodnym fiestyvali karotkaha mietra. Čamu heta praryŭ?
30-chvilinnaja drama biełaruskaha režysiora, uradženca Baranavičaŭ, 29-hadovaha Alaksieja Pałujana była ŭziataja ŭ mižnarodny konkurs na hałoŭny ŭ śviecie kinafiestyval karotkaha kino Klermon-Fieran (Clermont Ferrand International Short Film Festival) z 9238 filmaŭ, pradstaŭlenych z usiaho śvietu. Biełaruskija stužki nikoli da hetaha momantu nie traplali u šort-list suśvietnaha konkursu kinafestu (u mižnarodnaj prahramie).
Fiestyval u hetym nievialikim francuzskim haradku źjaŭlajecca adnym z samych prestyžnych: dla režysioraŭ heta jak «Kanny karotkaha mietra». Akramia taho, pieramoha tut aznačaje aŭtamatyčnuju pucioŭku na Oskar.
Fiestyval adkryvaje śvietu šmat maładych kinarežysioraŭ, kaliści takimi byli Sedryk Klapiš i Fransua Azon.
U miežach festa-2019 z 1 pa 9 lutaha adbudziecca 8 pakazaŭ «Voziera radaści», film pahladziać na biełaruskaj movie z anhlijskimi i francuzskimi subcitrami.
U asnovu filma pa knizie «Voziera radaści» lahła tolki častka knižki — dziacinstva hałoŭnaj hieraini Jasi. Ale režysior adrazu papiaredziŭ aŭtara Viktara Marcinoviča, što budzie źmianiać napisanaje i budavać na asnovie častki ramana novaje.
«Kali my sustrakalisia ź Viktaram dla pieramovaŭ, ja adrazu patłumačyŭ jamu, što film budzie bolš pra majho baćku. Sprava ŭ tym, što historyja majho taty vielmi padobnaja da toj, što adbyłasia ź Jasiaj: u taty pamierła maci, i tady moj dziadula advioz jaho ŭ internat. Ja papiaredziŭ Viktara, što budu rujnavać raźvićcio padziej, pabuduju na materyjale novy scenar, pakinuŭšy tolki hałoŭnaje sensavaje ziernie. I Viktar pahadziŭsia, čamu ja vielmi rady, bo biez historyi majho taty nie było b hetaha filma. Jon pryśviačajecca jamu i majoj siamji», — padzialiŭsia z «NN» režysior.
Zdymałasia stužka ciaham kastryčnika 2017 hoda ŭ čatyroch biełaruskich vioskach Lachavickaha rajona — Vostraŭ, Alchoŭcy, Lipsk i Lubiejki.
Asnoŭnym miescam zdymkaŭ byli mienavita Lubiejki. Dla režysiora hetaja vioska nie ŭpieršyniu stanovicca tvorčaj placoŭkaj: raniej jon zdymaŭ tut svaju dakumientalnuju stužku «Kraj žančyn» pra čatyroch miascovych hieraiń. U 2017 hodzie hety film byŭ uhananaravany śpiecyjalnym pryzam «Za viernaść ideałam u kinamastactvie» na fiestyvali «Listapad».
«Miascovyja žychary vielmi dapamahali nam u zdymkach. Bolš za toje, dziasiatki ź ich byli zadziejničanyja ŭ zdymkach filma. Vialikuju dapamohu z dazvołam na zdymki zrabili spadar Uładzimir Fiodaravič Tadra — staršynia Vostraŭskaha sielsavieta i były namieśnik staršyni Lachavickaha rajvykankama Viačasłaŭ Łukič Sielmanovič. Miascovy biznesmien Aleh Ramanoŭski kaliści vykupiŭ staruju Alchoŭskuju škołu, jakuju začynili 3 hady tamu. Mienavita jon dazvoliŭ nam pabudavać tam naš «internat», dzie «žyli» kala 30 dzietak ź dźviuch tutejšych viaskovych škoł», — raskazvaje režysior.
Uvieś skład akcioraŭ, ciapier užo nie trymaje sakretaŭ Pałujan, taksama biełaruski. Hałoŭnuju hierainiu Jasiu syhrała Nastaśsia Plac. Dziaŭčyncy 9 hod, jana vychavanka mahiloŭskaha dziciačaha internata. Kab znajści jaje, Alaksiej z pamočnikami abjeździli nie adzin internat, pa voli losu dziaŭčynku adšukali mienavita ŭ apošnim miescy kastynhaŭ. «Jana vielmi fakturnaja. Choć joj i było na toj momant 9 hadoŭ, pa vačach bačna, što jana darosłaja i budzie ŭ hetym žyćci zmahacca. Nastačka była dla mianie u toj dzień dakładna toj samaja Jasiaj, dziela jakoj my prajechali pałovu Biełarusi, — tłumačyć svoj vybar Pałujan. — Vialiki dziakuj kiraŭnictvu Mahiloŭskaj SOS-vioski, jany nas mocna padtrymali. Asabliva vychavalnicy Śviatłanie Piatroŭnie. Było b cudoŭna, kali b u mianie atrymałasia pryvieści Nastačku na suśvietnuju premjeru ŭ Francyju. Žadaju, kab jana pabačyła siabie na vialikim ekranie ŭ miescy, dzie sustrakajucca tysiačy sinieastaŭ, kab pahladzieć suśvietnaje aŭtarskaje kino».
Roli inšych piersanažaŭ vykonvajuć viadomyja ŭ Biełarusi akciory: Ihar Sihoŭ, Śviatłana Anikiej, Aleś Małčanaŭ, Alena Zuj-Vajciachoŭskaja, Taćciana Marchiel i Dzianis Tarasienka. Dla Alaksieja było pryncypovym pracavać z ajčynnymi artystami: jon ličyć, što ŭ nas vielmi mocnyja kadry, pracavać ź imi — adna asałoda, i patreby šukać kahości z akcioraŭ za miažoj niama.
Asablivuju rolu syhraŭ u filmie zusim vypadkova znojdzieny na kastynhu dla masoŭki 10-hadovy chłopčyk z Vostraŭskaj škoły Alaksandr Prymšyc. Jon syhraŭ rolu Antosia, siabra Jasi ŭ internacie. 14-hadovaja Palina Kudzina, taksama z Vostraŭskaj škoły, prafiesijna ŭpraviłasia z rollu Paliny, siabroŭki Jasi.
Režysior dadaje: «Heta asablivy dla mianie film, bo ŭ im hrajuć dzieci, jakija robiać heta pa-darosłamu».
Siaržuk Doŭhušaŭ z Nastaśsiaj Papovaj z hurta «Vuraj» vystupajuć u roli muzykaŭ na viasielli. Adna z kampazicyj ź ich novaha alboma «Lito» prahučyć jak adzin z emacyjnych saŭndtrekaŭ filma. Što tyčycca techničnaha boku kamandy, to tut jana atrymałasia miehainternacyjanalnaj. Akramia biełaruskich śpiecyjalistaŭ, 5 čałaviek z kalektyvu pryjechali z Hiermanii, zdymaŭ usio iranski apieratar Biechruz Karamizadze, asistentki — z Hruzii i Ukrainy, hukainžynieram pracavaŭ armianski bałharyn, a farbakarekcyjaj kiravaŭ šatłandziec. Heta nie kažučy ŭžo pra inšuju postpradukcyju.
Biudžet karciny režysior trymaje ŭ tajamnicy.
«Mahu skazać adno: 50% finansavańnia składajuć hrošy ź niamieckaha kinafondu, druhaja ž častka sumy — maje ŭłasnyja srodki. Tut ja vystupaju nie tolki jak režysior, scenaryst, ale i pradziusar. Prakatam układzienyja hrošy, kaniečnie, nie adbić. Tolki kali pradavać na jeŭrapiejskaje telebačańnie, a taksama atrymlivać pryzavyja na fiestyvalach. Adnak mety zarabić hrošy na hetym kino ŭ mianie nie było, była meta zrabić mocny film, kab pahutaryć z hledačami na surjoznuju temu, nu, i taksama, kab u budučyni atrymać šaniec źniać debiutny paŭnamietražny mastacki film».
Alaksiej Pałujan spadziajecca, što ŭ Biełarusi my pahladzim «Voziera radaści» ŭžo na nastupnym «Listapadzie». Akramia hetaha, Alaksiej budzie sprabavać arhanizavać prakat u rehijonach, u pieršuju čarhu — u Mahiloŭskaj vobłaści i Lachavickim rajonie, adkul pachodziać hałoŭnyja hieroi.
U najbližejšych zadačach Alaksieja — zrabić mahčymym, kab «Voziera radaści» pahladzieła jak maha bolš jeŭrapiejskaj publiki. Paralelna režysior pracuje nad dypłomam: Pałujan navučajecca ŭ instytucie kino i telebačańnia ŭ Akademii mastactvaŭ Kasela (Hiermanija) u majsterni Jany Druź. U jakaści svajho dypłoma ŭ nastupnym hodzie jon budzie zdymać novuju dakumientalnuju stužku, taksama ŭ Biełarusi.
Ciapier čytajuć
«My nie viedali Siarhieja Cichanoŭskaha da siońniašniaj pres-kanfierencyi»17
Kamientary