Сусветная прэм’ера фільма па кнізе Марціновіча «Возера радасці» — на галоўным міжнародным фестывалі кароткага метра. Чаму гэта прарыў?
30-хвілінная драма беларускага рэжысёра, ураджэнца Баранавічаў, 29-гадовага Аляксея Палуяна была ўзятая ў міжнародны конкурс на галоўны ў свеце кінафестываль кароткага кіно Клермон-Феран (Clermont Ferrand International Short Film Festival) з 9238 фільмаў, прадстаўленых з усяго свету. Беларускія стужкі ніколі да гэтага моманту не траплялі у шорт-ліст сусветнага конкурсу кінафэсту (у міжнароднай праграме).
Фестываль у гэтым невялікім французскім гарадку з’яўляецца адным з самых прэстыжных: для рэжысёраў гэта як «Канны кароткага метра». Акрамя таго, перамога тут азначае аўтаматычную пуцёўку на Оскар.
Фестываль адкрывае свету шмат маладых кінарэжысёраў, калісьці такімі былі Сэдрык Кляпіш і Франсуа Азон.
У межах фэста-2019 з 1 па 9 лютага адбудзецца 8 паказаў «Возера радасці», фільм паглядзяць на беларускай мове з англійскімі і французскімі субцітрамі.
У аснову фільма па кнізе «Возера радасці» лягла толькі частка кніжкі — дзяцінства галоўнай гераіні Ясі. Але рэжысёр адразу папярэдзіў аўтара Віктара Марціновіча, што будзе змяняць напісанае і будаваць на аснове часткі рамана новае.
«Калі мы сустракаліся з Віктарам для перамоваў, я адразу патлумачыў яму, што фільм будзе больш пра майго бацьку. Справа ў тым, што гісторыя майго таты вельмі падобная да той, што адбылася з Ясяй: у таты памерла маці, і тады мой дзядуля адвёз яго ў інтэрнат. Я папярэдзіў Віктара, што буду руйнаваць развіццё падзей, пабудую на матэрыяле новы сцэнар, пакінуўшы толькі галоўнае сэнсавае зерне. І Віктар пагадзіўся, чаму я вельмі рады, бо без гісторыі майго таты не было б гэтага фільма. Ён прысвячаецца яму і маёй сям'і», — падзяліўся з «НН» рэжысёр.
Здымалася стужка цягам кастрычніка 2017 года ў чатырох беларускіх вёсках Ляхавіцкага раёна — Востраў, Альхоўцы, Ліпск і Любейкі.
Асноўным месцам здымкаў былі менавіта Любейкі. Для рэжысёра гэтая вёска не ўпершыню становіцца творчай пляцоўкай: раней ён здымаў тут сваю дакументальную стужку «Край жанчын» пра чатырох мясцовых гераінь. У 2017 годзе гэты фільм быў угананараваны спецыяльным прызам «За вернасць ідэалам у кінамастацтве» на фестывалі «Лістапад».
«Мясцовыя жыхары вельмі дапамагалі нам у здымках. Больш за тое, дзясяткі з іх былі задзейнічаныя ў здымках фільма. Вялікую дапамогу з дазволам на здымкі зрабілі спадар Уладзімір Фёдаравіч Тадра — старшыня Востраўскага сельсавета і былы намеснік старшыні Ляхавіцкага райвыканкама Вячаслаў Лукіч Сельмановіч. Мясцовы бізнэсмен Алег Раманоўскі калісьці выкупіў старую Альхоўскую школу, якую зачынілі 3 гады таму. Менавіта ён дазволіў нам пабудаваць там наш «інтэрнат», дзе «жылі» каля 30 дзетак з дзвюх тутэйшых вясковых школ», — расказвае рэжысёр.
Увесь склад акцёраў, цяпер ужо не трымае сакрэтаў Палуян, таксама беларускі. Галоўную гераіню Ясю сыграла Настасся Пляц. Дзяўчынцы 9 год, яна выхаванка магілёўскага дзіцячага інтэрната. Каб знайсці яе, Аляксей з памочнікамі аб’ездзілі не адзін інтэрнат, па волі лёсу дзяўчынку адшукалі менавіта ў апошнім месцы кастынгаў. «Яна вельмі фактурная. Хоць ёй і было на той момант 9 гадоў, па вачах бачна, што яна дарослая і будзе ў гэтым жыцці змагацца. Настачка была для мяне у той дзень дакладна той самая Ясяй, дзеля якой мы праехалі палову Беларусі, — тлумачыць свой выбар Палуян. — Вялікі дзякуй кіраўніцтву Магілёўскай SOS-вёскі, яны нас моцна падтрымалі. Асабліва выхавальніцы Святлане Пятроўне. Было б цудоўна, калі б у мяне атрымалася прывесці Настачку на сусветную прэм’еру ў Францыю. Жадаю, каб яна пабачыла сябе на вялікім экране ў месцы, дзе сустракаюцца тысячы сінеастаў, каб паглядзець сусветнае аўтарскае кіно».
Ролі іншых персанажаў выконваюць вядомыя ў Беларусі акцёры: Ігар Сігоў, Святлана Анікей, Алесь Малчанаў, Алена Зуй-Вайцяхоўская, Таццяна Мархель і Дзяніс Тарасенка. Для Аляксея было прынцыповым працаваць з айчыннымі артыстамі: ён лічыць, што ў нас вельмі моцныя кадры, працаваць з імі — адна асалода, і патрэбы шукаць кагосьці з акцёраў за мяжой няма.
Асаблівую ролю сыграў у фільме зусім выпадкова знойдзены на кастынгу для масоўкі 10-гадовы хлопчык з Востраўскай школы Аляксандр Прымшыц. Ён сыграў ролю Антося, сябра Ясі ў інтэрнаце. 14-гадовая Паліна Кудзіна, таксама з Востраўскай школы, прафесійна ўправілася з роллю Паліны, сяброўкі Ясі.
Рэжысёр дадае: «Гэта асаблівы для мяне фільм, бо ў ім граюць дзеці, якія робяць гэта па-даросламу».
Сяржук Доўгушаў з Настассяй Паповай з гурта «Vuraj» выступаюць у ролі музыкаў на вяселлі. Адна з кампазіцый з іх новага альбома «Lito» прагучыць як адзін з эмацыйных саўндтрэкаў фільма. Што тычыцца тэхнічнага боку каманды, то тут яна атрымалася мегаінтэрнацыянальнай. Акрамя беларускіх спецыялістаў, 5 чалавек з калектыву прыехалі з Германіі, здымаў усё іранскі аператар Бехруз Карамізадзэ, асістэнткі — з Грузіі і Украіны, гукаінжынерам працаваў армянскі балгарын, а фарбакарэкцыяй кіраваў шатландзец. Гэта не кажучы ўжо пра іншую постпрадукцыю.
Бюджэт карціны рэжысёр трымае ў таямніцы.
«Магу сказаць адно: 50% фінансавання складаюць грошы з нямецкага кінафонду, другая ж частка сумы — мае ўласныя сродкі. Тут я выступаю не толькі як рэжысёр, сцэнарыст, але і прадзюсар. Пракатам укладзеныя грошы, канечне, не адбіць. Толькі калі прадаваць на еўрапейскае тэлебачанне, а таксама атрымліваць прызавыя на фестывалях. Аднак мэты зарабіць грошы на гэтым кіно ў мяне не было, была мэта зрабіць моцны фільм, каб пагутарыць з гледачамі на сур’ёзную тэму, ну, і таксама, каб у будучыні атрымаць шанец зняць дэбютны паўнаметражны мастацкі фільм».
Аляксей Палуян спадзяецца, што ў Беларусі мы паглядзім «Возера радасці» ўжо на наступным «Лістападзе». Акрамя гэтага, Аляксей будзе спрабаваць арганізаваць пракат у рэгіёнах, у першую чаргу — у Магілёўскай вобласці і Ляхавіцкім раёне, адкуль паходзяць галоўныя героі.
У найбліжэйшых задачах Аляксея — зрабіць магчымым, каб «Возера радасці» паглядзела як мага больш еўрапейскай публікі. Паралельна рэжысёр працуе над дыпломам: Палуян навучаецца ў інстытуце кіно і тэлебачання ў Акадэміі мастацтваў Касэля (Германія) у майстэрні Яны Друзь. У якасці свайго дыплома ў наступным годзе ён будзе здымаць новую дакументальную стужку, таксама ў Беларусі.
Каментары