Čamu moža baleć hałava?
Hałaŭny bol — raspaŭsiudžany simptom roznych zachvorvańniaŭ. Pavodle statystyki, 4—8% ludziej źviartajucca da daktaroŭ z takim bolem.
Hałaŭny bol moža być jak vynikam patałahičnych pracesaŭ, jakija adbyvajucca u samoj hałavie (dakładniej, u mozhu), tak i nastupstvam inšych zachvorvańniaŭ. Častaja pryčyna hałaŭnoha bolu — prosta stoma paśla napružanaj razumovaj raboty. Taksama časta heta vynik pavyšanaha abo panižanaha cisku. Hałaŭny bol — časty simptom pry prastudzie, hrypie. Taksama jon moža być naśledkam traŭmy (strusu mazhoŭ), atručvańnia (mienavita tamu hałava balić padčas pachmiella), pry niekatorych niervovych zachvorvańniach, chvarobach vačej ci vušej dy inš.
Kali treba źviartacca da doktara?
Pažadana ŭ lubym vypadku mocnaha hałaŭnoha bolu, asabliva kali jon źjaŭlajecca ŭpieršyniu abo źmianiajecca jaho intensiŭnaść, častata. Tolki doktar moža biespamyłkova vyznačyć jaho pryčynu i pryznačyć adekvatnaje lačeńnie. Niapravilna «hłušyć» bol bolepatolnymi preparatami — prynosiačy ŭ mnohich vypadkach časovuju palohku, jany tym nie mienš nie ŭździejničajuć na pryčynu bolu, tym samym tolki zaciahvajuć vyrašeńnie prablemy.
Nieabchodna abaviazkova źviarnucca da doktara, kali bol intensiŭny, niaścierpny. Najbolš častaj pryčynaj takoha bolu źjaŭlajecca mihreń ci inšyja, padobnyja na jaje, tak zvanyja kłastarnyja boli. Adnak pryčynaj jaho mohuć być, i niaredka źjaŭlajucca, i bolš surjoznyja zachvorvańni, takija, jak krovaźlićcio ci zapaleńnie mozhu. Adroźnić prystupy asabliva mocnaj mihreni ad takich surjoznych chvarob nie składaje dla daśviedčanaha doktara prablemy.
Asabliva važna terminova źviarnucca pa dapamohu, kali da hałaŭnoha bolu dałučajucca inšyja simptomy: vysokaja tempieratura, młosnaść, vanity, hałavakružeńnie, parušeńnie kaardynacyi i zroku, pačyrvanieńnie abo blednaść skury, syp, ahulnaja słabaść, pačućcie strachu.
Što takoje hałaŭny bol napružańnia?
Heta samy časty i raspaŭsiudžany vid hałaŭnoha bolu. Paprostu kažučy, heta vynik stomy. Jon uźnikaje tady, kali pierapracavalisia, byli doŭha napružanymi myšcy šyi, plačej. Naprykład, vy doŭha siadzieli za kampjutaram, za styrnom, spali ŭ niazručnaj pozie. Bol pry hetym niamocny abo siaredniaj intensiŭnaści, moža łakalizavacca na patylicy, łobie abo achoplivać usiu hałavu. Taki bol časta moža być i vynikam psichaemacyjnaha napružańnia, vielmi napružanaj vučoby i h. d.. Kab źniać bol, možna pryniać tabletku analhietyku, ale važna taksama narmalizavać režym dnia, dastatkova adpačyvać, padčas raboty rabić nievialičkija raźminki, byvać na śviežym pavietry, mieć adpaviednyja fizičnyja nahruzki — zajmacca sportam, ruchacca. Bo inakš hety bol moža nabyć chraničnuju formu, i tady spravicca ź im budzie ciažej.
Što takoje mihreń?
Mihreń — chvaroba, chutčej za ŭsio, abumoŭlenaja hienietyčna, jakaja charaktaryzujecca prystupami hałaŭnoha bolu i inšych simptomaŭ, jakija jaho supravadžajuć. Prystup mihreni, jak praviła, maje typovy nabor simptomaŭ, jakija kožny raz paŭtarajucca (pradromy — tak zvanyja pradvieśniki, aŭra, hałaŭny bol, astatkavyja simptomy). Doŭžycca prystup mihreni niekalki hadzin abo dzion. Bol moža źjavicca samaadvolna abo być vyklikany roznymi źniešnimi faktarami, takimi jak stres abo mienstruacyja. Prystupy paŭtarajucca z roznaj častatoj, jakaja, jak praviła, uzrastaje ŭ asabliva ciažkija pieryjady žyćcia.
Mihreń — adna z samych častych nieŭrałahičnych chvarob. Ličycca, što bolš za 10% ludziej pakutujuć ad prystupaŭ mihreni, ale tolki ŭ častki ź ich jana składaje istotnuju miedycynskuju prablemu. Sustrakajecca čaściej u žančyn (4:1). Pieršyja prystupy mihreni źjaŭlajucca ŭžo ŭ dziacinstvie ci ŭ maładym uzroście, jak praviła, da 30 hadoŭ.
Pryčyna hetaj chvaroby słaba vyvučana. U pałovy chvorych jana jość i ŭ inšych členaŭ siamji. Najaŭnaść prystupaŭ, spravakavanych źniešnimi faktarami, takimi jak stres abo niekatoraja ježa (čyrvonaje vino, syr, šakaład), pakazvaje, što chvaroba źviazana z padvyšanaj adčuvalnaściu na niekatoryja źniešnija razdražnialniki. Hetaja zvyšadčuvalnaść, adnak, cyklična źmianiajecca: adrazu paśla prystupu spravakavać novy prystup namnoha ciažej, čym praź niejki čas.
Značna bolš viadoma ab miechaniźmie samaha prystupu. Zhodna z kłasičnaj teoryjaj patahieniezu mihreni, prystup pačynajecca zvužeńniem sonnaj arteryi. Hetaje zvužeńnie adbyvajecca tamu, što pad upłyvam roznych pravakacyjnych faktaraŭ z trambacytaŭ kryvi vyzvalajecca sieratanin. Jon chutka raskładajecca, i heta staje pryčynaj takoha ž raptoŭnaha rasšyreńnia sasudaŭ, da hetaha dadajecca aciok navakolnych tkanak, pavyšanaja ŭzbudžalnaść niervovych kletak — heta i pryvodzić da mocnaha bolu.
Čaściej za ŭsio mihreń vystupaje ŭ dźviuch formach: mihreń z aŭraj (sustrakajecca ŭ 10% chvorych) i mihreń biez aŭry. Aŭra — heta nabor simptomaŭ, jakija niepasredna papiaredničajuć samomu prystupu: milhańnie kropak i zihzahaŭ pierad vačyma, asłableńnie zroku, «muraški» na ciele, aniamieńnie ruk i noh za niekalki chvilin pierad pačatkam prystupu.
Prystupu bolu pry mihreni mohuć papiaredničać taksama tak zvanyja pradramalnyja simptomy, jakija źjaŭlajucca za niekalki hadzin ci za dzień. Heta źmieny nastroju, parušeńni ŭvahi i zdolnaści skancentravacca, časam patlivaść, parušeńni močavydzialeńnia, stuła, śviatłabojaź.
Hałaŭny bol moža źjavicca raptam abo pastupova ŭzmacniacca na praciahu hadzin. Typovyja rysy hałaŭnoha bolu pry mihreniach: jak praviła (ale nie zaŭsiody), bol łakalizujecca ŭ pałavinie hałavy, jon pulsujučy (kali ŭ vas cisk, to vam niby zdušvaje patylicu, a pry mihreni bol niby pulsuje), supravadžajecca młosnaściu, jakaja prahresuje pa miery prystupu, vanitami («na viaršyni» prystupu — kali čałaviek zvanituje, jaho pakuty słabiejuć), śviatłabojaźziu, zvyšadčuvalnaściu na huki, bol uzmacniajecca pry fizičnaj aktyŭnaści. Paśla prystupu mihreni chvoryja adčuvajuć siabie zvyčajna stomlenymi i sonnymi. Jany taksama časta skardziacca na nievialiki, tupy hałaŭny bol inšaha charaktaru.
Mnohija ludzi, jakija pakutujuć ad mihreni, mohuć vyznačyć faktary, jakija pravakujuć źjaŭleńnie prystupaŭ. Typovy prykład — źjaŭleńnie mihreni paśla zakančeńnia pracoŭnaha tydnia (u subotu i niadzielu). Heta tłumačycca rassłableńniem paśla stresu, ale taksama moža być vyklikana bolš doŭhim, čym zvyčajna, snom. Zanadta doŭhaja faza snu, nazvanaja snom z chutkimi ruchami vočnych jabłykaŭ, jakaja źjaŭlajecca ŭ asnoŭnym pad kaniec snu, moža być faktaram, jaki vyklikaje hałaŭny bol. Časta pravakujučymi faktarami źjaŭlajucca niedasypańnie, źmiena nadvorja, mienstruacyja, niekatoraja ježa (šakaład, syr, arechi, čyrvonaje vino i h. d.), niekatoryja leki, jakija pašyrajuć sasudy, harmanalnyja srodki.
Jak lačyć mihreni? Na žal, nie isnuje lekaŭ, jakija b radykalna pazbaŭlali ad mihreniaŭ. Tamu važna paźbiahać pravakacyjnych faktaraŭ. Heta moža akazacca dosyć vynikovym lačeńniem. Taksama važnyja adpaviednyja pavodziny padčas prystupu: na pačatku prystupu jak maha raniej pryniać naznačanyja doktaram leki, paźbiahać fizičnaj aktyŭnaści, praźmiernaha śviatła abo šumu.
Padčas prystupu bol možna pamienšyć zvyčajnym bolepatolnym lekami, takim jak aśpiryn abo paracetamoł. Pry raźvitym prystupie mihreni, kali jość vanity i młosnaść, pryniatyja ŭnutr leki nie mohuć usmaktacca, i tamu nie akažuć dziejańnia. Hetyja leki treba prymać u samym pačatku prystupu, pierad tym jak źjavicca młosnaść i ŭ dosyć vialikaj dozie (2 tabletki typovaha analhietyku). Abo prymać ich razam z dozaj kafieinu (u cytramon, naprykład, śpiecyjalna dadajuć kafiein). Možna skarystacca rektalnymi śviečkami. Niahledziačy na vielmi mocny bol, nie varta prymać pry mihreni narkatyčnyja bolepatolnyja leki, bo raźvivajecca pryvykańnie (nieabchodnaść pavieličeńnia doz) i zaležnaść.
Bolepatolnyja lekavyja preparaty pavinny pryznačacca doktaram.
Kali kolkaść prystupaŭ mihreni bolšaja za dva ŭ miesiac, doktar naznačaje prafiłaktyčnyja leki hrupy bieta-adrenabłakataraŭ.
Svaju efiektyŭnaść pry mihreniach dakazali taksama tryptany, ich vypuskajuć i biełaruskija pradpryjemstvy.
Što takoje kłastarnyja boli?
Hety bol nazvany tak, bo źjaŭlajecca «kłastarami» — hrupami prystupaŭ na praciahu peŭnaha času. U astatni čas bol pra siabie nie nahadvaje. Čaściej byvaje u mužčyn. Intensiŭnaść bolu byvaje vielmi mocnaj, łakalizovany jon zvyčajna taksama ŭ adnoj pałovie hałavy, addaje ŭ vačnicu, taksama padčas prystupu nazirajecca pačyrvanieńnie voka, nasmark, ptoz vieka (apuščeńnie vieka), ciakuć ślozy.
Sposabaŭ poŭnaha pazbaŭleńnia ad hetaha bolu pakul niama. Dla źnižeńnia intensiŭnaści bolu padčas prystupaŭ vykarystoŭvajucca bolepatolnyja srodki, jakija musić naznačyć doktar.
Jak lečycca bol hałavy pry pavyšanym abo panižanym cisku?
Hety bol nie taki intensiŭny, jak papiarednija, ale taksama dastaŭlaje čałavieku vialiki dyskamfort. Pazbavicca ad jaho možna, narmalizavaŭšy cisk, ale heta nie zaŭsiody prosta. Vyjavić pryčynu zanadta vysokaha abo panižanaha cisku moža tolki doktar pry dapamozie śpiecyjalnych dyjahnastyčnych daśledavańniaŭ. Adekvatna padabaranaje lačeńnie daje dobry vynik. Treba adznačyć, što, kali pavyšany cisk i nie prajaŭlajecca mocnymi bolami, jaho ŭsio ž treba abaviazkova lačyć, bo jon sutnasna pavialičvaje ryzyku insultu. Niezdarma pavyšany cisk nazyvajuć «cichim zabojcam».
Puchliny mozhu
Isnujuć ludzi, jakija zaŭsiody bajacca horšaha. Kali ŭ takoha čałavieka jość hałaŭnyja boli, joj panična padazraje, što ich pryčyna — puchlina mozhu. Nasamreč, hetaje zachvorvańnie niačastaje, i, chutčej za ŭsio, pryčyna bolu ŭ inšym. Sučasnyja dyjahnastyčnyja mietady dazvalajuć vyjavić puchlinu mozhu na dosyć rańniaj stadyi.
Kali možna biazbojazna prymać bolepatolnyja tabletki?
Kali vy dakładna viedajecie pryčynu bolu i atrymali rekamiendacyju pa pryjomie bolepatolnych srodkaŭ ad doktara i kali heta adbyvajecca nie zanadta časta. Naprykład, kali ŭ vas prastuda i balić hałava — to jasna, što vy prymiecie paracetamoł abo ibufien u daziroŭcy, ukazanaj u instrukcyi, i atrymajecie palohku. Ale kali pryčyna hałaŭnoha bolu niajasnaja — to za dapamohaj varta źviartacca da śpiecyjalista.
«This f*cking AI». Pierakładčyk Łukašenki pry prezidencie AAE vykarystaŭ niedypłamatyčnaje słova7
Kamientary