«Vieniecyja, Bierlin, Kany prajaŭlajuć intares». Rasijski režysior z dapamohaj Šklarava źniaŭ u Talinie film ab pratestach u Biełarusi
Rasijski režysior Barys Huc adspravazdačyŭsia ab zaviaršeńni zdymak filma Minsk. Źniataja adnym kadram karcina raspaviadaje pra biełaruskija padziei minułaha žniŭnia. «Pieršy ihravy film pra pratesty ŭ Biełarusi, pra źbivańnie i katavańnie, pra toje, jak nievinavatyja ludi traplali ŭ hetuju miasarubku», — napisaŭ Vital Šklaraŭ, što staŭ adnym z pradziusaraŭ prajekta. Karcina zdymałasia ŭ Talinie i rabiłasia vysiłkami šmatnacyjanalnaj kamandy, u jakoj sabralisia prafiesijanały ź Biełarusi, Rasii, Estonii, Ukrainy, Polščy, Italii i ZŠA. Ciapier Minsk rychtujecca da najbujniejšych kinafiestyvalaŭ śvietu. Pra padrabiaznaści raspytali ŭ režysiora.
— Čamu vy vyrašyli ŭziacca za temu žnivieńskich padziej u Biełarusi?
— Jak i mnohija ludzi, 9-ha, 10-ha, 11-ha žniŭnia minułaha hoda ja sačyŭ za padziejami ŭ Minsku i inšych haradach Biełarusi, i heta nie mahło pakinuć mianie abyjakavym. Pa-pieršaje, ja nieciarpimy da hvałtu, asabliva palicejskaha, da taho ž ja napałovu biełarus. Ja vyrašyŭ, što ŭ hetym vypadku, kali niemahčyma maŭčać, u maich siłach zrabić kino i raskazać u im pra pačućci, adčaj i šok, jakija źviedali biełarusy. Ja daŭno chacieŭ źniać film adnym kadram, u mianie była fabuła siužeta, ale nie było materyjału — i voś jon, na žal, zdaryŭsia. Uvieś hety čas ja nie pakidaŭ ideju karciny, jana mianie niepakoiła, film śniŭsia mnie pa načach — heta maja čaćviortaja poŭnamietražnaja rabota i čatyrnaccaty scenaryj, ale takoje ŭ maim žyćci ŭpieršyniu. Zaŭsiody, kali ŭźnikali pieraškody, mnie było praściej napisać inšy scenaryj i pačać prasoŭvać jaho. U hetym vypadku ja zrazumieŭ, što tema mianie nie pakidaje. Napeŭna, hetaje dzikaje žadańnie raskazać, prakryčać, vykazacca i dazvoliła sabrać ludziej z roznych krain u Estonii.
— A jakija pieraškody byli ŭ pracy nad filmam?
— Nam nie dali zdymać u Rasii, dzie ja žyvu, prykryŭšysia papierkami pra składanuju epidemijałahičnuju situacyju. U kułuarach ža pramym tekstam kazali, što nie treba rabić heta kino, a bieł-čyrvona-bieły ściah u im budzie znakam niečaha revalucyjnaha i navat ekstremisckaha.
— Film nazyvajecca Minsk. Jaki Minsk u vašaj karcinie?
— Cichi, spakojny, družalubny horad, u jakim ty možaš sustrecca ź siabrami, razam sieści ŭ mašynu i ŭ čystaj atmaśfiery ciopłaha leta pajechać katacca. I dzie raptam pa zahadzie niejkich niezrazumiełych luziej usia ciepłynia i ŭtulnaść razburajecca vybuchami i stralboj. Zrazumieła, Minsk tut vystupaje praktyčna jak chadziačaja nazva, ludzi naviersie robiać usio, kab i horad, i sama kraina pa ŭsim śviecie praciahvali asacyjavacca ź niečym varjackim, dyktatarskim, biaźmiežnym. Ja ŭpeŭnieny, hetamu pryjdzie kaniec, ale pra heta treba havaryć. Mnie chaciełasia vykazacca nie tolki pra palityku i palicejskaje biaźmiežža — film taksama pra kachańnie i toje, jak ščaście maładych ludziej, jakija tolki što ažanilisia i płanujuć dzicia, moža być rastaptanaje nie za miesiac, nie za hady, a za paŭtary hadziny.
— Pryjom zdymki adnym kadram pryjšoŭsia darečy?
— Tak, u mianie nie było sumnievaŭ, što treba rabić mienavita tak. Mnohija sceny ŭ filmie rekanstrujujuć apublikavanyja ŭ telehram-kanałach videa. Kali skłaŭsia scenaryj, ja zrazumieŭ, što hetuju historyju treba raskazvać nie mantažna, a maksimalna nabližana da realnaści, kab kamiera nie vyklučałasia i hladač pieraŭtvaraŭsia ŭ saŭdzielnika padziej. Heta składany pryjom, ale akazałasia, što z sučasnymi technałohijami jaho možna realizavać dastatkova prosta. Zrešty, da zdymak my rychtavalisia dzieviać miesiacaŭ — heta raskošny termin, i jon dazvoliŭ nam źniać kino litaralna za čatyry zdymačnyja źmieny. My zrabili siem dublaŭ, samaje składanaje ciapier — vybrać toj samy adzin dubl. Pryncypova nie chočacca schavanych mantažnych sklejek, ja zabaraniŭ sabie ich vykarystoŭvać.
— Na adnym z apublikavanych kadraŭ bačycca adsyłka da Alaksandra Tarajkoŭskaha. Jakija jašče adsyłki možna budzie znajści?
— Chaciełasia b, kab hladač hladzieŭ kino z absalutna čystaj śviadomaściu, nie važna, ci paznaje jon niešta albo nie. Heta ihravy film, u im jość miesca mastackamu vymysłu, niedzie hratesku, ale niekatoryja sceny buduć paznavalnymi — navat nie pa kankretnym uvasableńni. Prosta heta sumnyja i žorstkija elemienty mnohich pratestaŭ, jakija adbyvalisia ŭ Minsku, Maskvie ci Piciery. Mahu tolki skazać, što amataram biełaruskaha futboła budzie cikava ŭbačyć niekatoryja prajavy fanackich ruchaŭ.
— U vas šmatnacyjanalnaja kamanda. Raskažycie pra biełaruskuju častku.
— U nas dastatkova šmat ludziej ź Biełarusi, jakija pa roznych pryčynach ciapier žyvuć u Talinie. Niekatoryja navat prasili nie nazyvać svaje imiony ŭ citrach, kab paźbiehnuć pieraśledu. Biełaruskaja častka źviazanaja z akciorami, ale hałoŭnaje — adnym z pradziusaraŭ źjaŭlajecca Vital Šklaraŭ, jaki ŭ minułym hodzie try miesiacy adsiedzieŭ na Vaładarcy. Jon naš daŭni siabar, i paśla vyzvaleńnia i peŭnaj psichałahičnaj reabilitacyi prajaviŭ žadańnie źniać film razam z nami. Jon staŭ našym hałoŭnym kansultantam i, kali možna tak skazać, natchnialnikam, bo viedaje pra tyja padziei jak hramadzianin Biełarusi, palittechnołah i ich aktyŭny ŭdzielnik — heta dazvalaje filmu nie chłusić.
— Film rychtujecca dla fiestyvalaŭ ci prakatu?
— Pakolki tut jość dola ekśpierymientu, heta ŭ pieršuju čarhu fiestyvalny film. My jašče da zdymak pačali vieści pieramovy: dystrybjutary, sejłs-ahienty, bujnyja kinafiestyvali, u pryvatnaści, Vieniecyja, Bierlin, Kany, prajaŭlajuć da karciny vialiki intares. Zaraz my zrobim čarnavuju viersiju i budziem ź imi ŭsimi pracavać, kab pradstavić film maksimalna šyroka, hučna i jarka. Prezientacyja prajekta zapłanavanaja na kinarynku Kanskaha kinafiestyvalu, a premjera, dumaju, adbudziecca ŭvosień. Ja spadziajusia, što adsutnaść mantažu dazvolić nam chutčej danieści kino nie tolki da fiestyvalnych estetaŭ i kinakrytykaŭ, ale i da šyrokaha koła hledačoŭ. Nie ŭpeŭnieny, što Biełaruś i Rasija ŭbačać jaho ŭ najbližejšy čas na vialikich ekranach, ale internet nichto nie admianiaŭ.
Kamientary