Hety biełaruski komik vystupaŭ za Ukrainu, a ciapier ładzić stendap na rodnaj movie
Stendap-komika Maksima Kanavała va Ukrainie viedajuć lepš, čym u rodnaj Biełarusi. U Kijeŭ chłopiec pierajechaŭ 10 hadoŭ tamu, za hety čas zładziŭ sotni vystupaŭ i paŭdzielničaŭ u telešou «Raśśmiašy komika» z Uładzimiram Zialenskim. «Naša Niva» pahutaryła z Maksimam pra humar padčas vajny, kancerty ŭ padtrymku Ukrainy i toje, jak heta — stać adnym ź pijanieraŭ biełaruskamoŭnaha stendapu.
«Biełarusy chočuć pieramohi Ukrainy»
«NN»: Pandemija, represii, vajna va Ukrainie — ci prymusili hetyja padziei ludziej pa-inšamu stavicca da humaru?
MK: Mnie padajecca, što humar usiu historyju čałaviectva byŭ sposabam adciahnucca ad zvyčajnaha žyćcia, taho, što adbyvajecca navokał. Humar — heta dapamoha i dla hledačoŭ, i, čaściej za ŭsio, dla samich artystaŭ, vyratavańnie. Kali ty naziraješ za stendapam, tvoj mozh u lubym vypadku reahuje na žarty, navat kali navokał adbyvajucca žudasnyja padziei. Jak kazali maje ŭkrainskija siabry-komiki: kali ty čytaješ pra žudasnyja padziei navokał, tvoj mozh byccam spajvajecca, a kali prychodziš na stendap — rasspajvajecca.
Kab tvaja psichika zmahła pieramahčy ŭsio toje, što adbyvajecca navokał, treba dać joj niejkaje ratavańnie, kab nie źjechać z hłuzdu, i humar — jakraz-taki hetaje ratavańnie. Rasspajvańnie ž adbyvajecca i z hledačami, i z artystami, paśla vystupaŭ adčuvaješ siabie ŭzbudžanym: maŭlaŭ, praciahvajem rabić usio dziela pieramohi, kab ciemra adstupiła.
«NN»: Pra što vy sami žartujecie zaraz?
MK: Nie viedaju, kim treba być, kab praz usie padziei navokał tvaje žarty nie źmianilisia. Mahčyma, dla hetaha treba być komikam z Rasii, rabić vyhlad, što ničoha nie adbyvajecca i praciahvać žartavać pra kocikaŭ i sabačak.
Biezumoŭna, vajna i pratesty ŭ Biełarusi adbivajucca na tvorčaści, hetyja temy nie možaš ihnaravać. Dobry komik — tranślatar navakolnych padziej, jon pavinien abmiarkoŭvać hetyja temy, pieraasensoŭvać ich i dzialicca svaim mierkavańniem z hledačami. Nielha ihnaravać toje, što adbyvajecca prosta kala ciabie, bo ty zdradziš i sabie, i tvaim amataram.
«NN»: Vy byli adnym z udzielnikaŭ dabračynnych kancertaŭ «Dobroho viečora, mi z Ukrajini!», dzie vystupali razam z ukrainskimi zorkami nakštałt Dzimy Manacika. Kolki krain abjechali razam ź imi?
MK: Byli ŭ Polščy, Hiermanii, Łatvii, Litvie, Estonii, Čechii, Irłandyi i Izraili. Vosiem krain, ale šmat dzie my praviali pa niekalki vystupaŭ, tak što atrymałasia, kali pamiataju, 14 kancertaŭ.
Pieršy kancert u Varšavie my zładzili 1 krasavika, tady prajšło krychu bolš za miesiac z pačatku vajny. Nichto nie viedaŭ, što rabić, usie pastajanna čytali naviny i pieražyvali, i tamu kancerty stali vyratavańniem i dla nas, i dla hledačoŭ. Usie srodki z kancertaŭ my nakiravali ŭ dabračynny fond «Maša», jaki dapamahaje ŭkrainskim dzieciam, plus na samich vystupach hledačy mahli danacić dla USU ci ŭ inšyja struktury na karyść Ukrainy.
My pabačyli, jak hetyja kancerty treba ludziam, jak jany ich abjadnoŭvajuć. U hledačoŭ było šmat ściahoŭ Ukrainy, kali-nikali bačyŭ i bieł-čyrvona-biełyja ściahi Biełarusi. Ludzi i śmiajalisia, i płakali, i naprykancy śpiavali razam himn Ukrainy. Adčuvałasia, što my razam robim vielmi dobruju spravu, i tamu mieŭ vielmi jarkija pačućci.
3 krasavika my vystupali va Urocłavie, heta byŭ dzień, kali ŭ Buču i Irpień uvajšli USU, i pa sacsietkach va ŭsim śviecie raźlacielisia žudasnyja kadry adtul. Emacyjna było ciažka, ale my viedali, što musim vystupać. Bolš za ŭsio Pucin i jaho asiarodździe chočuć, kab Ukraina zdałasia, a hetaha nielha rabić, i navat u žudasnych abstavinach treba praciahvać pracavać. Dy i bahata ludziej va ŭsim śviecie zaraz danacić, vałancioryć i jašče niejak dapamahaje Ukrainie, kab nablizić pieramohu.
Kali mianie zaprasili pryniać udzieł u hetych kancertach, ja razumieŭ, što častka ŭkraincaŭ budzie niehatyŭna stavicca da biełarusaŭ. Usich biełarusaŭ časam pryraŭnivajuć da režymu, maŭlaŭ, z našaj maŭklivaj zhody na terytoryju Ukrainy laciać rakiety, ja ž staviŭ sabie zadaču pierakanać, što biełarusy nie takija i nasamreč chočuć pieramohi Ukrainy.
«NN»: Moža, udzielničajecie i ŭ biełaruskich imprezach?
MK: Biezumoŭna, bo ja ź Biełarusi, zastavaŭsia biełarusam i va Ukrainie. Chacia i źjechaŭ ź Biełarusi ŭ 2012 hodzie, usio, što adbyvajecca tam, mianie datyčyć i prachodzić praź mianie.
Peŭnuju častku hrošaj za vystupy, što jość na našym jutub-kanale, my achviaravali biełaruskim palitviaźniam. Andruś i Michaś, našy komiki, ciapier hastralavali pa Jeŭropie, zładzili kancerty ŭ Vilni, Bierlinie, Hamburhu i Prazie i taksama achviaravali amal tysiaču jeŭra palitviaźniam. Časam my, abjadnańnie komikaŭ Pan Standup, robim dabračynnyja imprezy, i kali jość kankretny zapyt ź Biełarusi ci z Ukrainy, my možam tudy achviaravać.
«Abmiarkoŭvali z hledačami Čarnabajeŭku i Arastoviča»
«NN»: Daŭno vy ŭ Varšavie?
MK: Z pačatku sakavika. Da hetaha žyŭ u Kijevie, pierajechaŭ tudy naprykancy 2012 hoda. Tam ža zastaŭ pačatak vajny.
Treba skazać, što my z žonkaj nie vieryli ŭ napad Rasii. Nam raili sabrać tryvožny čamadančyk, ale ja kazaŭ, što nam jon nie patrebny i ŭsio budzie dobra. Adnak našy siabry-ŭkraincy stavilisia da hetaha bolš piesimistyčna, kazali nam, što ŭ ich aŭto zaŭsiody zapraŭlenaje palivam i što, jak niešta pačniecca, možna budzie pajechać da ich na kvateru ŭ Vińnicy, usio ž taki heta dalej ad miažy.
24 lutaha ŭ mianie, jak napeŭna i ŭ mnohich, zazvaniŭ telefon, i znajomaja skazała mnie: «Maksim, pačałosia». Spačatku navat nie zrazumieŭ, pra što havorka. Potym palez u naviny i ŭsio ŭbačyŭ, užo była čuvać pavietranaja tryvoha, usie telefanavali adno adnamu.
Našy siabry zaprasili nas z saboj, my vahalisia, ale ŭsio-tki pryniali rašeńnie pajechać u Vińnicu. I ŭvieś dzień 24 lutaha my prabiralisia tudy pa zatorach. Kali ŭ mirny čas heta zaniało b try hadziny, to 24 lutaha my jechali dvanaccać hadzin. Prybyli, zasialilisia da siabroŭ. Tam taksama pačałasia pavietranaja tryvoha, my pajšli ŭ bambaschovišča.
Ranicaj 25 lutaha ŭ pracoŭnym čacie žonki napisali, što niekatoryja ź jaje kaleh jeduć ź Vińnicy na niekalkich mašynach u Jaremču — heta horad na zachadzie Ukrainy niedaloka ad Bukaviela. My znoŭ vahalisia, ale vyrašyli, što na zachadzie było b spakajniej, tamu pajechali ź imi.
Šlach u Jaremču zaniaŭ u nas uvieś dzień 25 lutaha. Pa prybyćci my zasialilisia ŭ haścinicu i, pačynajučy z 26 lutaha, niekalki dzion vałancioryli: žonka lapiła vareniki, ja dapamahaŭ fizičnaj pracaj. Nie viedali, što rabić. Tady byŭ vielmi składany čas, jašče ž prachodziŭ refierendum u Biełarusi, usie spračalisia, ci pojdzie biełaruskaja armija na Ukrainu.
Paśla refierendumu prapanavaŭ žoncy vyjechać na niejki čas, kab i samim nie niervavacca, i nie chvalavać miascovych. Kali ty tłumačyš usim, što my daŭno va Ukrainie i nikoli nie padtrymlivali Łukašenku, da ciabie staviacca lepš. Ale spačatku, mahčyma, i byŭ niejki niehatyŭ u naš bok.
Tak my vyrašyli źjechać z krainy, tym bolš što kaleha žonki z pracy sabrałasia ŭ Rumyniju. Jana płanavała tudy jechać adna i na mašynie ź biełaruskimi numarami, my vyrašyli skłaści joj kampaniju. 1 sakavika my pajechali ź Jaremča ŭ bok rumynskaj miažy, nočču pierajšli miažu i apynulisia ŭ Jeŭropie. Noč praviali ŭ Rumynii i potym pajechali ŭ bok Polščy, za dva dni dajechali da Varšavy.
«NN»: Čym zajmalisia ŭ pieršy čas paśla pierajezdu?
MK: U pieršyja miesiac-dva pieražyvaŭ stres i šok. Pastajanna hartaŭ stužku navin, čytaŭ, i hałava nie dumała pra pracu i niešta jašče, dumkami byŭ va Ukrainie. Pierapisvaŭsia sa znajomymi, pytaŭsia, ci ŭsio ŭ ich u paradku.
U siaredzinie ci ŭ druhoj pałovie sakavika sa mnoj źviazalisia chłopcy, ź jakimi niekali paznajomiŭsia na stendap-fiestyvali, heta hurt «Stendap Połand». Jany zaprasili mianie paŭdzielničać u razhonach — heta taki farmat, kali komiki prosta siadziać na scenie i razmaŭlajuć adzin z adnym i z hledačami. Vyrašyli, što rabić sapraŭdny stendap jašče zanadta rana, bo ŭsie vielmi pahružanyja ŭ naviny.
My razmaŭlali z hledačami, raskazvali im historyi i abmiarkoŭvali ź imi naviny, źviazanyja z vajnoj. Zhadvali Čarnabajeŭku, Arastoviča i ŭsio, što na toj momant było aktualna. Zrabili tak adzin raz, druhi i treci i pabačyli, što heta dapamahaje: hledačy vychodzili sa stresu, chaj i na dźvie hadziny, i sami komiki chacia b časova nie hartali naviny, a ŭsie razam pieražyvali niejki dośvied i abmiarkoŭvali jaho.
Potym my bolš hłyboka paznajomilisia z chłopcami, jakija ciapier składajuć Pan Standup. Raniej jany žyli ŭ Biełarusi, ja — u Kijevie, tamu my nie nadta pierasiakalisia. Chłopcy vyrašyli pajechać z kancertami pa Polščy, kab źbirać danaty dla Ukrainy, i ja dałučyŭsia da ich: padajecca, vystupaŭ va Urocłavie i ŭ Varšavie.
Razam my vyrašyli zrabić abjadnańnie biełaruskich komikaŭ u Varšavie, kab mahli siabie identyfikavać i rabić kancerty. Razumiejem, što ciapier majem moc, dośvied i inšyja faktary, kab vystupać nie tolki ŭ Varšavie, ale i pa ŭsioj Polščy i nie tolki, bo chłopcy niadaŭna jeździli ŭ Vilniu, Hamburh i Prahu. Tak što budziem sprabavać ładzić imprezy ŭ Jeŭropie, raźvivać naš Youtube-kanał i sacsietki.
«NN»: Heta z samaha pačatku było abjadnańnie biełaruskamoŭnych komikaŭ?
MK: Chutčej abjadnańnie biełaruskich komikaŭ, bo ŭsie my ź Biełarusi. Ale ja žyŭ u Kijevie, chłopcy žyli ŭ Minsku ci ŭ Polščy, tolki z adnym komikam my byli dobra znajomyja, bo jon taksama žyŭ u Kijevie.
Spačatku my rabili vystupy pa-rusku. Pieršy naš biełaruskamoŭny kancert adbyŭsia 30 červienia ŭ Varšavie i vielmi nam spadabaŭsia. Byŭ vialiki hladacki popyt — pryjšło niedzie 80—100 čałaviek, heta dobraja ličba.
Vyrašyli, što budziem rabić kancerty i pa-biełarusku, i pa-rusku. U nas jość jutub-kanał, dzie my płanujem vykładać vyklučna biełaruskamoŭny kantent. Pahladzim, jak usio budzie dalej. Spadziajusia, što kancerty na rodnaj movie buduć čaściejšyja, a, moža, my i całkam na jaje piarojdziem.
«Heta nie sprynt, a marafon»
«NN»: Padrychtoŭka da vystupaŭ pa-biełarusku niejak adroźnivajecca ad padrychtoŭki da ruskamoŭnych kancertaŭ?
MK: Ciažkaje pytańnie. Zbolšaha maje žarty byli napisanyja pa-rusku, i kali rychtuješsia da vystupaŭ pa-biełarusku, prosta ich pierakładaješ. Pakul u mianie niama žartaŭ, napisanych adrazu pa-biełarusku. Chtości z nas doŭha rychtujecca da vystupu, pierakładaje słovy sa Slounik.org, a chtości lepš viedaje movu i maje šmat praktyki, i tamu jon pierakładaje ruskamoŭnyja žarty adrazu na scenie.
Niekatoryja žarty i ja pišu adrazu pa-biełarusku. Naprykład, moj žart pra toje, jak babula ź Lidy ŭsio raskazvała mnie čatyrochradkoŭje «Anton-kałaton, poŭna sr*ka vieracion». Ale takich žartaŭ u mianie pakul vielmi mała.
Mahčyma, usio budzie mianiacca. Šlach da biełaruskaj movy i vystupaŭ na joj — heta nie sprynt, a marafon, jaki ty prachodziš pastupova i časam robiš šmat pamyłak.
«NN»: Daviałosia niejak prakačvać movu dla hetaj pracy?
MK: Biezumoŭna. Ja i ciapier razumieju, što ŭ mianie šmat rusizmaŭ. Ale hetaha nielha saromiecca, bo niemahčyma prosta pračnucca ranicaj i pačać havaryć pa-biełarusku, ty dakładna budzieš rabić pamyłki. Kali chočaš razmaŭlać svabodna, treba praktykavacca, čytać pa-biełarusku i hladzieć biełaruski kantent, kab mova prysutničała ŭ tvaim žyćci i ty moh i słuchać jaje, i razmaŭlać na joj. Dobra, kali tvajo asiarodździe taksama ciabie padtrymlivaje.
«NN»: Biełaruskamoŭny stendap niasie niejkuju misiju?
MK: Nie viedaju, mahčyma, rana kazać pra niešta ŭzvyšanaje. Jak luby biełaruskamoŭny kantent, taki stendap maje misiju paznajomić jak maha bolš ludziej z rodnaj movaj, pakazać, što možna rabić kantent na movie i jon budzie karystacca popytam. Mahčyma, toj, chto sumniavajecca ci vybiraje pamiž ruskamoŭnym abo biełaruskamoŭnym kantentam, ciapier pabačyć: my majem niešta svajo, jakasnaje, i možna ŭklučyć heta ŭviečary abo padčas śniadańnia, parahatać ci daviedacca niešta novaje.
Moža heta i jość misija: dakazać tym, chto ličyŭ, što ŭ nas niama svajho kantentu, stendapu i biełaruskaha jutubu, što nasamreč usio naadvarot. Biełaruski jutub nabiraje chod, i źjaŭlajecca ŭsio bolš kantentu dla lubych hledačoŭ.
«NN»: Raskažycie pra Pan Standup u asobach.
MK: Heta vielmi dobryja chłopcy, usich ich lublu i pavažaju.
Pačniom z Andrusia Rajna. Jon adkazvaje, naprykład, za naš YouTube, pastajanna kapajecca ŭ niejkich naładkach, pracuje, kab našy videa pabačyła jak maha bolš ludziej. Andrusiu heta cikava, i jon pastajanna nas padšturchoŭvaje: davajcie pracavać jašče, rabić nie tolki stendap, ale i padkast, šou ŭ novych farmatach.
Jašče adzin naš čalec — Michaś Iljin, žurnalist «Jeŭraradyjo». Heta komik, jaki šmat vystupaŭ i vystupaje, u jaho duža dobraja biełaruskaja mova, tamu jon čaściej za ŭsio viadzie našy biełaruskamoŭnyja imprezy. Pa paniadziełkach my ładzim u Varšavie vystupy farmatu «pravierka materyjału», heta kali komiki raspaviadajuć novyja žarty. Michaś na hetych pravierkach vystupaje pa-biełarusku.
Potym nazavu Dzimu Saŭjana. Heta moj vialiki siabar, jaki, jak i ja, žyŭ u Kijevie i potym pierajechaŭ u Varšavu. Jon ihraje na hitary i sintezatary, moža śpiavać pieśni prosta schodu — hledačy ŭ zale prydumlajuć nazvu pieśni, i Dzima jaje vielmi śmiešna vykonvaje. Zajzdrošču tamu, jak chutka ŭ jaho pracuje mozh, ja tak nie ŭmieju.
Saša Kalinkin — taksama vielmi dobry komik, jon pierajechaŭ u Polšču krychu raniej za nas. Saša cudoŭna vystupaje pa-biełarusku, śmiajomsia, što jon robić heta navat bolš arhanična, čym pa-rusku. Saša duža dobra zachodzić na zału, u jaho vielmi pryjemnaja aŭra, dy i čałaviek jon vielmi dobry. Na našym jutub-kanale jość jaho manałoh, i ja ŭsim raju jaho pahladzieć, bo ŭžyvuju jaho pryniali vydatna.
Padčas pratestaŭ Saša byŭ u Biełarusi i trapiŭ na Akreścina. Hety vopyt žudasny, ale, jak kazali raniej, kamiedyja — heta trahiedyja plus čas,
i Saša vielmi kranalna i śmiešna pieraasensoŭvaje tuju historyju.
Jašče ŭ nas jość Jahor Anisimaŭ, komik, jaki raniej žyŭ u Minsku, a ciapier jon z nami. Heta vielmi małady chłopiec, ale, niahledziačy na ŭzrost, komik jon vielmi mocny. Jahor moža vystupać pa-biełarusku choć paŭhadziny, a to i bolš, i ŭ mianie heta vyklikaje zachapleńnie, bo dla mianie pakul maksimum — 15 chvilin.
I Dzima Naryškin, chłopiec, na jakoha ŭ Minsku źbiraŭsia ceły StandUp Comedy Hall. Peŭny čas jon z kalehami rabiŭ tam imprezy, i ŭsio było dobra. Jany pryvozili tudy komikaŭ, ja i sam pryjazdžaŭ z vystupam u Minsk. A potym chłopcam pačali zakručvać hajki, Dzima źjechaŭ u Polšču, i ciapier my ŭsie razam.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie taksama:
Najlepšyja biełaruskija stendapiery — chto jany?
6 biełaruskamoŭnych jutub-kanałaŭ, jakija vy mahli prapuścić
«Ničoha nie paniatna, no tak niepryjatna». Słava Kamisaranka apublikavaŭ svoj pieršy stendap na biełaruskaj movie
Stała viadoma, chto žanich byłoj deputatki Maryi Vasilevič25
Kamientary