Žachlivy los «prypynienaj revalucyi» ŭ Biełarusi — novaja kniha francuzskaha sacyjołaha Ranana Ervue
Ranan Ervue, prafiesar sacyjałohii z Univiersiteta Bardo i daśledčyk Centra imia Emila Dziurkhiejma, sačyŭ za biesprecedentnym rucham pratestu ŭ 2020 hodzie i žorstkimi represijami paśla.
Jak paviedamlajecca ŭ anatacyi, kniha «Prypynienaja revalucyja. Biełarusy suprać aŭtarytarnaj dziaržavy» (La révolution suspendue. Les Bélarusses contre l'Etat autoritaire) — historyja razhromlenaj revalucyi i trahičnaha losu jaje ŭdzielnikaŭ. Daśledavańnie pabudavana na śviedčańniach kala tryccaci biełarusaŭ ad 20 da 60 hadoŭ, jakija byli vymušanyja ŭciakać z krainy dziela ŭłasnaj biaśpieki. Prafiesar sustrakaŭsia ź imi ŭ Litvie, Polščy i Čechii.
Na padstavie hetych intervju aŭtar sprabuje rekanstrujavać klučavyja etapy — nadzieja, paŭstańnie, teror, turma, vyharańnie. Udzielniki padziej, a ciapier vymušanyja emihranty, raspaviadajuć pra svaje nadziei, udzieł, sumnievy i rasčaravańni paśla žorstkaha zadušeńnia.
Znajšłosia ŭ knizie miesca i dla aśviatleńnia dalejšaha losu ŭdzielnikaŭ pratestaŭ. Aŭtar adznačaje, što paśla ahresii Rasii suprać Ukrainy, dla jakoj Biełaruś stała płacdarmam, niekatoryja biełarusy-emihranty sutyknulisia z prynižeńniami, nierazumieńniem i abrazami ŭ Polščy i Ukrainie. Ervue raspaviadaje taksama pra ciažkaści (naprykład, atrymańnie vizy), ź jakimi daviałosia sutyknucca biełarusam u suviazi z uviadzieńniem sankcyj suprać Biełarusi.
Ranan Ervue adznačaje, što tyja, chto nie zjechaŭ z krainy, sychodziać va ŭnutranuju emihracyju. Takaja situacyja, na dumku daśledčyka, dobra viadomaja tym, chto vyras u Savieckim Sajuzie.
Biezumoŭna, kniha raźličanaja na zamiežnaha čytača. Jak adznačajuć krytyki, jaje zjaŭleńnie ŭ taki niaprosty čas dapamoža ludziam lepš zrazumieć Biełaruś, rola jakoj stała istotnaj dla Jeŭropy padčas vajny va Ukrainie.
Sam aŭtar u intervju Le Figaro kaža: «Mnie zdajecca, što toje, što adbyłosia ŭ 2020 hodzie, hetaja brutalna prypynienaja antyaŭtarytarnaja demakratyčnaja revalucyja ŭ Biełarusi, maje centralnaje značeńnie dla razumieńnia rehijona. Praz kantakt ź biełarusami ŭ emihracyi ja chacieŭ raskazać historyju revalucyi, žorstkaści represij i bolu 200—300 tysiač emihrantaŭ, jakija prybyli ŭ Jeŭropu. My tak mała havorym pra Biełaruś!»
U intervju TV5MONDE Info Ranan Ervue adznačaje:
«Ja nazvaŭ knihu «Prypynienaja revalucyja», tamu što, niahledziačy na toje, što heta adbyłosia amal try hady tamu i režym adnaviŭ kantrol nad usim hramadstvam, hety ruch, navat budučy zadušanym, pakinuŭ svoj śled u hramadstvie. Jaho niemahčyma zabyć ni ludziam, jakija znachodziacca ŭ emihracyi, ni tym, chto zastaŭsia ŭ krainie. Dla mianie było važna adznačyć, što adbylisia hłybinnyja źmieny ŭ hramadstvie, jakija mohuć być remabilizavanyja ŭ budučyni».
Čytajcie jašče:
«Heta zrobić nas tolki macniejšymi». Biełaruskija vydaŭcy pradavali knihi na kirmašy ŭ Biełastoku
«Vialiki absalutna čałaviek». Kola Łukašenka raskazaŭ, što dla jaho baćka i ŭ čym jahonaja apazicyjnaść37
Kamientary