Kišennyja hrošy, jakija baćki dajuć svaim dzietkam, mohuć być vydatnym instrumientam navučańnia adkaznamu spažyvańniu i ekanomii. Daśledavańnie pakazała, što ludzi, jakich u dziacinstvie vučyli rasparadžacca hrašyma, umieli ŭ darosłym žyćci ekanomić bolš na 16—30%. Kali ž hrošy dajuć, ale pry hetym nie vučać ich racyjanalna vykarystoŭvać, to dzieci vyrastajuć, nie ŭmiejučy aščadžać. To ž voś što treba viedać, dajučy dzieciam hrošy na bułačku ŭ škole.
Kišennyja hrošy, jakija baćki dajuć svaim dzietkam, mohuć być vydatnaj pryładaj navučańnia adkaznamu spažyvańniu i ekanomii. Daśledavańnie pakazała, što ludzi, jakija ŭ dziacinstvie atrymlivali finansavuju dapamohu i jakich vučyli rasparadžacca hrašyma, umieli ŭ darosłym žyćci ekanomić bolš na 16-30 %.
Adnak pradastaŭleńnie dapamohi biez adukacyjnaha kampanienta nie spryjaje palapšeńniu źbieražeńniaŭ u stałym uzroście. To ž voś što treba viedać, dajučy dzieciam hrošy na bułačku ŭ škole.
Try, zdavałasia b, vidavočnyja ŭmovy, abaviazkovyja dla vykanańnia, nazyvaje The Conversation:
- My pavinny dać stolki hrošaj, kab dzicio mahło niešta nabyć.
- My pavinny raić svaim dzieciam nakont pakupak i źbieražeńniaŭ.
- My pavinny sačyć za tym, kudy dzieci traciać hrošy.
Mała karyści prapaviedavać važnaść hrošaj i namahańni, nieabchodnyja nam, darosłym, dla ich atrymańnia, kali my nie dajem našym dzieciam mahčymaści kiravać ułasnymi hrašyma. Vytračańnie ŭsiaho svajho zapasu na łasunki za adzin dzień i nul na bałansie na nastupny mohuć dapamahčy dziciaci zrazumieć, što sapraŭdy važna, a što nie.
Tolki takim čynam mały atrymaje šaniec daviedacca pra važnaść adkładańnia hrošaj i raźvić važnuju kancepcyju adkładzienaha zadavalnieńnia — miechanizmu, jaki dazvalaje stałym ludziam kantralavać impulsy, kab mieć mahčymaść supraćstajać nieadkładnamu zadavalnieńniu ŭ abmien na bolšaje zadavalnieńnie ŭ budučyni.
Ale ž i davać dzieciam hrošy biez nahladu moža być kontrpradukcyjnym. Niekatoryja daśledavańni pakazali, što dzieci, jakija atrymlivajuć finansavuju dapamohu biez nahladu, padviarhajucca bolšaj ryzycy ŭžyvańnia narkotykaŭ, prablemaŭ z pavodzinami i naboru lišniaj vahi. Ale budźcie aściarožnyja: kantralavać i sačyć — nie značyć paprakać. Kamientary nakštałt «nu viadoma, pakolki ty zaŭsiody marnuješ hrošy, to ciapier u ciabie ničoha nie zastałosia; a kali budzieš tak praciahvać, u ciabie nikoli ničoha nie budzie» nie dapamahajuć.
Marnavańnie ŭsiaho svajho zapasu na žavalnuju humku moža być pamyłkaj, ale my vučymsia na pamyłkach. Dazvolić im rabić pamyłki, kali hetyja pamyłki nie majuć surjoznych nastupstvaŭ, — heta sposab spryjać aŭtanomii našych dziaciej. Bolš karysny padychod — zaachvočvać i dapamahać im płanavać svaje źbieražeńni ŭ budučyni.
Adpaviednaść uzrostu i vydavanych sum
Pierad pačatkovaj škołaj my možam dapamahčy samym maleńkim raźvić paniaćcie hrošaj, naprykład, praz hulni kramnaha typu, u jakich my možam hulać roznyja roli. Naprykład, «Siońnia ŭ nas jość hrošy, tamu my možam kupić rečy». Abo: «Siońnia ŭ nas nie tak šmat hrošaj, tamu my nie možam kupić stolki rečaŭ». Hetak my prapahandujem kancepcyju «dla mianie, dla ciabie i na potym».
Razhladać pytańnie ab pradastaŭleńni kišennych hrošaj varta, kali dzieci ŭžo avałodali paniaćciami składańnia i adnimańnia — zvyčajna va ŭzroście kala siami hadoŭ. Dla pieršapačatkovych vypłat my možam paprasić ich vydatkavać tolki pałovu, a astatniaje adkłaści ŭ skarbonku. Heta dapamoža im zrazumieć, što, zekanomiŭšy, jany zmohuć potym nabyć daražejšyja rečy. U hetym uzroście štotydniovaja suma lepš, čym štomiesiačnaja.
Suma, jakuju vy dajacie, maje zaležyć ad stałaści maleńkaha čałavieka; raschodaŭ, na jakija pryznačajecca dapamoha; i, viadoma, finansavych mahčymaściaŭ siamji.
U adnym daśledavańni 2017 hoda było zaŭvažana, što siemji z abmiežavanymi finansavymi resursami nadajuć bolšaje značeńnie tamu, kab ich dzieci pryniali dobryja zvyčki spažyvańnia. Akramia taho, hetyja siemji, jak praviła, dajuć lepšyja ŭroki ekanomii, što nie dziŭna. Takim čynam, suma nie hraje takoj važnaj roli, jak navučańnie, jakoje idzie razam ź finansavaj dapamohaj.
Umovy atrymańnia stypiendyi
Ideja zaklučajecca ŭ tym, kab dzieci viedali, što my jak baćki zadavalniajem ich asnoŭnyja patreby, a hrašovaja dapamoha im pryznačana dla taho, kab jany apłačvali nievialikija «dadatkovyja pryjemnaści». Suma hrošaj zvyčajna pavialičvajecca, kali dzicia stanovicca starejšym i biare na siabie bolš abaviazkaŭ.
Dastatkova darosłyja padletki mohuć atrymać dapamohu dla pakryćcia vydatkaŭ na volny čas. Imi možna apłacić zabavy, pajezdki i niekatoruju vopratku. Viadoma, my možam ustalavać abmiežavańni. Naprykład, siamiejnyja hrošy nie varta marnavać na cyharety abo inšuju škodnuju dziejnaść.
Varta taksama paźbiahać pazyki hrošaj u situacyjach, kali my chutčej za ŭsio viedajem, što dzicia nie zmoža ich viarnuć. Heta abciažarvaje acenku hrošaj dziciom i moža pryvieści da kanfliktaŭ. Bolš metazhodna prosta dać hrošy, kali my ličym, što heta adpaviednyja vydatki; abo prosta skazać «nie» z samaha pačatku, kali my ličym, što jany nie pavinny tracić na peŭny pradmiet.
Treba zaŭsiody pamiatać, što my darosłyja. Takim čynam, my niasiem adkaznaść za ŭstanaŭleńnie abmiežavańniaŭ i nakiravańnie ich da zvyčak adkaznaha spažyvańnia.
Što nakont apłatnaj chatniaj pracy?
Niahledziačy na toje, što heta sprečnaje pytańnie, isnujučyja danyja śviedčać ab tym, što nadavać dapamohu ŭ abmien na chatnija kłopaty nie źjaŭlajecca dobrym varyjantam. U chodzie naziralnaha daśledavańnia, praviedzienaha ź siemjami ŭ ZŠA, było vyjaŭlena, što davać dzieciam hrošy za chatnija spravy nie źjaŭlajecca efiektyŭnym stymułam dla ich realnaha vykanańnia chatnich spraŭ.
Dzieci, jakija atrymlivali hrošy za dapamohu pa chacie, nie rabili bolš za tych, chto nie atrymlivaŭ hrošaj. Bolš za toje, dziaŭčaty i chłopcy, jakija zajmalisia domam, nie atrymlivajučy hrošaj u abmien na svaju pracu, źviazvali chatnija spravy z takimi kaštoŭnaściami, jak abaviazak i ŭzajemadapamoha.
Adnak niekatoryja siemji prapanujuć svaim dzieciam zadańni, jakija nie ŭvachodziać u zvyčajny siamiejny kłopat (naprykład, pamyć mašynu), kab zarabić dadatkovyja hrošy. Taki typ pracy moža dapamahčy pavysić ich aŭtanomiju i zdolnaść ekanomić. Daśledavańniaŭ na siońnia, adnak, niedastatkova, kab možna było skazać pra heta z upeŭnienaściu.
Hałoŭnaje — našy adnosiny z hrašyma
U kančatkovym vyniku vopyt, jaki my majem z hrašyma ŭ dziacinstvie, upłyvaje na adnosiny, jakija my majem ź imi i ŭ stałym uzroście. Vydzialeńnie dapamohi našym dzieciam maje supravadžacca navučańniem i nahladam. Lepiej, kali suma zasnavana na pamiery kankretnych vydatkaŭ; i my pavinny dapamahčy dziciaci zekanomić častku atrymanaha.
Ale ž hałoŭnaje — my nie pavinny zabyvać navučyć našych dzietak tamu, što bolšaść važnych rečaŭ u žyćci nie majuć ničoha ahulnaha z hrašyma. Hrošy — heta vielmi dobraja pryłada, ale nikoli nie samameta. Kali vašaje asabistaje paŭsiadzionnaje žyćcio budzie napoŭnienaje takimi kaštoŭnaściami, jak abaviazak, supieražyvańnie i ŭzajemadapamoha — tady našmat vierahodniej, što hetymi ž kaštoŭnaściami stanie napoŭnienaje i žyćcio vašych naščadkaŭ. Pakazać udziačnaść, abdymajučy małoha ci ŭśmichajučysia, kali my bačym, što jon, naprykład, nakryŭ na stoł, kali vy viarnulisia stomlenym dadomu — kaštuje našmat bolš, čym niekalki kupiur.
Kamientary
Aha, tut adzin płaciŭ žoncy za chatniuju pracu