«Ačuchaŭsia, značyć usio narmalna». Eks-palitviazień raskazaŭ, jak pieranios alerhiju na ćvil u turmie
Były palitviazień Vadzim Chižniakoŭ raspavioŭ pra nieakazańnie jamu dapamohi pry alerhii na ćvil u hrodzienskaj turmie № 1, a taksama pra ździek kanvairaŭ sa źniavolenych ź psichičnym razładam padčas etapu ŭ stałypinskim vahonie.
Fielčar pahladzieŭ i skazaŭ: «Nu ačuchaŭsia — usio narmalna»
«Mahu raskazać historyju, jakaja adbyłasia asabista sa mnoj i pastaviła mianie pierad vybaram pamiž žyćciom i śmierciu. Historyja zdaryłasia ŭ hrodzienskaj turmie: u mianie byŭ kanflikt z apieratyŭnikami i mianie adpravili ŭ kruhaśvietku. Ja mianiaŭ kamiery kožnyja adzin-dva dni. U adno z takich navasiellaŭ ja trapiŭ u kamieru, dzie było ŭsio paškodžana šeraj ćvillu. U mianie na jaje alerhija, ja pra heta viedaŭ. Ja adrazu im zajaviŭ, što ŭ mianie alerhija, ja budu drenna siabie adčuvać i nie viedaju, što moža być sa mnoj. Jany praihnaravali hety momant, akramia taho adpravili mianie na vierchniuju škonku, tam dzie pavinny lažać «palityčnyja», pa ich praviłach. A tam było ŭsio paškodžana ćvillu vakoł mianie. Ja voś usiu noč i pa sutnaści ŭvieś dzień udychaŭ hetyja mikračaścinki ćvili.
Na treciuju noč mnie stała drenna, ja pajšoŭ pamycca da rakaviny i ŭ hety momant pačaŭ hublać prytomnaść. Pačaŭ padać nazad nicma, jašče i z pastamienta, z vyšyni. I tolki dziakujučy tamu, što mianie padchapiŭ sukamiernik, ja nie raźbiŭ sabie hałavu. Sukamierniki pačali stukać u dźviery, praź niejki čas pryjšoŭ dziažurny fielčar. Jon pahladzieŭ, skazaŭ: «Nu ačuchaŭsia — usio narmalna». Tak sa mnoj adbyvałasia jašče adzin raz, i toje ž samaje: «Ačuchaŭsia — usio narmalna». A na treci raz adbyvałasia sudovaje pasiadžeńnie, nas tudy vieźli. I, adpaviedna, im nibyta treba było mianie vieźci i voś tolki praz hetaje jany mnie ŭkałoli niejki tam ukoł, ź ich słoŭ harmanalny. Nu i ja pajechaŭ u sud, tam u sudzie ja skazaŭ, što mnie nie akazvajuć dapamohu. Mianie paśla hetaha pieraviali ŭ inšuju kamieru. Što b było sa mnoj dalej — nieviadoma, kali b ja zastaŭsia ŭ toj kamiery.»
«Zašpilili jamu kajdanki za śpinu i zaciahnuli ich tak mocna, kab było baluča jamu varušycca»
Taksama Vadzim raspavioŭ pra historyju, jakaja zdaryłasia ź im padčas etapu ŭ stałypinskim vahonie, u jakim pieravoziać źniavolenych u miescy źniavoleńnia:
«U adnaho źniavolenaha na fonie prysudu niejki šyzafreničny prypadak zdaryŭsia. Pierastaŭ paznavać usich, pačaŭ bujana siabie pavodzić. Tak jany što zrabili?
Zvyčajna nas vieźli jak? U kajdankach, niahledziačy na kraty, kajdanki napieradzie. I voś ty cełyja sutki ŭ kajdankach i jasi, i ŭ prybiralniu chodziš. Jany [kanvairy] prosta nie znajšli ničoha bolš razumnaha, jak zašpilić jaho kajdanki za śpinu i zaciahnuć ich tak mocna, kab było baluča jamu varušycca. Ja vychodziŭ u prybiralniu i bačyŭ, što jon prosta lažyć nicma, tvaram uniz, i ŭ jaho ruki zašpilenyja kajdankami nazad».
Były palitviazień z navapołackaj kałonii raskazaŭ, jakoha kampramisu patrabavali ad Babaryki
«Klučyca nie tak zrasłasia i kostka ŭpirajecca ŭ horła». Novyja śviedčańni ździekaŭ sa źniavolenych u navapołackaj kałonii
Jak u Biełarusi karajuć za dapamohu paciarpiełym ad represij i jakaja łohika? Pasprabavali razabracca
Ciapier čytajuć
«Pračytajcie jaje historyju». Łukašenku daviałosia apraŭdvacca pierad Pucinym za hieorhijeŭskija stužki8
Kamientary