Pahladzicie, jak siońnia vyhladaje miesca, dzie kaliści atmaśfierna sutykałasia sučasnaść z haradskoj archaikaj.
Niedzie z 2011 hoda ŭ internecie pieryjadyčna ŭspłyvaje retra-zdymak, na jakim u ciopłym śviatle viečarovych lichtaroŭ źniaty pryvatny siektar prosta kala vychadu ź Minskaha mietrapalitena.
Mastackuju vyraznaść zdymka ŭzmacniaje dysanans spałučeńnia mietro, jakoje asacyjujecca z prahresam, šumnymi natoŭpami i ščylnaj haradskoj zabudovaj, i niekalkich staraśvieckich adnapaviarchovych kamianic z zakładzienymi voknami, jakija vyklikajuć adčuvańnie zaniadbanaści i hłybokaj pravincyjnaści.
Ciažka pavieryć, što ŭ sučasnym Minsku mahli być takija miaściny. I navošta było ciahnuć mietro ŭ takuju hłuš?
Razhadku, dzie byŭ źniaty hety vychad ź mietro, adšukali amal adrazu, jak fota było apublikavana. Siońnia ž paznać hetaje miesca amal niemahčyma.
Zdymak zrobleny na vychadzie sa stancyi mietro «Instytut kultury» z boku vulic Mahiloŭskaj i Słonimskaj u 1989 hodzie. Časta možna sustreć infarmacyju, što zdymak 1991 hoda, ale na toj čas, jak adznačajuć krajaznaŭcy, tam užo ničoha staroha nie zastałosia.
Sprava ad zdymka raźmiaščałasia viadomaja svajoj paraj čyhunačnaja łaźnia. Napieradzie, kali źviarnuć naprava kala lichtara, pačynajecca vulica Słonimskaja, jakaja trochi dalej pierasiakaje vulicu Mahiloŭskuju.
Šmat pytańniaŭ vyklikaŭ znak sa šklankaj i kranam. Tut nie było kałonki, ale znak paznačaŭ miesca, dzie ŭ pałatcy pradavali piva. Za im siudy biehali ludzi z łaźni, a taksama zachodzili pasažyry z prypynku elektryčki «Instytut kultury», raźmieščanaha niepadalok, i mnohija inšyja, chto chacieŭ natalić smahu.
Adnapaviarchovyja budynki ŭ kadry ŭ «cahlanym styli» byli ŭźviedzieny ŭ kancy XIX — pačatku XX stahodździa, kali ŭ hetym miescy raźmiaščaŭsia Alaksandraŭski, ci Brescki čyhunačny vakzał. Draŭlany vakzał byŭ pabudavany ŭ 1871 hodzie razam z druhim učastkam Maskoŭska-Bresckaj čyhunki, jakaja pralahała praź Minsk.
Vakoł stancyi na miescy falvarka razrasłosia pradmieście Dobryja Myśli, uzdoŭž čyhunačnych puciej vyrastali roznyja jak žyłyja, tak i haspadarčyja pabudovy, źviazanyja z funkcyjanavańniem čyhunki. Tut, kala vakzała, pa Kojdanaŭskim trakcie zachoŭvaŭsia pierajezd praz čyhunku, nieabchodnaść u jakim adpała, kali byŭ pabudavany Bietonny most pa susiedniaj Maskoŭskaj vulicy.
U mižvajenny čas minski čyhunačny vuzieł straciŭ svajo značeńnie, Brescki vakzał byŭ zakryty ŭ 1928 hodzie, a ŭ čas vajny zhareŭ i bolš nie adnaŭlaŭsia.
U druhoj pałovie XX stahodździa byłoje pradmieście stali zabudoŭvać pad vialiki žyły rajon. Ale dahetul dzie-nidzie zastalisia frahmienty toj byłoj siadzibnaj zabudovy — pieravažna ŭ kutkach kala čyhunki.
Mienavita na rahu Kojdanaŭskaha trakta i Słonimskaj vulicy znachodzilisia dva muravanyja damki, jakija trapili ŭ kadr viadomaha fotazdymka. Praŭda, sam trakt u kadr nie traplaje, bo prachodziŭ akurat za damkami. Užo na kartach 1970-ch hadoŭ hety ŭčastak trakta paznačany jak častka Mahiloŭskaj vulicy.
U kadry ž my bačym tolki praciah staroj trasy vulicy Mahiloŭskaj, jakaja pralahała ŭščylnuju da čyhunačnych puciej.
Pry budaŭnictvie novaha žyłoha rajona miascovuju płaniroŭku istotna pierakroili savieckija horadabudaŭniki. Pad Mahiloŭskuju vulicu była prabitaja absalutnaja novaja trasa, jakaja była praciaham Aranskaj vulicy. Novaja trasa prajšła paralelna staroj, ale na značnym addaleńni ad čyhunki, a staraja trasa nie stała vulicaj z novaj nazvaj, a prosta źnikła z kart. Tolki kala siońniašniaha Centralnaha aŭtavakzała ŭzdoŭž čyhunki zastaŭsia kavałak staroj trasy, stvaryŭšy hieahrafičny kazus — skryžavańnie vulicy Mahiloŭskaj z vulicaj… Mahiloŭskaj.
Siudy ž praviali pieršuju halinu Minskaha mietrapalitena. Budaŭnictva stancyi «Maskoŭskaja» i adnajmiennaha elektradepo ŭ hetym miescy pačałosia ŭ 1979 hodzie. Ale paśla nazvu źmianili pa naźvie susiedniaj VNU na «Instytut kultury», a stancyja «Maskoŭskaja» «pierajechała» ŭ bok Maskvy, sparadziŭšy tapanimičnuju błytaninu.
Stvaraŭsia novy darožna-transpartny vuzieł vakoł Bietonnaha mosta. Kali z adnaho boku źnikła trasa Kojdanaŭskaha trakta i ssunułasia padalej ad čyhunki Mahiloŭskaja vulica, to na inšym zrabili naadvarot — bližej da čyhunki prabili praciah Suražskaj vulicy až da Vakzalnaj.
Usia ščylnaja zabudova pry čyhuncy pajšła pad znos, u tym liku pryhožy darevalucyjny budynak čyhunačnaj škoły. Apošni, praŭda, biez asablivaj patreby — siońnia na hetym miescy aŭtastajanka.
Staryja kamianicy z našaha fota taksama źnieśli ŭ chutkim časie paśla taho, jak hety zdymak byŭ zrobleny. Ich źnieśli, kali budavali ofisny budynak pa novaj Mahiloŭskaj. Budoŭla viałasia pa inšy bok kolišniaha Kojdanaŭskaha trakta ad kamianic, tak što kali b nie aŭtamabilnaja parkoŭka dla ofisa, to hetyja damki mieli ŭsie šancy dažyć da našaha času.
Miascovaść źmianiłasia da niepaznavalnaści: źnikli nie tolki kamianicy, ale i staryja drevy, a sam pierachod pieražyŭ rekanstrukcyju — na jaho pasadzili niepryvabnuju kanstrukcyju z polikarbanatu, mietaličnych kasiet i prafnaściłu.
Paznać miascovaść dazvalaje tolki słup lichtara na ŭsio tym ža adnabokim fundamiencie — jon adziny, što nie zamianili ŭ hetym miescy za 35 hadoŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆTakarčuk: Moža, za Jahorava prahałasavać, jaki budzie Łukašenku nohi całavać? Jazyki paadryvać by hetym hałasunam4
Kamientary