Marzaluk: Mianie razdražniaje hetaja mantra — «u nas jedinaja istorija, u nas jedinyj jazyk»
Deputat i člen-karespandent Nacyjanalnaj akademii navuk vykazaŭ svoj pohlad na supolnuju historyi narodaŭ Ukrainy, Rasii i Biełarusi i praktyku pierapisvańnia padručnikaŭ pa historyi.
«Niemahčyma admović chryščeńnie ŭ dniaproŭskaj kupieli. Biełarusy, jak i ruskija, jak i ŭkraincy, heta narody ŭschodniejeŭrapiejskaj, uschodniechryścijanskaj cyvilizacyi. My — narody postvizantyjskaha kulturnaha koła. My narody ŭschodniaha chryścijanstva», — zajaviŭ Ihar Marzaluk u efiry prahramy «Skažiniemołči» na BT.
Historyk taksama adznačaje śpiecyfiku naroda Biełarusi, značnaja častka jakoha naležyć da ryma-katalickaj łacinskaj tradycyi, ale «nie sinanimična palakam i Polščy».
«Ale pry ŭsim pry tym ni katalickaja, ni pratestanckaja tradycyi, nijakaja inšaja kanfiesijnaja tradycyja nie vyznačyła abrysy toj cyvilizacyjnaj śpiecyfiki, jakaja paśla chryščeńnia histaryčnaj Rusi zachoŭvajecca da siońniašniaha dnia ŭ našym rozumie, u našym sercy, u našaj matyvacyi, u našych pavodzinach. Usio toje, što nazyvajecca francuzskim słovam mientalitet», — adznačaje historyk i praciahvaje:
«Pry hetym, chaču skazać, mianie, miakka kažučy, razdražniaje hetaja mantra: «u nas jedinaja istorija», «u nas jedinyj jazyk». U nas samabytnaja biełaruskaja historyja, u nas samabytnaja biełaruskaja mova, jakaja ŭ vyniku niespryjalnych umoŭ, kali z nas chacieli zrabić bolšych palakaŭ, čym sami palaki, a potym bolšych vielikarosaŭ čym sami vielikarosy, peŭnyja svaje pazicyi straciła.
Heta nie značyć, što kahości treba hvałcić. Ale voś hetyja kazki pra dobraachvotnyja pierachody dla mianie jak dla historyka, jany abraźlivyja na samoj spravie».
Marzaluk vykazaŭ svajo mierkavańnie, u čym unikalnaść biełarusaŭ:
«Nas pa idei nie pavinna było być ni ŭ jakim farmacie. A my da siońniašniaha dnia jość. My ŭčepista trymajemsia za svaje miežy i hranicy, i my možam biez prablemaŭ i pa-biełarusku, i pa-rusku, i oczywiście, że w języku polskim [i, zrazumieła, pa-polsku] spakojna havaryć z našymi susiedziami i pry hetym zastavacca sami saboj.
My hladzim na movu, z adnaho boku, jak na vielmi važny pakazčyk kultury, na movu, jazyk, język. A z druhoha boku, my spakojna ŭsprymajem hetyja elemienty jak instrumientaryj, jakija dapamahajuć nam budavać našu Biełaruś — šmatmoŭnuju, šmatkanfiesijnuju, raznastajnuju i adzinuju. Voś naš bazavy fundamientalny pryncyp — adzinstva ŭ raznastajnaści».
«Niejkija knihi my pierapisvajem»
Deputat raskazaŭ, što prykładna hod tamu Łukašenka daručyŭ jamu i ministru adukacyi praanalizavać padručniki pa historyi.
«Atrymaŭšy taki kart-błanš, ja sabraŭ adpaviednuju hrupu najlepšych profilnych śpiecyjalistaŭ ź biełaruskich univiersitetaŭ u pieršuju čarhu. I my paličyli ŭsie pamyłki, niedachopy, niedakładnaści, techničnyja abdrukoŭki, jakija mieli miesca być. Byli praviedzieny niekalki naradaŭ na ŭzroŭni ministra adukacyi. Niejkija rečy apieratyŭna papraŭlajucca.
Niejkija knihi my pierapisvajem, pierafarmatujem, albo stvarajem pryncypova novy kantent i novy pradukt. Kłasičny prykład padručniki pa historyi Biełarusi i ŭsieahulnaj historyi dla pahłyblenaha navučańnia dla 10-11 kłasa, jakija zaraz robiacca».
Raniej ministr adukacyi Andrej Ivaniec kazaŭ, što ŭ abnoŭlenych padručnikach pa historyi napišuć pra padziei 2020 hoda i pra Usiebiełaruski narodny schod.
Što nie tak z padručnikami pa historyi Biełarusi? Raskazvaje prafiesar Ramanava ź EHU
«Patryjatyčnaha patencyjału» ŭ razumieńni režymnych ideołahaŭ nie pabačyŭ». Historyk Aleś Paškievič — pra novy kurs dla staršakłaśnikaŭ
«Niejkaja šval u Hrodnie». Marzaluk prajšoŭsia pa Bondaravaj i jaje paplečnikach
Marzaluk: U luboj škole, u tym liku ŭ ruskamoŭnaj, historyju Biełarusi i hieahrafiju treba vykładać pa-biełarusku
Ciapier čytajuć
Miunchienskaja pramova Vensa pra novuju palityku ZŠA i čakańni ad Jeŭropy — poŭny tekst28
Kamientary