Daśledavańnie: raskoł u kultury pamiž tymi, chto źjechaŭ i chto zastaŭsia, pavialičvajecca. Ale raście novaje pakaleńnie muzykaŭ
Traŭma 2020-ha adychodzić u minułaje, a biełaruskaja niezaležnaja kultura nie moža vyjści sa stahnacyi. Pra heta śviedčyć novaje daśledavańnie Biełaruskaj rady kultury.
Kab raskazać pra niezaležnuju biełaruskuju kulturu ŭ 2024-m, daśledčyki sabrali infarmacyju z šerahu ekśpiertnych intervju i 50 ankiet, jakija zapaŭniali pradstaŭniki kulturnickich arhanizacyj.
Ekśpierty adznačajuć, što ŭ krainie amal vyčarpanaja takaja forma cisku, jak jurydyčnaja likvidacyja arhanizacyj u kultury: da siaredziny 2020-ha źlikvidavana 220 takich arhanizacyj, a za 2024-ty — 19. Na siońnia ŭ Biełarusi funkcyjanuje, pa danych daśledčykaŭ, 266 kulturnickich arhanizacyj.
Za miežami krainy źjaŭlajecca bolš kulturnickich arhanizacyj, čym źnikaje. Ale kolkasnaje pavyšeńnie nie roŭnaje jakasnamu: šmat inicyjatyŭ ciapier na paŭzie.
Aŭtary pracy charaktaryzujuć ahulnuju situacyju ŭ kultury jak stahnacyju. Jany adznačajuć, što źniziłasia kolkaść biełaruskich masavych imprezaŭ, a taksama cikaŭnaść biełaruskich dyjasparaŭ da kulturnickaha žyćcia.
Sfarmavaŭsia vyrazny padzieł śfiery kultury na tych, chto pracuje ŭ Biełarusi, i tych, chto dziejničaje za miežami krainy. Hety razryŭ budzie tolki pahłyblacca, upeŭnienyja daśledčyki. Ale pry hetym abodva baki kantaktujuć pamiž saboj.
Daśledčyki adznačajuć, što kulturnickija dziejačy adychodziać ad traŭmatyčnych temaŭ, źviazanych z palityčnym kryzisam 2020-ha, i raście ŭvaha da zabaŭlalnaha kantentu. Jość kryzis idei halinovych kulturnickich instytutaŭ, navat u dačynieńni adnosna paśpiachovych struktur — PEN, Biełaruskaja rada kultury — zachoŭvajecca niedavier, nierazumieńnie paradku i metaŭ. Dekłaravanyja strukturami mety i płany nie adpaviadali ich mahčymaściam, upeŭnienyja aŭtary daśledavańnia.
Navat kulturnickija arhanizacyi, jakija idejna pracujuć z temaj biełaruščyny, usio čaściej pieraaryjentoŭvajucca na zamiežnaha (łakalnaha) spažyŭca. Tolki 60% apytanych nazyvajuć Biełaruś miescam, na jakoje nakiravana ich dziejnaść.
U Biełarusi tym časam raście kulturnickaja aktyŭnaść, kažuć daśledčyki, niahledziačy na nastupstvy kryzisu 2020 hoda. Asabliva heta datyčyć muzyki: padrasła novaja hienieracyja moładzi, niekatoryja tvorcy zastalisia ŭ Biełarusi i sprabujuć «praraści praz asfalt».
Ź inšaha boku, hety trend niaŭstojlivy. Mahčyma, havorka idzie nie pra rost u poŭnym sensie hetaha słova, a pra adradžeńnie paśla 2020-ha, kali kulturnickaja śfiera była začyščanaja.
Daśledčyki paprasili apytanych acharaktaryzavać stan kulturnickaha siektaru — samymi papularnymi adkazami byli słovy «pierasamavyznačeńnie» i «pierazbor». Taksama respandenty adznačali kryzis siektaru i pierachod dziejaŭčoŭ u padpolle.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary