Za dva davajennyja dziesiacihodździ pravincyjny Minsk pieratvaryŭsia ŭ stalicu savieckaj Biełarusi. Źjavilisia takija važnyja i maštabnyja abjekty jak Dom urada, Opierny teatr, budynki ŭniviersitetaŭ, klinik, teatraŭ, bankaŭ i ministerstvaŭ. Ale nie ŭsie prajekty ŭdałosia realizavać, častka ź ich zastałasia na papiery.
Ciapier hetuju «papiarovuju architekturu» zdolny ažyvić štučny intelekt. Padborku najbolš značnych nierealizavanych prajektaŭ, apracavanych niejrasietkami, apublikavaŭ telehram-kanał «Biełaruski pioner».
Nie sprabujcie paznać susiednija vulicy i damy. Pakolki prajekty nie byli pryviazanyja da kankretnaha miesca, štučny intelekt upisaŭ ich u ŭjaŭnyja minskija krajavidy.
Adnym z samych ambicyjnych nierealizavanych prajektaŭ mižvajennaha času ŭ Minsku źjaŭlajecca prajekt Doma radyjo 1936 hoda, jaki byŭ vykanany architektarami Natallaj Maklacovaj i Alaksandram Voinavym u styli savieckaha ar-deko. Budynak viančała vysokaja vieža, jakaja b stała daminantaj Minska.
Ahułam ar-deko — darahi buržuazny styl, jaki asabliva jarka ŭvasobiŭsia ŭ davajennych ńju-jorkskich niebaskrobach, ale jaho estetyka pranikała i ŭ pracy savieckich architektaraŭ, jak u prajekt Opiernaha teatra aŭtarstva Łanhbarda, tak i ŭ nierealizavany prajekt Doma radyjo.
Jašče adnym źviernutym uvyś nierealizavanym prajektam byŭ prajekt vučebnaha korpusa Mienskaha partyjna-vučebnaha haradka, čyj prajekt stvaryli ŭ 1935 hodzie architektary Alaksandr Voinaŭ i Raman Stoler pry ŭdziele Idalčyka. Budynak mieŭ stupieńčataje zaviaršeńnie, na viaršyni jakoha stajała vialikaja statuja, vidać, Lenina z vystaŭlenaj rukoj.
Na karnizie taksama možna zaŭvažyć dziŭnyja abjekty — moža być, heta prosta kampazicyi z vazami i savieckimi ściahami, ale ich siłuety bolš za ŭsio nahadvajuć sproščany varyjant upadabanaha ŭ ar-deko matyvu kryłatych ludziej, jak tych, što ŭpryhožvajuć davajennuju płacinu Huviera ŭ ZŠA — chutčej, nie aniołaŭ-zastupnikaŭ, a Ikaraŭ, jak simvałaŭ imknieńnia čałaviectva da prahresu, palotu techničnaj dumki i viery ŭ mahutnaść rozumu. Usio heta adpaviadała i duchu savieckaha avanhardu.
Jašče adnym niearealizavanym budynkam, čyja savieckaja architektura pieraklikajecca z buržuaznym ar-deko, byŭ prajekt budynku łaźniaŭ z basiejnami, raspracavany architektaram Marahoŭskim u 1935 hodzie. Jaho architektura, jak raniej adznačaŭ aŭtar kanała, vielmi nahadvaje architekturu Teatra na Jelisiejskich palach — pieršaha ŭ Paryžy budynka ŭ styli ar-deko, pabudavanaha jašče ŭ 1910‑ia hady pa prajekcie bratoŭ Ahiusta i Hiustava Piere.
Da heta ž šerahu naležyć i nierealizavany prajekt aranžarei bataničnaha sada Akademii navuk, jaki vykanaŭ architektar Uładzimir Varaksin u 1936 hodzie — z kałanadaj na kvadratnych słupach i vysokim stupieńčatym abjomam centralnaj aranžarei, zašklony cylindryčnym šklanym sklapieńniem, i ź vialikim paŭcyrkulnym aknom u tarcy, padobnym da tych, što možna pabačyć na amierykanskich vakzałach 1930‑ch hadoŭ.
Nie byŭ realizavany ŭ 1930‑ch hadach i prajekt Natalli Maklacovaj, jakaja prapanavała kanstruktyviscki prajekt Druhoha doma śpiecyjalistaŭ. Niezrazumieła, ci byŭ heta varyjant taho pieršaha, sumnaviadomaha doma, jaki pabudavali ŭ 1934 hodzie kala kaścioła Śviatoha Rocha i razburany ŭ čas vajny, ci ŭžo novy dom u inšym miescy.
U druhoj pałovie 1930‑ch hadoŭ U Savieckim Sajuzie na źmienu avanhardnym pošukam prychodzić kansiervatyŭny razvarot va ŭsich śfierach žyćcia, u tym liku ŭ architektury: na źmienu avanhardnym kirunkam — kanstruktyvizmu i ar-deko — prychodzić nieakłasika, zabytaja paśla revalucyi.
Novyja husty adlustroŭvaje prajekt Treciaha doma savietaŭ, sprajektavany ŭ 1936 hodzie architektarami Voinavym, Varaksinym i Stoleram — tut i rust pad kamień, i raźvityja prafilavanyja karnizy, i kałony z pyšnymi kapitelami — usio, što budzie i ŭ paślavajennym «stalinskim ampiry». Dom płanavałasia pabudavać na vulicy Śviardłova, ale hetaha tak i nie było zroblena.
Hetyja vizualizacyi dazvalajuć ubačyć, jakim moh być Minsk — horadam z aryhinalnaj architekturaj 1930-ch, jakaja paradaksalnym čynam nazyvajecca savieckaj, ale pierajmaje najlepšyja ŭzory zachodniaj architektury.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
+1, Ŭ FAŠYSTOŬSKIM impierskim styli , jak stalin lubiŭ
pytańnie da tych chto pisaŭ hetu łuchtu , vy aznajomilisia z staronkaj ŭ viki , etnacyd & rasiefikacyja ? Što ŭ hetych impierskich planach Biełaruskaha ?
"Nie horš za Amieryku i Zachodniuju Jeŭropu. Jak by vyhladaŭ Minsk, kali b byli realizavanyja davajennyja savieckija prajekty"