Čamu inviestary nie skuplajuć šlachieckija siadziby?

Z pačatku hoda Ministerstva kultury Biełarusi zapuściła inavacyjnuju prahramu, jakaja pavinna nadać druhoje žyćcio zaniadbanym šlachieckim siadzibam dy paspryjać raźvićciu ŭ krainie ahraturyzmu. Minuła amal vosiem miesiacaŭ, ale vynikaŭ praktyčna nijakich.

Unutranyja inviestycyi nie ciakuć

Razmovy ab pošukach novych krynicaŭ finansavańnia historyka-kulturnych pomnikaŭ, sotni ź jakich hibiejuć pa ŭsioj krainie, źjavilisia z prychodam na pasadu ministra kultury Paŭła Łatuški.

Zžyŭšysia z pastajannym brakam biudžetnych hrošaj, dziaržaŭnyja mužy pačali šukać alternatyŭnyja srodki finansavańnia.

Reč u tym, što pavodle Zakonu «Ab achovie historyka-kulturnaj spadčyny» ad 9 studzienia 2006 hoda, ułaśnikami historyka-kulturnych kaštoŭnaściaŭ na terytoryi Biełarusi mohuć być, jak dziaržava, hetak i «jurydyčnyja i fizičnyja asoby, u tym liku indyvidualnyja pradprymalniki». Tym nie mienš, unutranyja inviestycyi zusim nie ciakuć rakoj.

Za apošnija hady viadoma ŭsiaho niekalki vypadkaŭ, kali pryvatny ŭłaśnik nabyvaŭ ci atrymlivaŭ byłyja šlachieckija siadziby i pałacy. Pryčym ledź nie kožny taki vypadak — «chadžeńnie pa pakutach». Charakterny prykład — situacyja z pałacava-parkavym kompleksam XVIII u Śviacku na Hrodzienščynie, jaki miascovyja ŭłady dvojčy vystaŭlali na aŭkcyjon, adnak achvočych nabyć jaho nie znajšłosia. Urešcie pałac Vałovičaŭ adyšoŭ na bałans sanatoryja Nacbanka AAT «Aziorny», jaki pierad hetym nieadnarazova abviarhaŭ padobnyja namiery.

«Śpis 46-ci»

Minułaj vosieńniu čynoŭniki anansavali sumiesny zakonaprajekt Minkulta ź Minsportam, jaki b dazvoliŭ i zamiežnikam naroŭni ź biełarusami nabyvać ci brać u doŭhaterminovuju arendu ajčynnyja abjekty z turystyčnym patencyjałam.

19 listapada namieśnik prem'jer-ministra Uładzimir Patupčyk zaćvierdziŭ Płan dziejańniaŭ pa pieradačy siadzibaŭ, jakija nie vykarystoŭvajucca i znachodziacca ŭ sielskaj miascovaści, subjektam ahraturyzmu.

U śpis Minkulta trapiła 46 zaniadbanych kompleksaŭ, jakija na biazvypłatnaj asnovie ci za ŭmoŭnyja hrošy mohuć pieradavacca inviestaram dla restaŭracyi i abstalavańnia ŭ ich hatelaŭ, restaranaŭ, muziejaŭ i h.d.

Płan abaviazvaŭ abłasnyja i rajonnyja vykankamy źmiaścić infarmacyju pra siadziby na ŭłasnych sajtach da 1 studzienia. Adnak infarmacyja ŭ siecivie pačała źjaŭlacca tolki ŭviesnu. Pryčym, pa ŭsich abjektach jaje niama dahetul.

Minkult: «Rajvykankamy nie vykonvajuć płan»

«Bolšaściu rajvykankamaŭ nie vykanany mierapryjemstvy płanu dziejańniaŭ», — adkazvaje na zapyt haziety «Sovietskaja Biełoruśsija» namieśnik ministra kultury Viktar Kuraš. — U niekatorych vypadkach płan dziejańniaŭ nie daviedzieny da rajvykankamaŭ i ŭłaśnikaŭ siadzibaŭ. Pry zvarocie da ich zacikaŭlenych u nabyćci pradstaŭniki rajvykankamaŭ i ŭłaśnikaŭ admaŭlajuć u pradstaŭleńni źviestak pra siadziby».

Daśledavaŭšy internet-staronki abł- i rajvykankamaŭ, karespandent TUT.BY pierakanaŭsia, što źviestki ab prapanavanych inviestaram pomnikach niapoŭnyja i niesistematyzavanyja. Da taho ž, kab «dakapacca» da patrebnaj infarmacyi nieabchodna nazapasić bahata času i ciarpieńnia. Chacia b, zdavałasia, što składanaha ŭ tym, kab raspracavać adziny dla ŭsich abłasnych i rajonnych sajtaŭ banier, pa jakim kožny piarojdzie da kankretnaha pieraliku abjektaŭ, dy źmiaścić jaho na tytulnyja staronki vykankamaŭskich sajtaŭ, inviestprapanovaŭ i h.d. Nie nadta składanaja apieracyja dla realizacyi prahramy dziaržaŭnaj važnaści.

Zrešty, čaho ździŭlacca, kali na sajcie Minkulta «śpis 46» taksama źjaviŭsia tolki ŭviesnu.

Vynik blizki da nula

Jak paviedamili karespandentu TUT.BY u Minkultury, za čas isnavańnia «śpisu 46-ci» inviestary nabyli dva abjekty. Siadzibu Kraski na Vaŭkavyščynie za 307 młn rubloŭ atrymaŭ biznesoŭca z dalokaha rasijskaha horada Salechard, jaki płanuje žyć u joj paśla rekanstrukcyi. Radavy majontak Śviackich u vioscy Połymia Sieńnienskaha rajona budzie pieratvarać u turystyčna-kulturny centr biełaruska-łatvijskaja firma «BiełFjučiers». Jašče dva abjekty (zhadany pałac Vałovičaŭ i majontak ŭ v. Porazava Śvisłackaha rajona) adyšli novym uładalnikam zadarma.

Adnak padkreślim, što prynamsi try z čatyroch abjektaŭ znajšli haspadaroŭ roznymi šlachami, ale nie dziakujučy novaj dziaržaŭnaj inicyjatyvie.

«Viadoma, układvajučy hrošy ŭ taki abjekt, treba razumieć: heta inviestycyja ŭ doŭhaterminovuju pierśpiektyvu ¬- układańni akupiacca nie adrazu i navat nie na praciahu niekalkich hadoŭ. Budynki, jak praviła, znachodziacca ŭ davoli žałasnym stanie, i na ich adnaŭleńnie pryjdziecca vydatkavać siły i srodki, — raspaviadaje dyrektar fonda „Kraina Zamkaŭ“ Alaksandr Varykiš, jaki ŭ svoj čas nabyŭ šlachieckuju siadzibu Radzievičy ŭsiaho za 500 dołaraŭ. — Dumaju, što kuplać siadziby buduć, choć by z raźliku što jany mohuć prynieści prybytak. Urešcie, navat u hłuchoj litoŭskaj viosački Narviliškies za sotniu kiłamietraŭ ad stalicy paśla adnaŭleńnia klaštara ŭdałosia arhanizavać bujny muzyčny fest Be2gether. Heta mahčyma zrabić i ŭ nas, tolki ludzi pavinny być upeŭnieny, što z boku dziaržavy jany zmohuć raźličvać na padtrymku i razumieńnie».

Voś hetaha, hałoŭnaha, ŭ nas pakul niama. Niama adładžanaj sistemy, u jakoj «spuščanaja» ministerstvam prahrama budzie vykonvacca nižejšymi strukturami viertykali, jakija, u svaju čarhu, buduć zacikaŭlenyja ŭ jaje najchutčejšaj realizacyi. Na čynoŭnickim uzroŭni adsutničaje razumieńnie kaštoŭnaści histaryčnych pomnikaŭ, jakija jašče zachoŭvajuć duch minułaha i našaj niepaŭtornaści, i mohuć stać mastkom u zaŭtra…

Mora rasplaskanaj spadčyny

Dadamo, što «śpis 46-ci» — małaja drabnica ŭ mory spadčyny, rasplaskanaj pa ŭsioj Biełarusi. Pavodle aficyjnych danych, u krainie naličvajecca amal 190 siadzibna-parkavych i pałacavych kompleksaŭ, tracina ź jakich nikim nie vykarystoŭvajecca. Adnak ahulny siadzibny rejestr dahetul nie stvorany, a sapraŭdnaja kolkaść byłych majontkaŭ idzie na sotni.

Jak paviedamiła zahadčyca siektaram upraŭleńnia pa achovie historyka-kulturnaj spadčyny Minkultury Natalla Chvir, realizacyja «Płana dziejańniaŭ pa pieradačy siadzibaŭ…» budzie razhledžana na pasiadžeńni Respublikanskaj navukova-mietadyčnaj rady pa achovie historyka-kulturnaj spadčyny pry Minkultury ŭvosień.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0