Časopis Brytanskaha arnitalahičnaha źviazu pierakulvaje ŭjaŭleńni pra šlachi raspaŭsiudžvańnia ptušynaha hrypu dahary nahami.
Časopis «Ibis» Brytanskaha arnitalahičnaha źviazu piša, što ptušyny hryp pieradajecca nia stolki ŭ časie mihracyi dzikich ptušak, kolki praz handal svojskimi ptuškami dy ptušynym miasam.
Aŭtary artykułu papiaredžvajuć, što hałoŭnaja niebiaśpieka nie ŭ kantaktach dzikich ptušak z svojskimi, jakija hadujucca volna, a ŭ vialikaj kolkaści dy ščylnaści ptušak, jakija hadujucca ŭ zakrytych pamiaškańniach.
Kali ščylnaść ptušak nievysokaja, to niebiaśpiečny štam moža źniknuć, bo chvoraja ptuška pamre raniej, čym paśpieje zarazić zdarovuju. U Azii ščylnaść utrymańnia svojskaj ptuški vielmi vysokaja, što spryjaje chutkaj pieradačy virusu.
Viadomy štam H5N1 byŭ adkryty ŭ 1996 hodzie ŭ svojskich husiej u paŭdniova‑kitajskaj pravincyi Huandonh (Guangdong) i dalej raspaŭsiudziŭsia na davoli vialikaj terytoryi dziakujučy handlu husiami, kačkami dy inšaj svojskaj ptuškaj.
«Hieahrafičnaje pašyreńnie j evalucyja virusu z 1996 hodu, chutčej za ŭsio, adbyvalisia bieź jakoj by to suviazi ź dzikimi ptuškami», — robiać vysnovu aŭtary.
Na karyść hetaj teoryi śviedčyć i toje, što virus raspaŭsiudžvaŭsia nia ŭ čas mihracyi dzikich ptušak, a tady, kali jany liniajuć i nia mohuć lotać. Dy j šlach raspaŭsiudu virusu supadaje nie z maršrutami mihracyi, a z handlovymi šlachami, —takimi, jak Trans‑Sybirskaja čyhunka, jakaja idzie praz krainy, dzie było najbolš vypadkaŭ hibieli svojskaj ptuški, i dzie na miažy adsutny strohi kantrol, a veterynarnyja słužby słaba raźvityja.
Mižnarodnyja arhanizacyi, naprykład, FAO (Suśvietnaja charčovaja arhanizacyja) adnak, praciahvajuć ihnaravać vysnovy navukoŭcaŭ i dahetul vinavaciać u raspaŭsiudzie virusu dzikich ptušak.
«Razumiejučy, što adna z hałoŭnych rolaŭ FAO — heta raźvićcio mižnarodnaha sielskahaspadarčaha handlu, im było b ciažka pryznać, što mienavita hety handal adkazny za pašyreńnie patahiennaha štamu H5N1 pa ŭsim Śviecie», — kamentujuć hetkuju zaciataść aŭtary.
Jakasny nahlad za svoj svojskaj ptuškaj i napaŭvolnaje jaje ŭtrymańnie razam z strohim veterynarnym kantrolem, a taksama kantrolem handlu — hetkaja stratehija baraćby z pašyreńniem ptušynaha hrypu, na dumku aŭtaraŭ, maje być vynikovaj, choć i pierakulvaje raniejšyja ŭjaŭleńni pra ptušyny hryp dahary nahami.
M. Gauthier‑Clerc, C. Lebarbenchon & F. Thomas. Recent expansion of highly pathogenic avian influenza H5N1: a critical review. — Ibis, 2007.
Kamientary