«Пасля гэтых прэпаратаў нельга цяжарыць тры гады». Дэрматолагі — пра тое, як правільна змагацца з акнэ
Акнэ — гэта не толькі праблема падлеткаў. Не заўсёды са сканчэннем пераходнога ўзросту скура вяртаецца ў нармальны стан. Якія памылкі робяць дзяўчаты ў барацьбе з прышчамі, як правільна лячыць вугравую хваробу, чаму асобным пацыенткам забараняюць цяжарыць на некалькі гадоў і ці праўда, што лепш наносіць макіяж пальцамі, а не спонжыкам? Разбіраемся з дактарамі.
З-за чаго ўзнікае акнэ?
Прычын можа быць некалькі. Асноўная — уплыў палавых гармонаў. Часцей за ўсё справа ў лішку тэстастэрону, які можа выклікаць гіперпрадукцыю скуранога сала.
Часам ролю грае генетычная схільнасць.
— Калі парушаны механізм арагавення вонкавага слою эпідэрмісу, скура не адшалушваецца і не абнаўляецца як след. Закупорваюцца вусці вывадных пратокаў сальных залоз. У выніку залоза разрываецца, і ўмоўна хваробатворная мікрафлора, якая ёсць на скуры ў кожнага, выклікае запаленчую рэакцыю, — кажа доктар-дэрматавенеролаг цэнтра «Скінлюкс» Таццяна Ногцева.
Вугры могуць справакаваць лекавыя прэпараты з бромам — іх выпісваюць, калі ёсць праблемы са станам нервовай сістэмы.
Сярод прычын, звязаных з высыпаннямі, — таксама рэгуляцыя сасудзістага тонусу, стан слізістай страўніка і экалогія. Ацягчальнымі фактарамі могуць быць няправільны догляд скуры, лішак стрэсу, нерацыянальнае харчаванне.
Топ-4 памылак у барацьбе з прышчамі
Застацца адзін на адзін са сваёй праблемай. «Ніхто не спрабуе самастойна пастрыгчыся ці выдаліць апендыцыт. Трэба зразумець, што акнэ — гэта захворванне і звярнуцца да спецыяліста», — адзначае доктар-касметолаг, дэрматолаг цэнтра Жанна Кудзіна.
Выціскаць ці часаць прышчы. Лепш наогул як мага менш мацаць твар. Памылкай будзе і скупляць усе сродкі ў аптэцы, якія абяцаюць пазбавіць ад высыпанняў, перабольшваць з касметыкай з агрэсіўнымі падсушваючымі кампанентамі.
Эксперыментаваць з ежай. Харчаванне мусіць быць збалансаваным, багатым на вітаміны, бялок і мінералы. «Хуткія» вугляводы, газіроўкі, вострае, салодкае — ад гэтага лепш устрымацца. Кандытарскія вырабы павышаюць узровень цукру ў крыві і, адпаведна, у скуры. А гэта пажыўное асяроддзе для мікраарганізмаў, якія выклікаюць запаленне.
Ад вегетарыянцаў часам можна пачуць, што адмова ад мяса пазбавіла іх ад высыпанняў. У гэтым можа быць доля праўды: мяса цяжка ператраўляецца і ўскладняе працу страўніка (а яго стан, нагадаем, звязаны са станам скуры). Але медыкі не заклікаюць да вегетарыянства.
— Гэта не зусім рацыянальна — асабліва для падлеткаў, якія часцей за ўсё сутыкаюцца з праблемай акнэ. На 100% жывёльны бялок замяніць немагчыма, а ён важны для арганізма, які фарміруецца. У гэтым узросце моладзь і так адчувае вялікія стрэсавыя нагрузкі з-за гарманальнага статуса, а таксама ўваходу ў дарослае жыццё — экзаменаў, першага кахання. Калі ў гэты момант забраць у арганізма «будаўнічы матэрыял», гэта можа выліцца ў розныя захворванні, — папярэджвае Жанна Кудзіна.
Шмат загараць. Так, сонца і салярый паляпшаюць стан скуры — але гэта кароткатэрміновы эфект.
— Доўгае знаходжанне пад ультрафіялетавымі прамянямі абвастрае сітуацыю, і праз месяц-два захворванне працякае цяжэй, — заўважае Таццяна Ногцева.
Якія абследаванні трэба прайсці?
Найперш — здаць агульныя аналізы крыві і мачы, біяхімічны аналіз крыві. Пры цяжкай стадыі акнэ скуру правяраюць на мікрафлору і адчувальнасць да антыбіётыкаў.
Высыпанні могуць быць звязаныя з парушэннем дзейнасці яечнікаў, наднырачнікаў, шчытападобнай залозы. Таму доктар распытвае пра стан органаў, скаргі пацыенткі і прызначае скрынінг пэўных гармонаў. Калі ўзровень гармонаў нармальны, праводзяць дадатковае абследаванне на сэкс-звязаны глабулін, каб разабрацца ў сітуацыі.
Што дапаможа вылечыць праблемную скуру?
— На першай стадыі стадыі захворвання часцей прымяняюць мясцовыя вонкавыя сродкі, каб зняць абвастрэнне. Напрыклад, узбоўтаныя сумесці з антыбіётыкамі ці іншымі дэзынфектантамі, такімі як сера, — апісвае лячэнне Таццяна Ногцева. — Калі працэс больш глыбокі, тады прызначаем антыбіётыкі ўнутр. Таблеткі п’юць курсамі да трох месяцаў.
Пры кістозных вуграх (тых, пасля якіх застаюцца рубцы) падключаюць «цяжкую артылерыю» — рэціноіды. Гэта прэпараты з вялікай дазіроўкай вітаміна А. Як правіла, яны даюць добры вынік. Але маюць сур’ёзны пабочны эфект.
— Калі жанчына ўжывае рэціноіды, яна дае падпіску, што на працягу трох гадоў пасля лячэння не будзе цяжарыць. Бо гэтыя прэпараты валодаюць тэратагеннымі ўласцівасцямі і выклікаюць выродлівасць плода, — звяртае ўвагу дэрматолаг.
Вельмі важны штодзённы хатні догляд. Ён павінен складацца з трох этапаў: ачышчэнне, танізаванне і, нягледзячы на тое што скура тлустая, увільгатненне.
— Сродкі могуць утрымліваць кіслоты (у першую чаргу гліколевую ці азалаінавую), вонкавыя рэціноіды (вытворныя вітаміну А, але з мінімальным пабочным эфектам). Абавязкова мусяць быць SPF-фільтры, бо пад уздзеяннем прэпаратаў змяняецца адказ скуры ўльтрафіялетавым прамяням, а яе важна абараняць у гэты перыяд, інакш можа развіцца пігментацыя. Таксама ў склад уваходзяць падсушваючыя кампаненты: цынк, саліцылавая кіслата, сарбенты (вугаль, гліна), — пералічвае Жанна Кудзіна.
Дадаткова можна падключыць розныя працэдуры. Напрыклад, пілінгі (цяпер ёсць такія, якія можна рабіць і ўлетку), фота- і лазернае лячэнне (скура апрацоўваецца светлавымі хвалямі пэўнай дыўжыні — гэта нармалізуе кровазварот, змяншае выдзяленне скуранога сала і здымае запаленне).
Ёсць ін’екцыйныя методыкі: мезатэрапія, ін’екцыі плазмы, узбагачанай трамбацытамі. Апошняе — даволі новы метад у касметалогіі. У пацыенткі бяруць кроў, цэнтрыфугуюць яе і ўводзяць пад скуру. Такія ўколы стымулююць клеткі да аднаўлення і барацьбы з акнэ.
А што наконт народных сродкаў? Маскі з кефіру, гаспадарчага мыла…
— Гэта ўжо пазаўчораўшні дзень, — усміхаецца Таццяна Ногцева. — Канечне, у нечым сэнс ёсць, бо гэта кіслотны і шчолачны пілінг. Але навошта рызыкаваць, калі ёсць касметыка з патрэбным працэнтам гэтых агрэсіўных сродкаў?
Як пазбавіцца ад рубцоў?
Для гэтага ёсць лазерныя методыкі. Яны дапамагаюць выраўняць скуру, прыбраць перапады, зрабіць менш заўважнымі пігментныя плямы. Паляпшэнне магчыма ўжо пасля першай працэдуры. Адно «але»: калі скура зарубцавалася, вярнуць ёй першапатковы выгляд ужо немагчыма.
Таму важна своечасова звярнуцца да дэрматолага і не калупаць прышчы самому. Бо разбірацца з рубцамі — гэта дорага, балюча і доўга.
Ці можна наносіць макіяж?
Можна. Трэба толькі ўлічваць свой тып скуры. А крэмы не павінны ўтрымліваць сіліконы, парабены, мінеральнае масла і іншыя кампаненты, якія абцяжваюць ці забіваюць поры.
— Важна макіяж змываць. Прыйшлі дадому — знялі касметыку. Я ўжо не кажу пра тое, што нельга спаць з макіяжам — інакш лячы не лячы — нічога не дапаможа, — кажа Жанна Кудзіна.
Крэмы павінны быць у тубах, а не ў банках, бо кожны раз, калі мы залазім туды пальцам, заносім свае мікробы.
Яшчэ адзін вораг — пэндзлік ці спонжык. Пасля кожнага макіяжу яго трэба мыць з мылам і сушыць, інакш там размнажаюцца мікраарганізмы. А лепш наогул адмовіцца ад спонжыкаў і наносіць касметыку чыстымі пальцамі.
Памятайце, што самі гнайнічкі ні ў якім разе нельга замазваць і запудрываць — ёсць рызыка траўмаваць іх і разнесці хваробатворную мікрафлору на іншыя ўчасткі скуры. Лепш прыпячыце іх баўтушкамі-ласьёнамі.
Колькі часу зойме лячэнне і калі скура ўжо ачуняе?
Каб атрымаць працяглую рэмісію, можа спатрэбіцца год і больш.
— Лячэнне акнэ — гэта даволі складаны працэс, які залежыць не толькі ад лекара і працэдур. Ён у большай ступені залежыць ад самой пацыенткі — як яна будзе выконваць рэкамендацыя па доглядзе скуры, дыеце, прыёме прэпаратаў, — кажуць спецыялісты.
І яшчэ. Скурай трэба займацца пастаянна. Закінеце — прышчы могуць вярнуцца.
Апошнім часам папулярнасць набірае такі рух, як акнэ-пазітыў. Дзяўчаты з праблемнай скурай не хаваюць яе пад густым слоем танальнага крэму і любяць такой, якая яна ёсць. Цікава, што да гэтага ж заклікаюць і касметолагі. Бо калі ты любіш сваю скуру, то не будзеш чапаць яе бруднымі рукамі і не забудзеш зрабіць маску.
«Калі ты не ў гэтым спісе, то будзеш у другім». Як у Беларусі збіраюць подпісы за Лукашэнку19
Каментары