«У 2011 г. будзем жыць, як у Еўропе,» — заявіў Аляксандр Лукашэнка на мінулым тыдні. Гэтым абяцаннем, незалежна ад ступені яго выканальнасці, ён далучыўся да вялікага шэрагу сваіх папярэднікаў. Піша ў сваім блогу на Радыё Свабода Юры Дракахруст.
Такая мара — лёс хіба ня ўсіх краінаў даганяючага разьвіцьця. Прычым у дадзеным выпадку гэта не залежыць нават ад стаўленьня да палітычных рэаліяў краінаў, якія мяркуецца дагнаць. Мікіта Хрушчоў быў гарачым змагаром з «амэрыканскім імпэрыялізмам», але «дагнаць і перагнаць» зьбіраўся менавіта Амэрыку, менавіта яна была кропкай адліку, ідэалам, ідэальнасьць якога хавалася нават ад саміх сябе. Мао Цзэ Дун напярэдадні «вялікага скачка» ў 1957 годзе даваў партыйную ўстаноўку «за 15 гадоў дагнаць і перагнаць Велікабрытанію» і збудаваць камунізм.
Ну, і тым болей гэта зразумела, калі краіна даганяючага разьвіцьця лічыць тых, каго мяркуе дагнаць, ідэалам абсалютна сьвядома. У свой час Лех Валенса абяцаў зрабіць Польшчу «другой Японіяй», у Польшчы хадзілі на гэты конт нават даволі зьедлівыя анэкдоты.
Наконт хрушчоўскіх абяцаньняў народ таксама жартаваў: маўляў, Амэрыку, зразумела ж, дагонім, раз партыя сказала, а пераганяць ня будзем. А чаму? А каб амэрыканцы ня бачылі наш голы азадак.
У часы перабудовы тлумачэньні, што пасьля рэформаў савецкія людзі будуць жыць, як у Эўропе, гучалі і ў артыкулах прагрэсіўных эканамістаў, і з высокіх трыбунаў, абяцаньне: «Будзем жыць, як у Эўропе,» ‑‑ было адным з галоўных і ў лідэраў украінскай «аранжавай» рэвалюцыі 2004 году.
Напачатку свайго кіраваньня Расеяй Уладзімер Пуцін ставіў больш сьціплую задачу: «дагнаць Партугалію».
Безумоўна, камуністычныя правадыры — Хрушчоў і Мао — мелі на ўвазе ў першую чаргу заходні дабрабыт, а не заходні лад жыцьця і не заходнія каштоўнасьці. Але, мяркую, што і «прарабы перабудовы» ў СССР, і лідэры антыкамуністычных рэвалюцыяў таксама абяцалі масам у першую чаргу эўрапейскую заможнасьць, па меншай меры самі масы гэта цікавіла, скажам так, не ў апошнюю чаргу. Хаця тут ня толькі дабрабыт, але ў пэўнай ступені і лад. Аднойчы я размаўляў са славацкім паслом у Беларусі, і той прыгадаў вельмі паказальную рэакцыю Лукашэнкі на, як ня дзіўна, тэлерэпартаж пра ралі Парыж‑Дакар. Пасьля, выступаючы недзе, Лукашэнка сказаў: «А якія палеткі ў іх дагледжаныя, уздоўж трасы якія!» Гэта — ня толькі дабрабыт, гэта прарваўся праз ідэалягічныя догмы ідэал беларускага селяніна.
Цяперашняе абяцаньне: «У 2011 годзе будзем жыць, як у Эўропе,» — вялікая эвалюцыя ў параўнаньні са сказаным у 1996 годзе: «Я свой народ за цывілізаваным сьветам не павяду».
За гэтым — ня толькі палітычны манэўр, але і праяўленьне, выхад на паверхню сьвядомасьці беларускага калектыўнага ідэалу.
