Яркія цукеркі, марожанае і салодкія ёгурты. Калі вы іх ясце, вазьміцеся за галаву

The Telegraph расказвае пра пазоў, які быў пададзены ўлетку ў Паўночнай Каліфорніі супраць кандытарскага гіганта Mars Inc. У пазове сцвярджалася, што шырокавядомыя рознакаляровыя цукеркі Skittles «непрыдатныя для спажывання чалавекам», таму што яны ўтрымліваюць дыяксід тытану. Гэты штучны фарбавальнік (шырока вядомы як E171) забаронены ў ЕС, але дазволены ў Вялікабрытаніі і ЗША.

Справа была спынена зусім нядаўна: каліфарніец, які падаў пазоў супраць Mars Inc., у пачатку лістапада адклікаў яго. Ніякіх прычын гэтага рашэння не было названа. Але ў цэнтры ўвагі ізноў аказалася ультраапрацаваная ежа (па-англійску яе часта называюць UPF, ад «ultra-processed foods»).

UPF — гэта прадукты, якія прамыслова змененыя з выкарыстаннем метадаў і інгрэдыентаў, недаступных у хатніх умовах. Сюды ўваходзяць гатовыя стравы, салодкія і салёныя запакаваныя закускі, безалкагольныя напоі, кандытарскія вырабы, сухія сняданкі і запакаваны хлеб з доўгімі тэрмінамі захоўвання. Усе яны вырабляюцца з вялікай дозай дабавак, штучных фарбавальнікаў і падсалоджвальнікаў, эмульгатараў і іншых хімічных рэчываў, прызначаных для паляпшэння выгляду, смаку, тэкстуры і тэрміну захоўвання. 

Але ці бяспечныя ўсе гэтыя дадаткі? Рэгулятары адказваюць «так», сцвярджаючы, што яны праходзяць дбайную ацэнку перш чым атрымаць дазвол на выкарыстанне. Але ўсё больш доказаў, што гэта можа адбывацца не для ўсіх дабавак, асабліва ў сувязі з тым, што спажыванне ультраапрацаванай ежы і ўздзеянне гэтых хімічных рэчываў расце. 

Цяпер даследаванні звязваюць некаторыя дабаўкі з павышанай рызыкай атлусцення, сардэчна-сасудзістых захворванняў, захворванняў кішэчніка і раку. І яны таксама шкодныя для мікрабіёму кішэчніка — складанай сістэмы з трыльёнамі мікробаў, жыццёва важных для нашага фізічнага і псіхічнага дабрабыту.

Французскі нацыянальны інстытут аховы здароўя і медыцынскіх даследаванняў вядзе найбуйнейшае ў гісторыі даследаванне ўплыву харчовых дадаткаў на здароўе. Там сцвярджаюць, што многія з дадаткаў (ухваленых для выкарыстання, напрыклад, у ЕС і Вялікабрытаніі) — «імаверна» бяспечныя і, магчыма, карысныя, паколькі дазваляюць большай колькасці людзей, чым калі-небудзь, атрымліваць доступ да разнастайнага спектра прадуктаў. Але доўгатэрміновы ўплыў на здароўе яшчэ не да канца вывучаны, кажуць навукоўцы.

Такім чынам, якія харчовыя дабаўкі павінны нас турбаваць?

Харчовыя фарбавальнікі

Дыяксід тытану выкарыстоўваецца ў хлебабулачных і кандытарскіх вырабах. Але бяспечна гэта ці не, залежыць ад таго, каго вы спытаеце. Ён быў забаронены ў ЕС у жніўні 2022 года з-за імавернасці, што можа назапашвацца ў арганізме і выклікаць генатаксічнасць — пашкоджанне ДНК — што можа прывесці да раку. Прадстаўнік Mars, дарэчы, сказаў, што Skittles, якія прадаюцца ў Вялікабрытаніі і ЕС, не ўтрымліваюць дыяксіду тытану.

Штучныя падсалоджвальнікі

Штучныя падсалоджвальнікі, у тым ліку ацэсульфам К, аспартам, сахарын і сукралоза, з'яўляюцца аднымі з самых распаўсюджаных харчовых дадаткаў у свеце. Яны выкарыстоўваюцца ў тысячах прадуктаў, а таксама ў самых папулярных сталовых падсалоджвальніках. Але занепакоенасць іх бяспекай расце.

Два нядаўнія даклады, апублікаваныя французамі, звязваюць штучныя падсалоджвальнікі з павышанай рызыкай сардэчна-сасудзістых захворванняў і раку. Іншыя даследаванні паказваюць, што падсалоджвальнікі таксама могуць быць шкоднымі для мікрабіёму кішэчніка, парушаць рэгуляцыю цукру ў крыві, выклікаючы запаленні і павелічэнне вагі. 

Тым часам Сусветная арганізацыя аховы здароўя (СААЗ) рыхтуецца выпусціць першыя ў гісторыі рэкамендацыі па штучных падсалоджвальніках. Раней сёлета ў справаздачы было выяўлена, што ў той час як падсалоджвальнікі могуць дапамагчы ў кароткатэрміновай страце вагі, яны, магчыма, таксама робяць «доўгатэрміновую шкоду ў выглядзе павышанай рызыкі атлусцення, дыябету 2 тыпу, сардэчна-сасудзістых захворванняў і смяротнасці».

Галоўныя вінаватыя: розныя безалкагольныя напоі, хлебабулачныя вырабы, дэсерты, гатовыя стравы і ласункі.

Павялічыць

Эмульгатары

Ёсць прычына, чаму некаторыя малочныя прадукты (напрыклад, марозіва ці ёгурт) настолькі цудоўна сметанковыя на смак. Менавіта эмульгатары часта дадаюць, каб палепшыць «адчуванне ў роце» ад ежы, зрабіць яе больш прывабнай і спыніць раскладанне інгрэдыентаў. 

Тым не менш, нягледзячы на ​​шырокае выкарыстанне эмульгатараў, даследаванні звязваюць іх з хваробамі кішэчніка, і лічыцца, што яны таксама ўплываюць на наш кішэчны мікрабіём і метабалічны стан.

Даследаванні на мышах паказваюць, што эмульгатары не толькі змяняюць мікрабіём кішэчніка, але таксама змяншаюць колькасць слізі, якая высцілае наш кішэчнік, што можа выклікаць запаленне. Яшчэ больш трывожна тое, што не хапае дакладных даных пра колькасць эмульгатараў, якія мы на самай справе спажываем.

Эмульгатары, для якіх існуе больш за ўсё доказаў патэнцыйна шкоднага ўздзеяння на здароўе: carrageenan (E407), polysorbate 80 (E433) і carboxymethyl cellulose (E466).

Нітраты і нітрыты

Нам, бывае, так хочацца кілбаскі, але фактычна ўсе сучасныя прамыслова вырабленыя кілбасы ўтрымліваюць хімічныя рэчывы, якія даказана выклікаюць рак.

Нітраты і нітрыты выкарыстоўваюцца ў такіх прадуктах, як апрацаванае мяса (уключаючы бекон), каб падоўжыць тэрмін захоўвання, абараніць ад шкодных бактэрый і захаваць ружовы колер, які спажыўцы лічаць прывабным. Часта апрацаванае мяса ўключае: нітрыт калію (E249), нітрыт натрыю (E250), нітрат натрыю (E251) і нітрат калію (E252).

Гэтыя хімічныя рэчывы самі па сабе нядрэнныя (яны ўтрымліваюцца ў некаторай гародніне), але яны могуць уступаць у рэакцыю з іншымі злучэннямі ў мясе з утварэннем нітразамінаў (NOS). EFSA (Еўрапейскае ўпраўленне па бяспецы харчовых прадуктаў) раней сёлета паведаміла, што некаторыя з нітразамінаў могуць пашкоджваць ДНК і патэнцыйна выклікаць рак.

Павялічыць

Нядаўна Францыя абвясціла аб планах скараціць выкарыстанне нітратаў/нітрытаў у кілбасах і вяндліне. Таксама было рэкамендавана абмежаваць спажыванне апрацаванага мяса да 150 г на тыдзень.

• 31
• 1
• 5
• 10
• 8
• 14