Меркаванні99

Гісторык Пашкевіч: Прыхільнікі «шырокага дэмакратызму» ў моўным пытанні крывадушнічаюць, як Маа Цзэдун

Гісторык Аляксандр Пашкевіч адрэагаваў у фэйсбуку на заявы Дзмітрыя Балкунца ў свежым выпуску праграмы Віталя Цыганкова «Двубой» на тэлеканале «Белсат», прысвечаным моўнаму пытанню ў Беларусі. 

У «Двубоі» Віталя Цыганкова, прысвечаным будучаму статусу беларускай мовы (ясна, што гэтае пытанне можа быць пастаўлена толькі ў пакуль гіпатэтычнай новай Беларусі, а не ў той, якую мы маем цяпер), паміж сабой спрачаюцца Дзмітрый Балкунец і Зміцер Лукашук.

Ну, Лукашук ясна за што топіць — за адзіную дзяржаўную беларускую мову. А вось у Дзмітрыя Балкунца пазіцыя нібыта больш складаная.

Як піша вядучы Цыганкоў у анонсе: «Дзмітрый Балкунец заяўляе: Мова — жывы арганізм. У Беларусі павінна быць некалькі моў: беларуская, руская, англійская. Не павінна быць прымусу, на якой мове размаўляць».

Больш складаная, праўда, гэтая пазіцыя толькі на першы погляд. На самай справе то тут таксама ўсё гранічна проста: гэтая пазіцыя за захаванне статус-кво, каб нічога ў моўнай сферы не мянялася. Каб руская была дэ факта адзінай функцыянальна дзяржаўнай, а беларуская блыталася пад нагамі і абслугоўвала часткова і вельмі абмежавана нейкія малазначныя сферы. Якія яна і пры Лукашэнку абслугоўвала, ды нават і цяпер, падчас разгулу антыбеларускага дзяржаўнага гвалту, крыху абслугоўвае. Костку ёй кідаць пры любой уладзе будуць нейкую, фасады афармляць не адмовяцца, як прадмет нікому не патрэбны ў школьнай праграме заставацца будзе — але каб больш, то прабачце…

Ну а англійская Балкунцом, канешне, прыплеценая «для краснага слаўца», для падкрэслівання ісціннага дэмакратызму. Маўляў, не за панаванне рускай мовы я руплюся, як вы маглі падумаць.

Не раўнуючы, як той Маа Цзэдун — «Хай расцвітаюць сто кветак…». Аднак Маа Цзэдун, калі гэта казаў, крывадушнічаў, ніякія сотні кветак яму не былі патрэбныя, хапала адной-адзінай. То гэткая самая крывадушнасць і тут.

Уплятанне ў канву разважанняў пра руска-беларускае двухмоўе згадкі пра англійскую мову — гэта ж не нейкая аўтарская вынаходка Балкунца. Гэта цалкам адпавядае пэўнай «метадычцы», якой карыстаюцца ўсе шматлікія культурныя «рускамірцы» на ўсіх неахопных прасторах колішняга «вялікага і магучага».

«Метадычку» я бяру ў двукоссе таму, што яна не ў літаральным сэнсе прымяняецца тут, канешне. Ясна, што ніхто не дыктуе казаць такое непасрэдна з Крамля. Але за гады і дзесяцігоддзі аргументацыя праціўнікаў развіцця, а дзе-нідзе і адраджэння нацыянальных моў адшліфавалася так, што стала «агульным месцам».

І гэты нібыта шырокі дэмакратызм прыхільнікаў статус-кво стаў вельмі зручным інструментам, каб ставіць палкі ў колы развіццю нацыянальных моў.

Рэч у тым, што нават ідэйным рускамірцам каб ужо адкрыта казаць, што нам пляваць на лёс нейкай нярускай мовы і мы не збіраемся асабліва рупіцца пра паляпшэнне яе стану — не надта камільфо. На словах усім хочацца паказаць сябе дэмакратамі.

Як у маім любімым падручніку па гісторыі СССР пісалі пра Аляксандра І: «Любил щегольнуть либеральной фразой, прикрывая ей свою крепостническую сущность». Вось і тут гэтак жа сама любяць.

Таму і прыплятаюць абсалютна штучна да ўнутранага моўнага пытання, якое ва ўсіх без выключэння краінах, што паўсталі на руінах СССР, стаяла і стаіць (дзе больш востра, дзе менш, а недзе за 30 год ужо і зусім перастала стаяць) у плоскасці падзелу роляў паміж мясцовай нацыянальнай мовай і рускай, яшчэ і пытанне вывучэння замежных моў. Плюс яшчэ асобная фішка — туды ж, у гэты агульны кацёл, дадаткова кідаць «клопат» пра мовы іншых народаў краіны, мовы нацыянальных меншасцяў.

І выходзяць тады яны такія ўсе ў белым — мы ж не пра захаванне дамінавання рускай клапоцімся, як вы маглі падумаць. Нам жа яшчэ і лепшае авалоданне нашымі суграмадзянамі міжнароднай англійскай невыносна баліць. А яшчэ ж нам баліць і тое, каб беларускія палякі польскую ведалі, а літоўцы — літоўскую. Ну то давайце ўсё гэта закінем у адзін кацёл, старанна перамяшаем паміж сабой, зварым і на выхадзе атрымаем трыумф дэмакратыі.

На самай справе нічога добрага мы гатаваннем гэтага ўсяго ў адной пасудзіне ніколі не атрымаем. Калі ўсё мяшаць у адным катле, то на выхадзе ўсё задушыць самы моцны элемент (у нашым выпадку гэта руская мова), а іншыя хіба толькі нейкі пах дадуць, які не будзе мяняць сутнасці.

У канкрэтна гэтай галіне, каб прыйсці да сапраўды канструктыўнага і станоўчага выніку, усе моўныя праблемы павінны быць строга размежаваныя і вырашацца ў розных пакетах: справа статусу беларускай і рускай мовы асобна, справы вывучэння замежных моў, перадусім англійскай — асобна, а справы моў нацыянальных меншасцяў — зноў жа асобна. Бо гэтыя ўсе праблемы нібыта і падобныя, паколькі ўсе моваў тычацца, але на самай справе яны вельмі розныя. Адпаведна вельмі розныя для іх пазітыўнага ўрэгулявання патрабуюцца і механізмы.

Не думаю, што прыхільнікі змешвання накшталт Балкунца гэтага не разумеюць. Разумеюць, думаю.

Праблема тут выключна ў тым, што дэклараваныя імі мэты розняцца ад рэальных. То-бок, рыхтык як імператар Аляксандр, яны фарсяць фразай, прыкрываючы сутнасць.

Каментары9

  • Jahor
    18.12.2022
    Гэта музыка (я маю на ўвазе пазіцыю Балкунца) гучала і ў канцы 80-х і пачатку 90-х, калі з'явілася магчымасць у беларускай мовы выходзіць з савецкага канцлагера.
  • belariy
    18.12.2022
    а я таксама за дзьве дзяржаўныя мовы ў Беларусі: беларускую і ангельскую.
  • Ваша імя
    18.12.2022
    мясцовы2, які ж Балкунец "ліберал"? Ён чыстай вады імперац, і быў такім адразу.
 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Паліцыя Дубая: 20-гадовая мадэль з Украіны ўпала з вышыні на будоўлі7

Паліцыя Дубая: 20-гадовая мадэль з Украіны ўпала з вышыні на будоўлі

Усе навіны →
Усе навіны

Стаў вядомы жорсткі прысуд, вынесены жыхару Гомеля за «здраду дзяржаве»1

Кетоны: што за рэчывы, якія спыняюць старэнне мозгу і дапамагаюць схуднець?1

Трамп расказаў пра перамовы па «падзеле тэрыторый» Украіны24

Памёр знакаміты кадэбіст-перабежчык Алег Гардзіеўскі8

З'явілася спадарожнікавае ФОТА вынікаў украінскай атакі на вайсковы аэрадром у расійскім Энгельсе3

Эйдэльман расказала, як рашыла запісваць лекцыі па гісторыі Беларусі10

Серыял, які можа стаць адкрыццём года. Расказваем пра «Пераходны ўзрост»15

Блогер зварыў кляновы сіроп па-беларуску і падзяліўся рэцэптам

Ахінея пра ШІ12

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Паліцыя Дубая: 20-гадовая мадэль з Украіны ўпала з вышыні на будоўлі7

Паліцыя Дубая: 20-гадовая мадэль з Украіны ўпала з вышыні на будоўлі

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць