Культура1010

Як выглядае сядзіба Тадэвуша Рэйтана ў Грушаўцы, дзе праходзіць рэканструкцыя

Грушаўка знаходзіцца за 5 кіламетраў ад Ляхавіч. Тут часткова захавалася сядзіба старажытнага шляхецкага роду Рэйтанаў. Гэта ўжо цяпер — папулярнае для турыстаў месца. А пасля завяршэння рэстаўрацыйных прац і адкрыцця музейных экспазіцый, магчыма, стане адным з культурных цэнтраў нашай краіны, піша Smartpress.

Сядзібны дом Рэйтанаў у Грушаўцы да рэстаўрацыі. Фота: belkraj.by

Сёння на тэрыторыі былога маёнтка можна ўбачыць родавы дом канца XIX стагоддзя, гаспадарчыя пабудовы і тое, што ад іх засталося, мураванку канца XVII стагоддзя, у якой апошнія дні свайго жыцця пражыў Тадэвуш Рэйтан, алею, возера, брукаванку, рэшткі парку і агароджы. Таксама, недалёка ад самой сядзібы, на ўскраіне лесу, размяшчаецца гатычная капліца-пахавальня роду Рэйтанаў.

Усе фота: Smartpress

Сядзіба доўгі час знаходзілася ў занядбаным стане. Дзякуючы ініцыятыве даследчыка Зміцера Юркевіча і арт-суполкі імя Тадэвуша Рэйтана, а таксама газеты «Культура», у Грушаўцы і ў розных населеных пунктах Беларусі з 2013 па 2018 гады праводзіліся суботнікі, летнікі, пленэры, фестывалі і тэматычныя мерапрыемствы, прысвечаныя Рэйтанам і іх Грушаўскай сядзібе. 

Валанцёры замацавалі ў розных месцах сядзібнага комплексу інфармацыйныя шчыты з гісторыяй маёнтка і роду Рэйтанаў.

З 2014 года да аднаўлення маёнтка пачала далучацца і дзяржава. Сталі праводзіцца маштабныя дзяржаўныя суботнікі. Сродкі з іх выкарысталі для падрыхтоўкі праекта аднаўлення сядзібы. Праз некаторы час у маёнтку з’явілася ахова. 

Потым сумеснымі намаганнямі ўдалося атрымаць грант ад Еўрасаюза на рэстаўрацыю сядзібы. Агульная яго сума складае 1 327000 еўра. З іх 140000 унёс беларускі бок. Рэстаўрацыя пачалася ў 2020-м годзе.

За апошнія 3 гады ў Грушаўцы быў часткова адноўлены сядзібны дом. Працы яшчэ шмат, але ўжо цяпер бачны вынік.

У падвалах сядзібнага дома плануецца зрабіць музейныя экспазіцыі, мастацкую галерэю і філіял мастацкай школы г. Ляхавічы, навучэнцы якой будуць прыязджаць сюды на пленэры.

Астатнія будынкі комплексу пакуль застаюцца ў аўтэнтычным стане. Толькі «Мураванку» валанцёры арт-суполкі імя Тадэвуша Рэйтана часова накрылі шыферам.

Каментары10

  • Памятаю, як нібы ўчора было
    16.03.2023
    Юзік са станцыі Крулеўшчына, ага, і ў лапцях ніхто не хадзіў. Спрэс маёнткі стаялі, ангельскія паркі, і лёталі гаварашчыя матылі яшчэ...
  • Юзік са станцыі Крулеўшчына
    16.03.2023
    Памятаю, як нібы ўчора было, Вам не падабаюцца адрэстараваныя замкі і палацы, англійскія газоны ў парках, але вы жадаеце хадзіць у лапцёх і бачыць запусценне?
    Гэтую саўковую трызну пакіньце сабе! Усе жылі і мелі паводле свайго статусу! Шляхта не толькі будавала палацы, дарогі, садзіла паркі, але і ваявала за радзіму! Манахі -- маліліся, сяляне -- працавалі.
    Я заспеў тое пакаленне, якое жыло пры панах да 1939 года, запісаў іх успаміны... Быў такі пан Дамейка (сваяк нацыянальнага героя Чылі -- Ігната Дамейкі) у якога маёткі былі і ля Браслава, і ля Глыбокага... Людзі маліліся на свайго пана! Карова здохла у селяніна -- падводзіць яго пан Дамейка да свайго статку -- выбірай любую! Конь здох -- бяры любога! Дом згарэў? Дасць лесу!
    У іншай вёсцы я распытваў пра графа Уладзіслава Берастоўскага... -- Які быў пан, на якой мове вы размаўлялі з ім? -- Добры быў пан! Зойдзе ў хату да цябе, пасядзіць, і бульбіну з табой з'есць, а як размаўляў -- ды так, як мы з табой цяпер! -- казаў мне Казімір Казлоўскі з вёскі Мнюта, у якогай ён быў млынаром, а ў млыне стаяў і генератар, які прадукаваў электрычнасць.
       
  • Памятаю, як нібы ўчора было
    16.03.2023
    Юзік са станцыі Крулеўшчына, мне падабаюцца замкі, палацы ды англійскія паркі з гаварашчымі матылямі. Але пагадзіцеся, што ў 18-м ст., як і цяпер, сьвет і навакольле было вельмі рознае, і людзі былі вельмі розныя, як ў пляне матэрыяльнага дабрабыту, так і культурна, і адукацыйна, і выхаваньнем. А што паны каровы ды коні раздавалі, так, чаму б і не, адной рукой давалі, другой забіралі. У прынцыпе, і цяпер яно так. Вось і ўся наша Беларусь была менавіта такой у 18-м ст. Вы ці давялі гэта Пазьняку ?
 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Памятаеце палітвязня Вітухноўскага, які пайшоў ваяваць за Расію? Ён ужо загінуў9

Памятаеце палітвязня Вітухноўскага, які пайшоў ваяваць за Расію? Ён ужо загінуў

Усе навіны →
Усе навіны

«Грузія закрываецца». Гутарка з беларусам, які пасля візарану захрас у Арменіі1

Каму першым адключаць гарачую ваду ў Мінску? Спіс

Параўналі цэны на аўтамабілі беларускай і расійскай вытворчасці ў Беларусі і Расіі. Розніца вас здзівіць1

«Сёмая ДНК-экспертыза пацвердзіла: Аляксей з беларускай вёскі Рымуцеўцы — бацька Ханса». Як нарвежац знайшоў бацьку-беларуса праз 78 гадоў7

Украінскія беспілотнікі атакавалі Маскву, Новамаскоўcк і Тулу

Беларускі блогер, якога летась затрымлівалі за прыколы, разам з сябрам ідзе пешшу з Мінска ў Маскву2

Амаль 10 гадоў таму ў Беларусі грымела «справа сямнаццаці». Як далей склаўся лёс яе фігурантаў-сілавікоў?2

«Чыстая выпадковасць»: геній іранскага кіно зняў фільм пра былых палітзняволеных, якія атрымалі магчымасць адпомсціць7

«Пацукі, блохі, смецце, а ЖЭУ рапартуе, што ўсё прыбрана». Жыхары Жодзіна абураныя, што мусілі самі ачышчаць падвал2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Памятаеце палітвязня Вітухноўскага, які пайшоў ваяваць за Расію? Ён ужо загінуў9

Памятаеце палітвязня Вітухноўскага, які пайшоў ваяваць за Расію? Ён ужо загінуў

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць