Развіталіся, але не пахавалі: крэмацыю Марыі Зайцавай спынілі ў апошні момант
Учора ў Кіеве развітваліся з беларускай снайперкай Марыяй Зайцавай. Каб апошняя воля дзяўчыны была выкананая, Святлана Ціханоўская тэрмінова звязвалася з украінскімі ўладамі.
24-гадовая Марыя Зайцава загінула на фронце на наступны дзень пасля свайго чарговага дня нараджэння. Дзяўчына пакінула свае пісьмовыя пажаданні наконт таго, як павінна адбыцца пахаванне, Крысціне Шыянок, былой каардынатарцы медыцынска-гуманітарнай праграмы Medevac і дырэктарцы Офіса дэмакратычных сіл Беларусі ў Чэхіі.
Сярод прынцыповых момантаў было тое, што Марыя не хацела, каб у выпадку яе смерці цела крэміравалі. Беларуска жадала быць пахаванай побач з пабрацімам.
Але зрабіць гэта было даволі складана. Да самага апошняга моманту планавалася ўсё ж крэмацыя. Нават на афіцыйнае развітанне з Марыяй усіх запрасілі ў Кіеўскі крэматорый.
— Першасна яе вайсковая часць замовіла крэмацыю. Але сама Марыя раней пісала, што яна за класічнае пахаванне і супраць крэмацыі. Таму мы да апошняга моманту не трацілі надзеі змяніць сітуацыю. Літаральна за дзве гадзіны да развітання Святлана Ціханоўская з асабістым лістом звярнулася да кіеўскай адміністрацыі з просьбай знайсці месца для пахавання менавіта ў зямлі на тых могілках, дзе Марыя хацела быць пахаванай.
Крысціна тлумачыць, што на тых самым могілках ёсць абмежаванні, і сёння там магчыма пахаванне толькі урны.
— Адміністрацыя Кіева вельмі хутка адрэагавала. Потым яшчэ адбыўся асабісты званок і тэлефонная размова. Улады Кіева афіцыйна далі згоду на тое, каб у выпадку Марыі Зайцавай, першай беларускі, якая загінула, абараняючы Украіну і будучую свабоду Беларусі, было зроблена дадатковае пахаванне менавіта ў тым месцы, дзе яна хацела і такім чынам, як яна хацела.
Сітуацыя атрымалася максімальна драматычнай. Згоду атрымалі ў той самы момант, калі скончылася развітанне і труну павінны былі адправіць у печ. Цырымонію спынілі.
— На сёння цела Марыі вярнулі ў морг. Цяпер ідзе падрыхтоўка магілы на тых могілках, дзе яна хацела — менавіта побач з пабрацімам. Гэта вельмі годнае месца. Месца, дзе памяць пра яе будзе захоўвацца як украінскім бокам, так і беларускім. Марыя заслугоўвае быць пахаванай там.
Дату, калі менавіта адбудзецца пахаванне, не агучваюць з мэт бяспекі. Дадатковай цырымоніі развітання не будзе.
— Афіцыйная цырымонія развітання адбылася ўчора. У развітанні ўзялі ўдзел не толькі вайсковыя, але прадстаўнікі беларускай супольнасці Украіны і Чэхіі, а таксама сакратар чэшскага пасольства ў Кіеве. Прамовілі яе былы і цяперашні камандзіры, а таксама я.
Труна была пакрытая двума сцягамі — украінскім і беларускім. Беларускі сцяг Крысціне перадаў адзін з удзельнікаў медыцынска-гуманітарнай праграмы Medevac, якога эвакуіравалі ў Чэхію разам з Марыяй, хаця яны з розных гарадоў. На сцягу напісана ад рукі «Прабач». Сцяг будзе пакуль захоўвацца ў Офісе дэмакратычных сіл Беларусі ў Чэхіі з перспектывай перадачы ў музей.
Крысціна выканала просьбу бацькоў Марыі — паклала ёй у труну невялічкую выяву Маці Божай (мама назвала Машу ў яе гонар) і доўгія белыя ружы, усё праваруч.
— Царкоўнай службы не плануецца, бо Марыя лічыла сябе атэісткай. Мы спрабуем цяпер зрабіць так, каб было выканана і самае апошняе жаданне — каб на магіле не было крыжа, і яна была абазначаная нейкім іншым чынам.
Крысціна падзякавала ўладам Кіева за разуменне і дадала, што ўсё адбываецца ў каардынацыі з украінскім бокам.
«Тое, што Марыя Зайцава ў выніку будзе пахаваная класічным спосабам — гэта вялізная палёгка для мяне, як чалавека, які нясе маральную адказнасць за выкананне яе апошняй волі».
Марыя стала першай беларускай ваяркай, якая загінула, абараняючы Украіну.
Асабістыя рэчы Марыі Зайцавай перадалі ў музей Вольнай Беларусі ў Львове
Вырабленая вінтоўка імя Марыі Зайцавай
«На вайне Маша была шчаслівая. Легіён быў яе другой сям'ёй». Сябра Марыі Зайцавай, што загінула ва Украіне, расказаў пра яе
«Яе ўсе бераглі, як маглі». Камандзіры — пра Марыю Зайцаву, якая загінула ва Украіне
Каментары