Дачнікам, якія з шуфлікамі ў руках цікуюць за каровамі, зьбіраючы бясцэнныя для павышэньня ўраджайнасьці ляпехі, і не наўме, што яны могуць уяўляць сабой ня менш каштоўны аб’ект зацікаўленьня, толькі навуковага. Сустрэча з Рананам Эрвуэ, францускім сацыёлягам, які вывучае фэномэн савецкіх дачнікаў на беларускім матэрыяле, адбылася 13 сакавіка ў Беларускім ПЭН-цэнтры.
«Эканамічны фактар для дачнікаў не галоўны», — цьвердзіць ён. Пасьля двух гадоў дасьледаваньняў францускі навуковец зрабіў выснову, што дачнікамі кіруе складаны суплёт матываў: прага пабыць на прыродзе, жаданьне знайсьці сябе, самастойна разьмяркоўваць свой час і г.д.
Р.Эрвуэ зазначыў, што немалую ролю ў разьвіцьці дачаў адыграла і савецкая рэчаіснасьць: нястача жылплошчы ў маленькіх савецкіх кватэрках (ня кажучы пра слынныя камуналкі) правакавала гараджанаў да ад’езду за горад, каб хоць улетку «пажыць па-людзку».
Навуковец лічыць, што ня толькі прастора, але й час на дачы ды ў горадзе мае розныя «вымеры». Гэтак, на лецішчы чалавек больш вольны ў плянаваньні свайго дня, што таксама спрыяе псыхалягічнай разгрузцы. Ён сам вырашае, што, як і калі яму рабіць, а не падпарадкоўваецца рытму гарадзкога жыцьця, зададзенаму ня ім. Францускі дасьледнік адзначыў, што нашыя гарады, у прыватнасьці Менск, кепска арганізаваныя: вялікія адлегласьці паміж крамамі, вобмаль маленькіх кавярняў, дзе людзі маглі б сустракацца, адпачываць, камунікаваць.
Тым ня менш, суцяшае сп.Эрвуэ, «мы не адны ў Сусьвеце». У Францыі на 60 млн. насельніцтва прыпадае 15 млн. садочкаў. Прычым шматлікія французы, гэтаксама як і мы, высаджваюць на сваіх дзялках бульбу (праўда, не ў такой колькасьці), гуркі, памідоры, перцы. «Я таксама маю гародчык, і мой сусед па дзялцы якраз перад маім ад’ездам высаджваў цыбулю, часнык, памідоры… У нас, праўда, гуркі растуць толькі вялікія, а не такія маленькія, як ёсьць у вас. І яшчэ ў нас шмат розных салатаў, шпінату і батуну сеюць», — падзяліўся сваімі назіраньнямі дасьледнік. Дарэчы, французы выбіраюцца на свае гароды таксама не дзеля эканамічнае выгады: як і мы, яны шукаюць адпачынку, еднасьці з прыродай і г.д.
Копіі сваёй дысэртацыі пра беларускіх дачнікаў пасьля абароны ў Бардо дасьледнік дашле ў Беларусь.
Аркадзь Шанскі
