Milinkievič: U apazicyi doŭhi čas panavała dumka, što dla pieramohi treba atrymać jarłyk u Maskvie

11 kastryčnika ŭ Biełarusi projduć piatyja ŭ historyi krainy prezydenckija vybary. Svaboda praviała cykl interviju z byłymi kandydatami ŭ prezydenty Biełarusi. Va ŭsich kaliści zarehistravanych kandydataŭ my pytalisia, što jany ciapier kažuć pra svoj udzieł u vybarach, što dumajuć pra sioletniuju kampaniju i što dumajuć nakont taho, jakim šlacham u Biełaruś pryjduć pieramieny. Na vybarach 2006 hodu adziny kandydat ad apazycyi Alaksandar Milinkievič nabraŭ, pavodle aficyjnych dadzienych, 6 pracentaŭ hałasoŭ.

— Vybary 2006-ha hodu stali jarkim śviedčańniem taho niezvyčajnaha dla siońniašniaj palityki faktu, što biełaruskaja apazycyja ŭsio ž zdolnaja abjadnacca. Na fonie taho, što adbyłosia na vybarach 2010 i 2015, jak vyhladaje histaryčnaje značeńnie taho, što demakratyčnyja siły vystupili adzinym frontam u 2006-m hodzie?

«Išli baraćba dźviuch płyniaŭ — samastojnaj stratehii i maskoŭskaj stratehii»

— Biezumoŭna, jość niejkaja nastalhija, i mahčyma, niešta ja idealizuju. Ale heta byli vybary, jakija my nazvali «revalucyjaj duchu». Zvyš 5 tysiačaŭ udzielnikaŭ našaj kampanii pavieryli, što možna adstajać hodnaść. Nie išła havorka pra toje, što my lohka pieramožam režym — bo heta byŭ pik biełaruskaj ekanomiki.

Paśla vybaraŭ było dźvie dobryja rečy — ludzi nie adčuvali siabie psychalahična złamanymi i vielmi važny byŭ imidž u biełaruskim hramadztvie i ŭ Eŭropie. Paśla vybaraŭ u Eŭropie nam kazali: «Ciapier my nia budziem pytacca, ci vy chočacie demakratyi, svabody i viartańnia ŭ Eŭropu. My bačym, što vy chočacie — asabliva moładź».

— Vas na rolu adzinaha kandydata vyłučyŭ Kanhres demakratyčnych siłaŭ. Ale pierad samymi vybarami źjaviłasia asoba druhoha demakratyčnaha kandydata — Alaksandra Kazulina. Jak vy ŭspryniali jahonaje źjaŭleńnie, ci mahčyma było zrabić što-niebudź suprać hetaha?

— U biełaruskaj apazycyi doŭhi čas panavała dumka, što, kab pieramahčy režym, treba atrymać jarłyk u Maskvie. Ja nie kažu, što hetyja ludzi, jakija šukali tam padtrymki — heta rasiejskija ahienty, ale była takaja tradycyja. Voś i Ŭładzimier Hančaryk u interviju vam kazaŭ, što Maskva abiacała jaho padtrymać, ale potym pieradumała. Toje samaje kazaŭ i Kazulin, jaki zajaŭlaŭ, što ŭ jaho jość padtrymka Maskvy. Heta takaja naša trochi bizantyjskaja tradycyja.

Rasieja, viadoma, była niezdavolenaja našym Kanhresam, bo na im pieramahli praeŭrapiejskija nacyjanalna-demakratyčnyja siły. I išła baraćba dźviuch płyniaŭ — samastojnaj stratehii i maskoŭskaj stratehii. U nas byli roznyja pazycyi, padychody da Płoščy — ja byŭ za Płošču, a štab Kazulina suprać. Ale my bolš-mienš sprabavali zachavać adzinstva.

«Svajoj zasłuhaj ja liču toje, što my nie paviali ludziej hulać pa horadzie»

— Dumaju, jakraz pytańnie pra Płošču vam zadajuć čaściej za ŭsio. Dakładniej, nia ŭłasna pra Płošču, a pra toje, što ŭ dzień vybaraŭ, kali ludzi sabralisia na Kastryčnickaj płoščy, im prapanavali pajści na płošču Pieramohi i ŭskłaści kvietki. Chtości iranizuje z hetaha, chtości ličyć mudrym rašeńniem. Ciapier, z vyšyni taho, što adbyłosia 19 śniežnia 2010 hodu — jak vy staviciesia da Płoščy ŭ 2006-m?

— Ja liču, što Płošča była nieabchodnaja, i słava Bohu, što jana atrymałasia mirnaj. Nam udałosia praduchilić vielmi surjoznyja pravakacyi, jakija mahli skončyca jašče horš, čym u 2010 hodzie. Bo snajpery byli na dachach. Svajoj zasłuhaj ja liču toje, što my nie paviali ludziej hulać pa horadzie. Bo nia tyja byli siły, nie było ŭ nas nadta šmat ludziej. My spadziavalisia na toje, što kali my vyjdziem na Płošču, to spyniacca zavody, spyniacca ŭniversytety — my pracavali nad hetym. U pieršy dzień my ličyli, što namiotavy haradok treba stavić u parku Horkaha, i da hetaha rychtavalisia. My dumali, što nas nia puściać na Kastryčnickuju. Moładź zrabiła Płošču na druhi dzień.

Viedajecie, pratrymać tych ludziej, jakija pryjšli na mitynh, biez namiotaŭ da ranicy… Ja bajaŭsia, što tady jany nia pryjduć na nastupny dzień. U nas nie atrymałasia, kab praces pajšoŭ pa narastańni — hramadztva nie adhuknułasia da kanca.

Što da kvietak na płoščy Pieramohi, to heta była nia naša ideja. Alaksandar Kazulin prapanavaŭ heta, i dumaju, jon heta zaŭsiody paćvierdzić.

«Šmathałovy drakon apazycyi niejak asłab na siońnia»

— Paśla vybaraŭ vy byli adzinym lideram demakratyčnych siłaŭ. Ale ŭžo praz hod hetuju «šyldu» z vas źniali supolnym rašeńniem mnohich palityčnych siłaŭ. Z adnaho boku, heta śviedčyć pra toje, jak apazycyja «zžyraje» svaich lideraŭ. Ź inšaha, vam zakidajuć, što paśla vybaraŭ vy nie prapanavali jasnaj stratehii, pavodzili siabie pasiŭna — tamu vas i «źniali».

— Niama idealnych ludziej, i napeŭna, ja nia byŭ idealnym lideram. Ja sprabavaŭ vieści kamandnuju hulniu. Užo napačatku 2007 hodu źjavilisia hałasy, što ciapier my ŭsie pavinny być liderami. Na tym kanhresie ja kazaŭ, što Milinkievič abo nie, — ale musić być adziny lider. Bo Polšča b nie pieramahła, kali b nie pastavili na Vałensu. Jon nia byŭ prafesaram, adnak vakoł jaho byli prafesary. Ale tvar, jaki pradstaŭlaje dumku ŭsich i na jaki zhadžajucca pracavać, — heta vielmi važna. Biełaruś heta zhubiła, i čas pakazaŭ, što heta była pamyłka. Šmathałovy drakon apazycyi niejak asłab na siońnia.

— Druhoje samaje važnaje, kali nia vieryš u vialiki pośpiech. Na vybarach 2010 hodu i zaraz nie znajšłosia supolnych metaŭ. Mocnyja chutčej abjadnoŭvajucca. A ciapier pieravažajuć lakalnyja i drobnyja mety: raskrucić svaju strukturu i hetaj dalej — ja liču, heta prajavy biezadkaznaści. Abjadnańnie — heta mabilizacyja hramadztva, viera ŭ toje, što my niešta možam. Dla mianie samaje hałoŭnaje — pieršy dzień paśla vybaraŭ. Ci budzie hramadztva bolš śmiełym, upeŭnienym? Bajusia, što nie.

— U adnym sa svaich niadaŭnich interviju Ŭładzimier Niaklajeŭ raspavioŭ, jak išli pieramovy nakont adzinaha kandydata na hetych vybarach: «Spadar Milinkievič zhadziŭsia, a praź niekalki dzion admoviŭsia. Pa jakoj pryčynie, nia viedaju. I nie pytaŭsia, bo jakaja roźnica?» Čamu vy nie pažadali być adzinym kandydatam?

— Zaraz hety praces razdroblenaści dasiahnuŭ niejkaha apahieju. Čamu heta adbyvajecca — z-za niejkich asabistych ambicyjaŭ, ci jość abjektyŭnyja pryčyny: kali mienš šancaŭ na pośpiech, to ludzi i nie abjadnoŭvajucca?

— U mianie nie było asabistych ambicyjaŭ stać jašče raz kandydatam, «dvojčy hierojem». Ja hatovy byŭ być adzinym kandydatam, ale tolki ŭ tym vypadku, kali budzie sapraŭdnaje abjadnańnie. I ŭ toj momant, kali stała zrazumieła, što nijakaha abjadnańnia nie adbudziecca — ja nie pabačyŭ nijakaha sensu iści ŭ kampaniju. Ščyra skažu, va ŭsioj apazycyi na siońnia jość siły i resursy zrabić usim razam tolki adnu dobruju kampaniju.

Ruch «Za svabodu» pryniaŭ prostaje rašeńnie na toj čas — kali niama adzinaha, to my prosta ihnarujem palityčnuju častku hetych vybaraŭ.

«Kali hetaja novaja płyń bolš prahmatyčnaja, prachodzić va ŭładu, stanovicca «systemnaj apazycyjaj» — ja tolki za»

— Jak vy aceńvajecie kampniju i fihuru Taciany Karatkievič? Kali z «vybarami» ŭsio jasna, i čałaviek pracuje na svaju palityčnuju budučyniu — što ŭ hetym kiepskaha?

— Taciana Karatkievič — sympatyčny, razumny čałaviek, ja miarkuju, perspektyŭny palityk. Ale ja dumaju pra inšaje. Zaraz ułada sprabuje «zrabić» demakratyzacyju. I ja nie chacieŭ by, kab heta byŭ teatar, kiravanaja demakratyzacyja. Navat kali niechta z apazycyi trapić u nastupny parlament (što było b dobra) — važna, kab hety čałaviek sumlenna vyjhraŭ vybary, a nie pa damoŭlenaści. Bo kali sumlenna prachodziš — tady ty možaš kazać, što treba. A nia toje, što ad ciabie čakaje ŭłada, jakaja «dazvoliła» tabie prajści. Tamu ja papiaredžvaju siabroŭ pa apazycyi — nielha pierajści niejkuju rysu maralnaści.

— Nu voś zaraz šmat pišuć pra novyja padychody ŭ apazycyjnaj palitycy, jakija atajasamlivajuć ź ciapierašnim kiraŭnictvam kampanii «Havary praŭdu» — bolš aryjentavanyja na vynik, bolš praktyčnyja. Što važniej u palitycy — niejkija dasiahnieńni albo čarhovaja maralnaja pieramoha?

— Kali hetaja novaja płyń, bolš prahmatyčnaja, prachodzić va ŭładu, stanovicca «systemnaj apazycyjaj» — ja tolki za. Ale treba, kab heta byŭ niezaležna abrany parlament, a nia toje, kab ułada źvierchu «dazvoliła» tudy prajści. Pieramieny pačnucca nia ŭ vyniku damoŭlenaściaŭ z uładaj, a dziakujučy najaŭnaści demakratyčna nastrojenych ludziej, jakija prymusiać uładu iści na pieramieny.

— Jak «Ruch za svabodu» zaklikaje svaich prychilnikaŭ stavicca da hetych prezydenckich vybaraŭ?

— My nia kažam ludziam, što im rabić, heta vybar kožnaha čałavieka. My kažam, što my nia bačym sensu ŭ vybarach, bo niama abjadnańnia apazycyi, jana nie vyhladaje sapraŭdnaj alternatyvaj. Tamu my ihnarujem hetyja vybary, ja taksama na ich nie pajdu.

— U jakoj formie mohuć pryjści pieramieny ŭ Biełaruś?

— Alaksandar Łukšaenka mieŭ vialiki kredyt davieru, kali jaho abrali, jon moh pravodzić lubyja reformy. Jon hetaha nie zrabiŭ, jon kanservavaŭ systemu, jakaja vypracavała svoj resurs. Na žal, va ŭładzie pieravažajuć siły, jakija bajacca reformaŭ. Ja bajusia, što kali jany daviaduć ekanomiku da kalapsu, hetym abvałam skarystajecca Maskva. I naš hołas budzie nia vielmi mocna hučać — ja bajusia straty niezaležnaści z ekanamičnych pryčynaŭ. Važna taksama, kab staŭleńnie da ŭłady jak da aŭtarytarnaj nie psavała mocna dačynieńni z Eŭropaj, kab była mahčymaść ekanamičnaj dapamohi, bieź jakoj nie pravieści reformy. Chaciełasia b, kab va ŭładzie pieramahli tyja siły, jakija razumiejuć, što biez reformaŭ i stratehii raźvićcia ŭ nas niama perspektyvaŭ.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0