«Ukrainskija ŭdzielniki źnialisia praź niemahčymaść udzielničać razam z hramadzianami Rasii». Arhanizatary PRADMOVA prakamientavali źmieny ŭ prahramie
Dniami my pisali pra toje, što arhanizatary sioletniaha fiestyvalu intelektualnaj knihi PRADMOVA sutyknulisia z chvalaj abureńnia. U pieršuju čarhu heta było źviazana z zaprašeńniem viadomaha rasijskaha kinakrytyka Antona Dolina padčas vajny va Ukrainie. U vyniku kamanda ŭziała tajm-aŭt u kamunikacyi i siońnia apublikavała abnoŭlenuju prahramu. My ž paprasili arhanizataraŭ dadatkova adkazać na paru pytańniaŭ.
U aficyjnym kamientary arhanizatary vybačylisia za «kančatkova niaŭzhodnienyja punkty prahramy» i «za ich zaŭčasnuju publikacyju», padkreślili, što vystupajuć suprać vajny, dyskryminacyi i cenzury:
«My ličym niedapuščalnym vyklučeńnie ŭdzielnikaŭ z prahramy na padstavie ich nacyjanalnaści, etničnaha pachodžańnia, movy, koleru skury ci relihijnych pierakanańniaŭ. Mastactva nie viedaje miežaŭ i musić być dastupnym ludziam niezaležna ad prablemaŭ palityčnaha ci mižnarodnaha charaktaru».
Pry hetym z prahramy źnikli niekatoryja raniej anansavanyja ŭdzielniki. Tak, u joj nie stała imprezaŭ biełarusaŭ Hanny Sieviaryniec i Alesia Płotki, Maksima Žbankova. Źnikli taksama imiony ŭdzielnikaŭ ad ukrainskaha boku: paeta i pierakładčyka Viačasłava Lavickaha, charkaŭskaha płejbek-teatra «Vachciory» i jašče šerahu vystupoŭcaŭ z Ukrainy.
Jak patłumačyli «pradmovaŭcy», zroblena heta było vyklučna pa žadańni samich udzielnikaŭ.
«Udzieł u fiestyvali źjaŭlajecca volnym: my z parazumieńniem prymajem jak žadańnie padać zajaŭku, hetak i admovicca ad jaje. Ukrainskija ŭdzielniki pryniali rašeńnie źniacca z prahramy praź niemahčymaść udzielničać u adnoj prahramie (navat na roznych haradach-placoŭkach) z hramadzianami Rasii. Nam škada, što situacyja skłałasia takim čynam, i chaciełasia b paźbiehnuć emacyjnych zajaŭ pa hetym balučym pytańni. Adnak my sychodzim ź biełaruskaha dośviedu, jaki pakazvaje: nielha zaŭsiody stavić znak roŭnaści pamiž režymami i hramadzianami.
My praciahniem paśladoŭna vystupać za jak maha chutčejšaje skančeńnie vajny va Ukrainie i pryciahnieńnie da adkaznaści złačyncaŭ. My budziem rabić heta niezaležna ad čyjoj-niebudź piersanalnaj prychilnaści ci varožaści», — patłumačyli «Našaj Nivie» źniknieńnie zhadanych imionaŭ z prahramy ŭ pres-słužbie PRADMOVA.
Vyhladaje na toje, što pradstaŭniki ź Biełarusi adklikali svaje zajaŭki taksama praz salidarnaść z ukraincami.
Kulturołah Maksim Žbankoŭ, naprykład, adreahavaŭ na situacyju nastupnym čynam:
«Mianie chvaluje nie toje, što ja nie Dolin. Mianie złuje toje, što ruskija stravy padajuć z zachapleńniem i pavahaj. Što niespadziavany ruski tut varty admysłovaha solnaha viečara. Što ŭkraincy ŭ adkaz na ruski desant z prahramy pajšli — a arhanizatary hetaha jak by i nie zaŭvažyli. Što biełaruskija sietkavyja kamientatary vybuchnuli chvalaj uschvalavanych kamientaŭ — a arhkamitet addaŭ pieravahu i tut napyšliva admachnucca z admazkaj «my suprać kultury zabaron». Što nie tak? Pieravod strełak. Čaroŭny chod: paklikać u łodku stromny lud, a vy ŭžo vybirajcie sami: radavacca, tryvać ci skakać u vadu. Vaš vybar. My ni pry čym. My šanujem vašu svabodu.
Varyjant lepš adbirać pasažyraŭ? Niama takoj opcyi! Zatoje možna hanarliva paviedamić: «Nichto nie byŭ vyklučany z prahramy pavodle žadańnia arhanizataraŭ». I choć zadušyciesia sa svajoj biełarusacentravanaściu, rusafoby niaščasnyja».
Abvinavačvańni ŭ «prarasiejskaści» prahramy, niezrazumiełaj dla biełaruskaha fiestyvalu, arhanizatary ličać nieabhruntavanymi.
«Sapraŭdy, u prahramie jość rasiejskija kulturnyja dziejačy, ale kožny moža sam paličyć, jaki heta adsotak ad usich imprez. Na tych ža padstavach nas možna papraknuć u polska— albo litoŭska-centryčnaści.
Što tyčycca zaprašeńnia Antona Dolina. My stavimsia da jaho jak da kinakrytyka, jaki pisaŭ pra biełaruskija filmy, źniatyja na vostryja dla Biełarusi temy, što moža być cikava biełaruskaj aŭdytoryi ŭ Vilni. Z hetaj nahody jon i byŭ zaprošany na fiestyval».
U abnoŭlenaj prahramie kinakrytyk Anton Dolin vystupić pa temie biełaruskich pratestaŭ i stanie maderataram abmierkavańnia filmaŭ «Courage», «Mara», «Kali kvietki nie maŭčać» i «MINSK».
Asobna arhanizatary spynilisia na papularnych biełaruskich aŭtarach, jakich čakali ŭ prahramie:
«Kali kazać, naprykład, pra Taćcianu Zamiroŭskuju, my zaŭsiody radyja bačyć jaje siarod udzielnikaŭ. Viktar Marcinovič byŭ zaprošany, ale nie zmoh dałučycca da prahramy praź siamiejnyja abstaviny. Abodva aŭtary byli haściami minułaha fiestyvalu».
Fiestyval intelektualnaj knihi PRADMOVA z abnoŭlenaj prahramaj startuje 4 červienia. U hetym hodzie jon musić prajści adrazu ŭ niekalkich haradach — Tbilisi, Krakavie, Varšavie, Vilni, a taksama anłajn.
2025 hod moža stać dla Biełarusi hodam pieramien, jakich biełarusy bajalisia2
Kamientary