Navukoŭcy znajšli movu, jakuju viedaje kožny čałaviek
Ci zaŭvažali vy, jak hutarycie ź niemaŭlatami? Jak pavyšajecca vaš hołas, kali vy źviartajeciesia da dziciaci «Idzi siudy, mały!»? Akazvajecca, tak robiać va ŭsich krainach śvietu.
Niadaŭna navukoŭcy vyśvietlili, što zvyčka razmaŭlać ź dziećmi asablivym čynam (ci, praściej kažučy, «siusiukać») charakternaja dla ludziej praktyčna pa ŭsim śviecie. Bolš za 40 daśledčykaŭ sabrali i praanalizavali 1615 zapisaŭ hołasu 410 baćkoŭ z 6 kantynientaŭ i na 18 movach, piša New York Times.
Ludzi, čyju hutarku analizavali daśledčyki, naležali da roznych supolnaściej: viaskovych i haradskich, izalavanych i šmatnacyjanalnych, ad palaŭničych i źbiralnikaŭ u Tanzanii da žycharoŭ Piekina. U kožnaj z hetych kultur toje, jak baćki razmaŭlali z małymi dziećmi i jak śpiavali im, adroźnivałasia ad taho, jak tyja ž ludzi havaryli z darosłymi, i hetyja adroźnieńni byli padobnymi — naprykład, paŭsiul ludzi pavyšajuć hołas, kali hutarać z małymi. Rezultaty daśledavańnia źjavilisia ŭ časopisie Nature Human Behavior.
Praca daje padstavy ličyć, što taja funkcyja, jakuju hrajuć siusiukańnie i kałychanki, nie zaležyć ad kulturnych i sacyjalnych rys asiarodździa. Charaktarystyki hołasu nie tolki pieradajuć važnuju infarmacyju nakštałt sihnałaŭ pra niebiaśpieku, ale i spryjajuć tamu, kab dzicia vučyłasia ŭ darosłaha movie i kamunikacyi. Naprykład, siusiukańnie dapamahaje niekatorym dzieciam lahčej vučyć słovy, kałychanki supakojvacca pry płačy, bo bolš vysoki hołas spryjaje tamu, što dzicia słuchaje vas z bolšaj uvahaj.
Kab pravieryć, nakolki ludzi ŭłoŭlivajuć roźnicu pamiž siusiukańniem i darosłaj movaj, navukoŭcy stvaryli anłajn-hulniu, u jakoj paŭdzielničała bolš za 50 tysiač čałaviek sa 187 krain, jakija razmaŭlajuć na 199 movach. Respandenty prasłuchali hałasavyja zapisy na roznych movach i z dakładnaściu ŭ 70% vyznačyli, kamu nakiroŭvalisia zvaroty na zapisach — dzieciam ci darosłym. Im navat nie pieraškadžała toje, što jany časam absalutna nie viedali ni movy, na jakoj byŭ zapis, ni kultury, da jakoj naležała mova.
Vaš ulublony koler sini? U bolšaści ludziej tak — i voś čamu
Jak pazbavicca zvyčki biaskonca hartać stužku navinaŭ? Adkazvajuć psichołahi
«Vialiki absalutna čałaviek». Kola Łukašenka raskazaŭ, što dla jaho baćka i ŭ čym jahonaja apazicyjnaść32
Kamientary