Historyja77

Navukoŭcy: niebinarnyja ludzi isnavali jašče ŭ kamiennym vieku

Archieołahi daśledavali kostki i pachavalny invientar z dahistaryčnych mahilnikaŭ. Pry hetym jany vyjavili prykmiety taho, što navat u kamiennym i bronzavym viakach bijałahičny poł nie zaŭsiody adpaviadaŭ sacyjalnamu.

Ancient burial Staražytnaje pachavańnie Drievnieje zachoronienije
Kostki i pachavalny invientar u dahistaryčnych pachavańniach mohuć padkazać jak bijałahičny, tak i sacyjalny poł pamierłaha. Fota: vecteezy.com

U sučasnym hramadstvie prablema niebinarnaści stała adnoj z tem hramadskich dyskusij. Usio bolš prychilnikaŭ znachodzić ideja ab tym, što tradycyjnaja sistema dvuch pałoŭ, jakaja zasnavanaja na binarnym padziele na mužčyn i žančyn, nie moža adpaviadać situacyi ŭ hramadstvie.

Mnohija ludzi nie identyfikujuć siabie stroha ŭ ramkach hetaj sistemy. Jany vyznačajucca jak niebinarnyja abo nieadnaznačnyja ŭ svajoj hiendarnaj identyčnaści. Niebinarnaść praduhledžvaje, što čałaviek nie identyfikuje siabie całkam jak mužčyna ci žančyna, a moža znachodzicca niedzie pa-za miežami hetaha binarnaha dzialeńnia.

Niekatoryja ličać, što ideja niebinarnaści — vynik navukovaj dyskusii apošnich dziesiacihodździaŭ. Ale nasamreč jana tolki zrabiła bolš prykmietnaj niebinarnuju identyčnaść. Niebinarnyja ludzi isnavali ŭ roznych kulturach i ŭ roznyja histaryčnyja epochi.

Heta paćviardžaje daśledavańnie archieołahaŭ z Univiersiteta Hieorha-Aŭhusta ŭ Hiotynhienie, apublikavanaje ŭ Cambridge Archaeological Journal.

Sučasnyja navukovyja mietady dazvalajuć vyznačyć bijałahičny poł čałavieka, jaki žyŭ sotni ci tysiačy hadoŭ nazad, pa jaho astankach. Vyśviatleńnie hiendaru, a značyć i infarmacyi ab hiendarnych normach i identyčnaści ŭ dahistaryčnym hramadstvie — značna bolš składanaja zadača.

Adnak u hetym dapamahaje pachavalny invientar. Mienavita jon moža dać ujaŭleńnie ab tym, žyŭ čałaviek jak žančyna ci jak mužčyna. Mužčyn zvyčajna chavali sa zbrojaj, žančyn — z upryhožańniami.

Navukoŭcy praviali analiz vybarki, jakaja składałasia z apisańnia astankaŭ 1252 čałaviek ź siami pachavańniaŭ u Centralnaj Jeŭropie pieryjadu poźniaha niealitu i bronzavaha vieku (kala 5500—1200 hadoŭ da našaj ery). Prykładna dla 30% ludziej im udałosia vyznačyć jak bijałahičny, tak i sacyjalny poł.

Na nastupnym etapie daśledčaja hrupa vyznačyła, jak časta ŭźnikajuć supiarečnaści pamiž bijałahičnym połam i tymi pradmietami, što byli znojdzienyja pobač z astankami čałavieka.

Vyniki pakazali, što kala dziesiaci pracentaŭ asob, čyj bijałahičny i sacyjalny poł byŭ viadomy, nie adpaviadali «binarnaj normie».

U svaim daśledavańni navukoŭcy źviartajuć uvahu na toje, što niebinarnyja ludzi ŭ tyja časy nie byli izhojami ŭ hramadstvie. Pra heta śviedčyć toj fakt, što mužčynski invientar, pryznačany dla bijałahičnaj žančyny, nie adroźnivajecca ad invientaru, pryznačanaha dla bijałahičnaha mužčyny, i naadvarot.

Da niebinarnych ludziej u dahistaryčnyja časy stavilisia ŭ adpaviednaści sa standartnymi normami ich sacyjalnaha połu.

Ź inšaha boku, adznačajuć daśledčyki, niama nijakich ukazańniaŭ na toje, ci była takaja «nieadpaviednaja identyčnaść» abranaja ich nośbitami samastojna, ci naviazanaja im pry žyćci abo paśla śmierci.

Navukoŭcy pryznajuć, što sapraŭdnuju dolu niebinarnych ludziej u dahistaryčnym hramadstvie nielha dakładna acanić.

«Heta adbyvajecca nie tolki z-za schilnaści mietadaŭ da pamyłak, naprykład, pry daśledavańni kostak. My taksama pavinny ŭličvać praduziataść vysnoŭ. My, ludzi, schilnyja znachodzić toje, što žadajem znajści»,

— adznačyŭ archieołah z Hiotynhienskaha ŭniviersiteta Nikoła Jałonha (Nicola Ialongo).

Kab abhruntavać svaje vyniki, navukoŭcy majuć namier užyć bijamalekularnyja mietady daśledavańnia. Heta dapamoža bolš dakładna vyznačyć bijałahičny poł i pamienšyć kolkaść pamyłak.

Čytajcie jašče:

Vučonyja zdoleli atrymać hienietyčnyja adbitki palcaŭ čałavieka kamiennaha vieku

Vučonyja: vikinhi pakinuli Hrenłandyju nie stolki z-za źmieny klimatu, jak z-za maštabnaha zatapleńnia

Draŭlany fałas zmusiŭ inakš pahladzieć na seksualnaje žyćcio staražytnych rymlan

Kamientary7

  • Prostaja praŭda
    06.06.2023
    «My, ludzi, śchilnyja znachodzić toje, što žadajem znajści». Sapraŭdy. Heta prablem.
  • Kazik
    06.06.2023
    Naŭmysna błytajucca 2 rečy:
    1. žadańnie vyhladać jak chaču
    2. admaŭleńnie svajho bijałahičnaha połu
    Kali pieršaje - heta sprava hustu, i pa vialikamu rachunku, kožny maje prava apranać što choča. 300 hod tamu mužyki pudrylisia, chadzili ŭ sukienkach, łasinach i parykach. Kali zaraz chto tak zachoča, na zdaroŭje.
    To druhoje - heta sprava adekvatnaha ŭsprymańnia rečaisnaści. Za vyklučeńniem redkich hienietyčnych zachvorvańniaŭ, poł heta abjektyŭny fakt pryrody
  • Vadzim
    06.06.2023
    Kazik, kab abjektyŭna kazać niešta pra abjektyŭnyja fakty pryrody i jak jany prajaŭlajucca, treba raźbiracca ŭ bijałohii, miechanizmach pałavoha adboru, miechanizmach raźvićcia arhanizma datyčna połu našmat bolš čym na pobytavym ŭzroŭni. Prosta tolki ŭ nieadukavanych ci nia nadta razumnych ludziej, jakim abjektyŭna nieabchodna spraščać ŭjaŭleńnie pra śviet, bo inakš jany prosta nie paciahnuć

Chto taja žančyna, jakuju Marzaluk u efiry BT abazvaŭ «švallu z Hrodna», i što jana piša ŭ čatach? Raskazvajem pra doktarku Stefanovič10

Chto taja žančyna, jakuju Marzaluk u efiry BT abazvaŭ «švallu z Hrodna», i što jana piša ŭ čatach? Raskazvajem pra doktarku Stefanovič

Usie naviny →
Usie naviny

Milicyja pravodzić u Biełarusi maštabnaje kamandna-štabnoje vučeńnie. Abiacajuć śpiectechniku ź pierakryćciom vulic i piratechniku3

Aleksijevič raskazała, jak joj prapanavaŭ dapamohu rasijski miljarder Nieŭźlin18

Hruzinskaja palicyja razahnała akcyju pratestu apazicyi i źniesła namiotavy haradok4

Prezident niepryznanaj Abchazii pajšoŭ u adstaŭku2

Kiepski mir ci zaciažnaja vajna. Jak Ukraina rychtujecca da taho, što Tramp pasprabuje adrazu pasadzić jaje za stoł pieramovaŭ13

Biełaruś zhulała ŭničyju z Bałharyjaj u apošnim matčy Lihi nacyj. Łukašenku na trybunach taksama ŭspomnili5

Abarvanyja adrazu dva internet-kabieli, jakija złučajuć Skandynaviju z Hiermanijaj i Litvoj. Padazrajuć dyviersiju15

Biełaruscy pryjšłosia viarnuć dziciačuju dapamohu dziaržavie za paŭhoda. Što adbyłosia?10

Julija Čarniaŭskaja prezientavała knihu paezii, napisanuju pad chatnim aryštam. Jana pryśviaciła jaje mužu — Juryju Zisieru

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Chto taja žančyna, jakuju Marzaluk u efiry BT abazvaŭ «švallu z Hrodna», i što jana piša ŭ čatach? Raskazvajem pra doktarku Stefanovič10

Chto taja žančyna, jakuju Marzaluk u efiry BT abazvaŭ «švallu z Hrodna», i što jana piša ŭ čatach? Raskazvajem pra doktarku Stefanovič

Hałoŭnaje
Usie naviny →