«U kvatery pa styku ciače vada, a mnie kažuć, što heta nie prablema». U Smalavičach dva hady nie mohuć zdać dom na paŭsotni kvater
Kali zachodzić havorka pra novabudoŭli ŭ Smalavičach, u pamiaci ŭ pieršuju čarhu ŭspłyvajuć simpatyčnyja mapidaŭskija damki, pabudavanyja dla minskich čarhavikoŭ. Adnak u horadzie-spadarožniku ŭzvodziacca nie tolki ŭzornyja kvartały dla byłych staličnych žycharoŭ. Chapaje i inšych šmatpaviarchovikaŭ. I voś ich źjaŭleńnie na śviet nie zaŭsiody prachodzić hładka. Na toje, što ścipły — usiaho na 54 kvatery — dom nie moža zdacca ŭžo amal dva hady, vydańniu «Anłajnier» paskardzilisia adrazu niekalki dolščykaŭ. Ludzi nie tolki stamilisia žyć u niaviedańni budučyni, ale i aścierahajucca, što ich dzieviacipaviarchovik u vyniku budzie ŭviedzieny ŭ ekspłuatacyju z cełym naboram «kasiakoŭ».
Čarhaviki plus pabočnyja dolščyki
Zdačy adnapadjeznaha doma viesioleńkaj rasfarboŭki na vulicy Laŭdanskaha čakaje ceły kalejdaskop dolščykaŭ. Bolšaja častka mietraŭ u H-padobnym hmachu pryznačanaja dla miedrabotnikaŭ, piedahohaŭ i supracoŭnikaŭ siłavych viedamstvaŭ. Adnak ź dziasiatak kvater trapili na rynak: u pačatku 2023-ha padklučycca da budoŭli moh luby achvotny, byli b hrošy. Adnym sa «svabodnych dolščykaŭ» stała Kaciaryna.
«Ja žyvu ŭ Smalavičach i ŭ apošnija hady ŭvažliva pryhladałasia da novabudoŭlaŭ u svaim horadzie: stamiłasia ŭžo žyć na zdymnych mietrach, chaciełasia čahości svajho, stabilnaha. Na toje, što pakličuć budavacca z vykankama, raźličvać nie davodziłasia: zanadta maleńki ŭ mianie staž znachodžańnia ŭ čarzie tych, chto maje patrebu, tamu łaviła mienavita kamiercyjnyja prapanovy, — tłumačyć, jak apynułasia dolščycaj, dziaŭčyna. — I voś adnojčy, prajazdžajučy pa vulicy Laŭdanskaha, ja ŭbačyła na budaŭničym płocie rekłamnuju raściažku pra kvatery na prodaž. Vyrašyła daviedacca, što pačym».
Smalavickija dolščyki nie raśpieščanyja pryhožymi ofisami zabudoŭščykaŭ: nijakich tabie demanstracyjnych pakojaŭ, vitalnych kubačkaŭ kavy i padarunkaŭ. Usio stroha (kali nie skazać surova).
«Akazałasia, što dom uzvodzić Babrujski zavod bujnapanelnaha domabudavańnia. Pakolki arhanizacyja nie miascovaja, zaklučeńnie damovy prachodziła ŭ ofisie-vahončyku prosta kala budplacoŭki. Dakumienty ja padpisała ŭ kancy krasavika 2023 hoda. Tady mnie paabiacali, što dom zdaduć ciaham troch miesiacaŭ. U pryncypie, u heta možna było pavieryć: karobka ŭžo stajała. Zdavałasia, sprava za małym: da kanca leta addaduć klučy, i možna budzie zaniacca ramontam svajoj adnapakajovaj kvatery (mietry pieradavalisia ŭ čarnavym varyjancie)», — uspaminaje, jak maryła pra chutkaje zasialeńnie, Kaciaryna.
Adzin kvadratny mietr abyšoŭsia dziaŭčynie ŭ 1800 rubloŭ. Ciapier takich cenaŭ nie adšukaješ navat u Smalavičach, nie kažučy ŭžo pra Minsk. Ale paŭtara hoda tamu situacyja była zusim inšaja.
Dolščyca apłaciła pieršy ŭniosak, adkryła kredytnuju liniju i pačała čakać. Adnak zamiest zaprašeńnia na pryjomku kvatery jana atrymała dadatkovaje pahadnieńnie, u jakim havaryłasia pra pieranos terminaŭ zdačy. A paśla jašče adno, i jašče.
«Spačatku nam abiacali, što spraviacca da śniežnia, zatym pieranieśli datu bližej da leta. A potym i zusim pierastali ahučvać niejkuju kankretyku. U vyniku prajšło ŭžo bolš za hod, a klučoŭ tak i niama. I nichto nie viedaje, kali jany buduć. Mnie nieviadoma, kab zabudoŭščyk niejak tłumačyŭ situacyju. Adzin čas siarod dolščykaŭ chadzili čutki, maŭlaŭ, usia prablema ŭ tym, što dom nie mohuć padklučyć da vady i elektryčnaści. Ale znoŭ ža: my sami daviedajemsia infarmacyju pa krupinkach i robim vysnovy. Heta nie aficyjnyja zajavy.
Pry hetym budaŭnikoŭ na abjekcie bačym vielmi redka: kali chtości źjaŭlajecca, heta cełaja padzieja, jakaja abmiarkoŭvajecca ŭsim čatam. Zrazumieła, što z takimi tempami nam pryjdziecca jašče doŭha čakać zasialeńnia», — pieražyvaje Kaciaryna.
U mai hetaha hoda dolščyki inicyjavali ahulnuju sustreču, na jakoj u tym liku byli pradstaŭniki vykankama. Paśla hetaha sprava ŭ niejkaj stupieni zrušyłasia ź miortvaha punktu: budučym ułaśnikam dazvolili pa ŭzhadnieńni z zabudoŭščykam zachodzić u svaje kvatery. Ale ŭbačanaje ludziej nie ŭzradavała.
«U mnohich kvaterach defiekty. Zrazumieła, što bolšuju častku ź ich možna vypravić samastojna, ale jak być z tym, što kvatery ciakuć? A jašče ŭ padjezdach adbyvajecca nieviadoma što: pastavili škło z treščynami, bačnyja pacioki, ahulnaja nieachajnaść. Bajusia, što ŭ vyniku ŭ takim vyhladzie dom i prymuć. Našy susiedzi, jakija budavalisia z hetym ža samym zabudoŭščykam, užo napakutavalisia — u ich sa ścien i razietak ciakła vada. Nie chaciełasia b, kab u nas było toje ž samaje.
Vielmi kryŭdna, što tak vyjšła. Nam vydzialali dobry kredyt: u pieršy hod staŭka była ŭsiaho paŭtara pracenta. Heta značyć mierkavałasia, što za hety čas, pakul płacić treba troški, možna paśpieć zrabić ramont, abžycca. A ŭ vyniku płacim my ŭžo prystojna, a mietraŭ usio jašče niama», — pieražyvaje Kaciaryna.
Uvohule hmach na Laŭdanskaha ŭžo traplaŭ u naviny. U mai 2024-ha ŭ budaŭničaj lulcy, na jakoj znachodzilisia rabočyja, što farbavali fasad, abarvaŭsia adzin z trasoŭ. Jak havorycca, usio nie dziakuj bohu.
«Paśpieła dzicia naradzić, a kvatery ŭsio niama»
Pry hetym Kaciaryna jašče nie čałaviek, jaki čakaje najdaŭžej. Tyja, chto padklučylisia da budoŭli z samaha pačatku, znachodziacca ŭ padviešanym stanie ŭžo dva hady. Bo ŭ ichnich damovach termin zdačy byŭ paznačany ŭvohule kastryčnikam 2022 hoda.
Nastaśsia — miedrabotnica. U Smalavičy dziaŭčyna trapiła ŭ 2021 hodzie pa raźmierkavańni. Praz hod ź liškam maładoj śpiecyjalistcy prapanavali pabudavać ułasnuju kvateru. Voś heta padtrymka!
«Ja žyła ŭ Minsku i kožny dzień jeździła na pracu ŭ Smalavičy. Viadoma, stamlałasia ad hetaha. Ale što było rabić? Pra toje, kab zavieści ŭłasnaje žyllo, nie dumała: ceny niepadjomnyja. A tut takaja prapanova: chtości z kaleh admoviŭsia ad kvatery, i budavacca paklikali mianie. Adrazu navat nie pavieryła, razhubiłasia i ŭziała čas na rozdum, ale mianie papiaredzili: lepš zhadžajsia ciapier, tamu što potym ceny buduć zusim inšyja», — uspaminaje Nastaśsia.
«Kvadrat» u 48-mietrovaj adnapakajovaj kvatery acanili ŭ rajonie 1500 rubloŭ. Taksama maładomu śpiecyjalistu vydzielili subsidyju, jakaja pakryvaje prykładna tracinu koštu žylla. Astatniuju sumu treba było ŭnieści svaimi hrašyma.
«Pra zabudoŭščyka ja ničoha nie viedała. Dy i pytańniaŭ spačatku nie ŭźnikała: dom ros. I tolki kali pačalisia pieranosy terminaŭ, stała čytać i zrazumieła, što my nie pieršyja, u kaho prablemy. U vyniku ja ŭžo paśpieła nie tolki papracavać, ale i zaciažaryć, naradzić, vyjści ŭ adpačynak pa dohladzie za dziciom, a dom tak i nie zdali. Davodzicca pa-raniejšamu žyć na zdymnaj kvatery. I čakać. A vielmi chaciełasia b užo zasialicca ŭ svaju», — praciahvaje surazmoŭca.
Adnapakajoŭka Nastaśsi raźmieščanaja na dzieviatym paviersie. Na ščaście, kaža dziaŭčyna, dach u domie zmantavali dobra: na hałavu nie kapaje. Ale na łodžyi pacioki pa kutach možna bačyć rehularna.
«Pryčym pradstaŭnik zabudoŭščyka kaža mnie, što ŭ hetym niama ničoha strašnaha: maŭlaŭ, ściažku svaju zrobicie, i budzie narmalna. Ale heta ž vilhotnaść! Jašče padčas daždžoŭ ciače pa styku, jaki znachodzicca kala akna. I vypraŭlać heta nie śpiašajucca.
Ja ŭžo nie kažu pra raskoliny pa kutach. U pryncypie, my ŭsio hatovyja vypravić i pierarabić sami, aby kvatera była suchaja. A hetaha damahčysia pakul nie atrymlivajecca. Što samaje cikavaje: kali majem znosiny z zabudoŭščykam, jon prosić nie pryvodzić z saboj na pryjomku śpiecyjalistaŭ. Nibyta my sami pavinny ŭsio ahladać. Ale ja ž miedrabotnik, jak ja mahu viedać budaŭničyja normy?» — ździŭlajecca Nastaśsia.
Jość pryčyny
Pa tłumačeńnie situacyi «Anłajnier» źviarnuŭsia na Babrujski zavod bujnapanelnaha domabudavańnia. Tam nie stali admaŭlać prablemu i rastłumačyli, što zdać dom u lipieni 2024-ha «nie zmahli z pryčyny niehatoŭnaści inžynierna-transpartnaj infrastruktury da žyłoha doma, uładkavańniem jakoj zavod nie zajmajecca».
Čamu nie zrabili heta raniej, u prapisanyja ŭ damovie terminy? Akazvajecca, na praciahu 2023 hoda raboty na abjekcie prypynialisia siem (!) razoŭ. A ciaham 2024-ha — dva razy. «Akty ab prypynieńni afarmlalisia na padstavie danych buchhałtarskaha ŭliku ab zapazyčanaści dolščykaŭ u adpaviednaści z patrabavańniami zakanadaŭstva», — adznačyŭ zabudoŭščyk.
A što ž ciapier? Jakija pryčyny prastoju?
«U ciapierašni čas orhanami budaŭničaha nahladu vyjaŭlenyja budaŭničyja defiekty i vyniesienyja pradpisańni na ich likvidacyju. Bolšaja častka vyjaŭlenych niedachopaŭ likvidavanaja, pracy nad likvidacyjaj rešty viaducca. Abjekt budzie ŭviedzieny ŭ ekspłuatacyju paśla vydačy adpaviednaha zaklučeńnia orhanaŭ budaŭničaha nahladu», — udakładnili na pradpryjemstvie.
Što tyčycca jakaści budaŭnictva, na jakoje skardziacca dolščyki, to na zavodzie abiacajuć vypravić usio, što budzie ŭniesiena ŭ akty pryjomki-pieradačy abjekta.
«Dolščyk maje prava zapatrabavać ad zabudoŭščyka biazvypłatnaj likvidacyi niedachopaŭ abjekta dolevaha budaŭnictva ŭ termin nie bolšy za try miesiacy. Termin dla likvidacyi niedachopaŭ pačynaje adličvacca z daty padpisańnia bakami akta pryjomki-pieradačy abjekta dolevaha budaŭnictva ź pieralikam zaŭvah. Takim čynam, paśla ŭvodu abjekta ŭ ekspłuatacyju pry pryjomcy-pieradačy kvatery dolščyk moža realizavać svajo prava źviarnuć uvahu na niedachopy i zapatrabavać ich likvidacyi va ŭstanoŭlenyja terminy», — rastłumačyŭ zabudoŭščyk.
Łukašenka: Chto tam u Rasii viakaje na šmatviektarnaść Biełarusi i vyzvaleńnie palitviaźniaŭ?10
Kamientary