Archiŭ

Aŭtarytaryzm na aŭtarytaryzm nie mianiajuć

FOTA IREX-PROMEDIA

U peŭnych demakratyčnych kołach papularnymi stali razvažańni: maŭlaŭ, abvastreńnie kanfliktu pamiž aficyjnym Mienskam i Maskvoj voś-voś pryviadzie da doŭhačakanych palityčnych źmienaŭ u našaj krainie.

FOTA IREX-PROMEDIA
Rasieja adchilić Łukašenku ad ułady, novy ŭrad, pryznačany Kramlom, pačnie palityčnyja j ekanamičnyja reformy źvierchu, u Biełarusi narešcie ŭstalujecca demakratyja.

Praŭda, daviadziecca krychu pastupicca suverenitetam, choć Rasieja naŭrad ci pojdzie na poŭnaje pahłynańnie Biełarusi — dziela ekanamičnych prablemaŭ, jakija niepaźbiežna paŭstanuć u hetym vypadku, i praź niezadavolenaść Zachadu hetym krokam Kramla. Navat bahataja Zachodniaja Niamieččyna zapłaciła za inkarparacyju ŭschodnich ziemlaŭ padzieńniem VUP i stahnacyjaj ekanomiki ŭ 1990—93 h. Da taho ž Rasieja, ZŠA i Vialikaja Brytanija źjaŭlajucca harantami niezaležnaści Biełarusi paśla vyvadu z našaj terytoryi jadravaj zbroi. Inkarparacyjaj Rasieja pastaviła b svaich zachodnich partneraŭ u niajomkaje stanovišča.

Hałoŭnaje — vielič

Słabaść hetych arhumentaŭ vidavočnaja. Rasieja nie naležyć da krainaŭ, jakija dziejničajuć racyjanalna, padličvajučy ŭsie plusy i minusy tych ci inšych palityčnych rašeńniaŭ. Vielmi važnuju rolu ŭ časie vybaru palityčnaha kursu hraje iracyjanalny faktar “vieličy dziaržavy”. Dziela jaho Rasieja ŭžo šeść hadoŭ viadzie kryvavuju vajnu ŭ Čačenii, dziela jaho Pucin zahadaŭ specnazu “vyzvalać” zakładnikaŭ “Nord-Ostu”, ryzykujučy žyćciami i zakładnikaŭ, i specnazu, a nia vieści pieramovy z terarystami. Biełaruskaje pytańnie taksama naležyć da liku tych, dzie arhumenty na karyść “Vialikaj Rasiei” pieravažajuć zdarovy sens.

Padčas niadaŭnich słuchańniaŭ u Dumie pa pytańni biełaruska-rasiejskaj intehracyi, deputaty navat i nie chavali svaich planaŭ inkarparacyi Biełarusi. Jak adznačyŭ u interviju hazecie “Biełorusskij rynok” adzin z udzielnikaŭ słuchańniaŭ ź biełaruskaha boku Valery Karbalevič, “biełaruskija i rasiejskija ŭdzielniki razumieli intehracyju pa-roznamu. Pieršyja — jak uzajemavyhadnaje ekanamičnaje j palityčnaje supracoŭnictva, dapamohu Rasiei ŭ demakratyzacyi Biełarusi; druhija — jak abjadnańnie ŭ adnu dziaržavu. I hetaje pytańnie, na žal, nijak nie abmiarkoŭvałasia”.

“Dziela ichnaha dabra”

A paśla taho, jak pucinskaja Rasieja “pasiabravała” z ZŠA na hlebie antyterarystyčnaje baraćby, zachavańnie hetaha chaŭrusu časam padajecca na Zachadzie bolš istotnym, čym suverenitet nievialikaj krainy, jakaja jašče j naležyć da “vosi zła”. Inkarparacyja Biełarusi ŭ skład Rasiei robicca dla “iejnaha ž dabra” i budzie niepaźbiežna supravadžacca “iejnaj demakratyzacyjaj” i “abaronaj pravoŭ” tutejšaha nasielnictva. Tak, napeŭna, patłumačać rasiejskija palityki svaim zachodnim kaleham sens anšlusu, kali toj adbudziecca.

Ale historyja nia viedaje nivodnaha vypadku, kali b metrapolija rabiła svaju kaloniju volnaj i demakratyčnaj, nie dajučy joj niezaležnaści. Ujavim sabie: narod zaležnaj krainy atrymaŭ ad “haspadara” prava svabodna vyjaŭlać svaju volu — u tym liku i volu adździalacca j adnaŭlać niezaležnaść. Navat demakratyčnaja Brytanija pravodziła žorstkuju kalanijalnuju palityku ŭ Indyi, Paŭdniovaj Afrycy, Aŭhanistanie. Liberalnyja reformy tam — nakštałt uviadzieńnia miascovaha samakiravańnia ŭ Indyi ŭ 1919 h. ci pašyreńnia vybarčych pravoŭ indusaŭ u 1935 h. — byli vymušanymi krokami brytanskich uładaŭ u adkaz na masavuju nacyjanalna-vyzvolnuju baraćbu, jakaja ŭ Indyi pravodziłasia niehvałtoŭnymi metadami (“satjahracha”).

Mocnaja ruka

Adnosna praktyčnaj mahčymaści zamianić siońniašniuju dyktaturu ŭ niezaležnaj Biełarusi na zaŭtrašniuju demakratyju ŭ składzie Rasiei ŭźnikajuć jašče bolšyja pytańni. Sama Rasieja nie źjaŭlajecca demakratyčnaj krainaj. Kali raniej možna było kazać pra peŭnyja tendencyi demakratyzacyi, pra marudny i pakutlivy šlach palityčnych reformaŭ źvierchu pry Jelcynu, pra demakratyju choć by ŭ stalicach i bujnych haradach, dyk paśla prychodu da ŭłady Pucina ab hetym nie davodzicca navat uzhadvać. Rasiejskija reformy spynilisia na ŭviadzieńni rynkavaj ekanomiki i pryvatyzacyi dziaržaŭnaj majomaści. U sučasnaj Rasiei amal zhibieła kankurencyja palityčnych alternatyvaŭ, pravaja i levaja apazycyja Pucinu zrabilisia pamiarkoŭnymi j kišennymi, stanovišča niezaležnych ŚMI značna pahoršyłasia, u rasiejskich rehijonach adbyvajucca masavyja parušeńni pravoŭ čałavieka. Sapraŭdnyja demakratyčnyja instytuty i pracedury rasiejskaj kiroŭnaj elicie pakul nie spatrebilisia.

Nie byvaje demakratyčnych imperyj

Heta tłumačycca šeraham pryčynaŭ. Pa-pieršaje, prablema nacyjanalnaj identyčnaści ŭ šmatnacyjanalnaj i šmatkanfesijnaj Rasiei pa-raniejšamu pakidaje aktualnaj dylemu, vykazanuju ŭ svoj čas Źbihnievam Bžazinskim: “Rasieja moža być albo imperyjaj, albo demakratyjaj, ale jana nia moža być i adnym, i druhim adnačasova”. Pa-druhoje, urady Harbačova—Jelcyna sprabavali aŭtarytarnymi metadami ŭvodzić demakratyju spačatku ŭ SSSR, potym — u Rasiei. Heta niepaźbiežna viało da asłableńnia instytutaŭ narodaŭładździa, parlamentaryzmu. Razbureńnie starych palityčnych instytutaŭ nie supravadžałasia stvareńniem novych, ukarenienych u hramadztvie. U vyniku paŭstała žorstkaja centralizavanaja systema, jakaja ź ciažkaściu paddajecca refarmavańniu.

Demakratyzacyja ŭ Rasiei supravadžałasia pavieličeńniem razryvu pamiž bahatymi i biednymi, rostam złačynnaści, asłableńniem mižnarodnych pazycyjaŭ krainy, zroščvańniem niekatorych rehijanalnych elitaŭ z złačynnymi hrupoŭkami. Heta rasčaravała vybarščykaŭ u “demakratyi”. U siaredzinie 90-ch čverć rasiejcaŭ vykazvałasia za mocnuju ruku, “za rasiejskaha Pinačeta”. Pryznačeńnie Pucina prezydentam u 2000 h. i stałasia svojeasablivym adkazam kiroŭnaj elity na joju ž spravakavanyja praaŭtarytarnyja źmieny ŭ hramadzkaj śviadomaści.

Kolki demakratyi ŭ Kałmykii

Nijaki varyjant dałučeńnia Biełarusi da Rasiei nie spryčynicca da źniščeńnia aŭtarytarnych paradkaŭ i refarmavańnia palityčnych dy ekanamičnych instytutaŭ u našaj krainie. Biełaruś pieraŭtvorycca ŭ adzin (ci ŭ 6) rehijon(aŭ) Rasiei, kštałtu Kałmykii ci Krasnadarskaha kraju, dzie “nie stupała naha nivodnaha demakrata”. Ekanomika trapić pad poŭny kantrol rasiejskaha napaŭkryminalnaha kapitału, značna abvostrycca prablema biespracoŭja i sacyjalnaja sytuacyja ŭ vyniku pryvatyzacyi biełaruskich pradpryjemstvaŭ biznesoŭcami z uschodu. Tamu ŭsurjoz nia moža navat abmiarkoŭvacca prapanova: my vyzvalajem vas ad dyktatury, a vy addajacie nam svoj suverenitet. Nastupstvam takoha hiešeftu stałasia b zamiena adnaje formy aŭtarytaryzmu na inšuju, pieraadoleć jakuju biełaruskamu hramadztvu było b značna ciažej, čym adchilić ad ułady sučasny palityčny režym. Adzinym šlacham Biełarusi da demakratyi j dabrabytu źjaŭlajecca šlach zachavańnia i ŭmacavańnia nacyjanalnaj niezaležnaści.

Uładzimier Roŭda

Kamientary

Papularny tyktokier z Rasii tusić u darahich restaranach Minska: «Byccam bamžu padali. Žarycie, na zdaroŭje»23

Papularny tyktokier z Rasii tusić u darahich restaranach Minska: «Byccam bamžu padali. Žarycie, na zdaroŭje»

Usie naviny →
Usie naviny

Łaŭroŭ u Breście raskazaŭ moładzi, što «ad Ukrainy zastaniecca niejkaja častka»16

Łukašenka pra adklučeńnie internetu ŭ 2020-m: Kali heta paŭtorycca, adklučym zusim35

Na Zachadzie zadumalisia ab pieradačy Ukrainie jadziernaj zbroi8

Stali viadomyja piać novych proźviščaŭ palitviaźniaŭ, što vyjšli na volu1

Hrodziencu dali čatyry hady za kamientary, sudzili jaho pakazalna pierad studentami

Biełaruski pašpart nazvali najsłabiejšym u Jeŭropie4

Šolc: Užyvańnie Rasijaj novaj hipierhukavaj rakiety aznačaje, što treba paźbiahać eskałacyi27

Na padtrymku Vasila Vieramiejčyka mieniej čym za sutki sabrali pałovu sumy5

Z kavaj, cukierkami i kaśmietykaj: vybirajem advent-kalendary, zroblenyja ŭ Biełarusi6

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Papularny tyktokier z Rasii tusić u darahich restaranach Minska: «Byccam bamžu padali. Žarycie, na zdaroŭje»23

Papularny tyktokier z Rasii tusić u darahich restaranach Minska: «Byccam bamžu padali. Žarycie, na zdaroŭje»

Hałoŭnaje
Usie naviny →