Новы прэзідэнт Літвы: Заходні лад жыцця не выклікае сумневаў. Думкі пра «трэці шлях» наіўныя
Абраны прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа наблізіўся да нацыянальнага рэкорду, сабраўшы ў другім туры выбараў дзве траціны галасоў выбаршчыкаў. Ён выступае за сацыяльную роўнасць, пашырэнне прысутнасці жанчын ва ўладзе, прызнанне расійскай агрэсіі — і сяброўства з рускім народам, гаворыцца ў інтэрв'ю ВВС.
Наўседа прыйшоў у палітыку з прыватнага банкаўскага сектара. Ён называе сябе незалежным кандыдатам, яго не падтрымлівала ні адна партыя, а ўсе 130 тысяч еўра ахвяраванняў на выбарчую кампанію Наўседа атрымаў ад прыватных асоб.
Адзіная сувязь з палітыкай — праца з экс-прэзідэнтам Літвы Валдасам Адамкусам. Яны пазнаёміліся ў 2003 годзе: падчас перадвыбарчай кампаніі Адамкуса Наўседа быў яго пазаштатным дарадцам. Абраны прэзідэнт Літвы прызнае ўплыў папярэдніка.
Займацца экспартам дэмакратыі на постсавецкай прасторы Наўседа не збіраецца: «Я думаю, што самі людзі Украіны і іншых краін павінны вырашаць гэтую праблему, наўрад ці экспарт нейкі дэмакратыі — найлепшая альтэрнатыва. Але дзяліцца тымі набыткамі, якія атрымала Літва з уступленнем у ЕС… Гэта заходнія каштоўнасці — мы павінны дзяліцца, а людзі самі вырашаць»
«Расія — агрэсар»
Расію абраны прэзідэнт Літвы лічыць агрэсарам з-за падзей у Крыме і на ўсходзе Украіны.
«Гэта непрымальна. Мая палітыка ў дачыненні да Расеі наўрад ці зменіцца, — распавёў ён. — Наўрад ці магчыма падтрымліваць цёплыя адносіны з краінай, якая, на жаль, цяпер з'яўляецца агрэсарам у адносінах да Украіны».
Жыхары Расеі, дадаў ён, не павінны лічыць Літву ворагам.
«Хацелася б не выкарыстоўваць такія тэрміны, якія… былі б непрыемныя для людзей Расіі. Калі мы выкарыстоўваем моцныя тэрміны, гэта яшчэ і перадаецца праз СМІ Расеі ў такім выглядзе, што складваецца імідж Літвы як ворага, — растлумачыў ён. — Думаю, людзі павінны стасавацца, абменьвацца досведам… Хацелася б пабольш бачыць у Літве спектакляў выдатнага рускага тэатра, класічнай музыкі».
Наўседа не лічыць расейскую мову часткай палітыкі, называе яе «набыццём» і гатовы гаварыць з журналістамі ў тым ліку па-руску — многія балтыйскія палітыкі не робяць гэтага па прынцыповых меркаваннях.
«Было б вельмі наіўна звязваць мову з геапалітыкай, калі са мной хочуць камунікаваць на рускай мове, я спрабую гэта рабіць. Навыкі трохі зменшыліся — не так шмат падстаў гаварыць на рускай, — сказаў Бі-бі-сі абраны прэзідэнт Літвы. — Калі некаторыя людзі кажуць, можа, лепш размаўляць на англійскай мове, я тады пытаюся: а вы чытаеце Дастаеўскага на англійскай? Напэўна, калі вы можаце гаварыць на абедзвюх мовах, вы хацелі б чытаць Дастаеўскага на рускай».
Ліберальная роўнасць
Знешняя палітыка не была ў цэнтры выбарчай кампаніі Наўседы. У Літве ён у першую чаргу вядомы як эканаміст: у пачатку 1990-х вёў эканамічную калонку ў літоўскай газеце, працаваў у радзе па канкурэнцыі, уваходзіў у кіраванне Банка Літвы, быў галоўным эканамістам банка SEB, актыўна каментаваў у СМІ эканамічныя пытанні.
У пачатку 1990-х Наўседа вучыўся ў Германіі — кажа, менавіта там ён заразіўся ідэямі вольнага рынку і ліберальнай эканомікі.
«Там я зразумеў, што заходні лад жыцця, рынкавая эканоміка з'яўляюцца менавіта тым шляхам, які не выклікае ні найменшых сумненняў, а тым часам мелі месца наіўныя думкі пра нейкую сярэдзіну або трэці шлях — поўны абсурд. Мае заходнія погляды сёння толькі ўзмацняюцца», — цытуе Наўседу літоўскі сайт Delfi.
Наўседа прызнае сябе ліберальным эканамістам у адносінах да прыватнай уласнасці: дзяржаўная ўласнасць павінна быць толькі там, дзе ёсць манаполія.
«Што тычыцца рэгулявання, то я хутчэй кансерватыўны, чым ліберальны. Я бачу, што сацыяльная дыферэнцыяцыя ў Літве не знікае з эканамічным ростам. Я падтрымліваю актыўную ролю дзяржавы ў рэгуляванні, падтрымліваю прагрэсіўныя падаткі — гэта, напэўна, адносіць мяне да сацыял-дэмакратычнай часткі», — сказаў Наўседа Бі-бі-сі.
Барацьба з сацыяльнай няроўнасцю і адрозненнямі ва ўзроўні жыцця ў рэгіёнах краіны сталі цэнтральнай часткай перадвыбарчай кампаніі Наўседы.
Каталікі, геі і жанчыны
У сацыяльных пытаннях Наўседа хутчэй кансерватыўны — аднаполыя шлюбы ён не падтрымлівае, лічыць, што пакуль лепш спыніцца на партнёрскіх адносінах.
«Я за правы чалавека. Але я бачу, што наша каталіцкая грамадскасць пакуль не гатовая. Я не хацеў бы, каб гэты працэс быў штучна актывізаваны, каб гэтым людзям жылося яшчэ горш, чым да прыняцця гэтага рашэння», — патлумачыў абраны прэзідэнт Літвы.
А вось рост ролі жанчын ва ўладзе ён падтрымлівае — кажа, гэты ўплыў скандынаўскіх банкаў, у якіх ён прапрацаваў 19 гадоў: «Ненармальна, калі ў нашым урадзе адны мужчыны».
Цяпер чытаюць
«У выніку ён сказаў мне: «Хопіць мяне шантажаваць, я хачу палюбавацца гэтымі дрэвамі». Аксана Колб расказала, пра што размаўляла са Статкевічам на мяжы88
Каментары