Эканаміст Дзмітрый Крук у эфіры ютуб-перадачы «Ператром з Халезіным» ацаніў дабрабыт беларусаў і спрагназаваў, якой будзе наша краіна праз 10 гадоў.
Наколькі мы адсталі ад Польшчы
Мець уласны дом і ездзіць адпачываць у Еўропу на сваім аўтамабілі — такая мара беларусаў аб дабрабыце, на погляд Дзмітрыя Крука, засталася недзе ў 2014 годзе. Пазней чаканні зніжаліся. «Людзі сталі прывыкаць, што наша машына тармозіць, што яна з 2010 года амаль перастала ехаць па трасе, па якой увесь свет развіваўся».
За апошнія дзесяць гадоў адбылося значнае разыходжанне ва ўзроўні даходаў паміж беларусамі і, напрыклад, палякамі. Так у 2011-2012 годзе дабрабыт беларусаў складаў каля 85% ад польскага. Сёння ён балансуе на мяжы 50%.
«Тое, куды мы ідзём, я б назваў сіндромам вечнага аўтсайдара. Асабліва ў Еўропе», — лічыць Крук.
У папярэдняе дзесяцігоддзе беларусы адчувалі, што краіна стала развівацца. І гэта, хутчэй за ўсё, было вынікам замяшчэння ў эканоміцы дзяржаўнага сектара прыватным.
«Мы адчулі смак свабоды, смак жыцця. Усё больш людзей уцягвалася ў гэтую звычайную для Еўропы практыку. Але па абсалютных мерках наша эканоміка як адзінае цэлае вельмі моцна тармазіла ўсе апошнія 15 гадоў».
І далей, на погляд Крука, гэтае тармажэнне будзе працягвацца: «Калі глядзець у праекцыі да 2030 года, зыходзячы з таго, што ў нас ёсць сёння, мы будзем толькі прасядаць, станавіцца ўсё бяднейшымі адносна нашых суседзяў. І 50% адносна Польшчы за 10 гадоў могуць ператварыцца ў 40%».
Эканоміка Беларусі праз 10 гадоў
Дзмітрый Крук прадставіў два варыянты становішча эканомікі Беларусі праз 10 гадоў.
Для таго, каб рэалізаваўся першы, неабходна змена ўлады і хаця б палітычная заява Беларусі аб намеры ўступіць у Еўрапейскі Саюз. Апошняе вельмі істотна для іміджу краіны. Важнай перадумовай для росту эканомікі будзе адмена санкцый.
Усё гэта ў суме, па ацэнках Крука, можа даць рост эканомікі ў першыя 5-10 гадоў на 5-7%. Па яго словах, такі рост дазваляе падвоіць узровень дабрабыту насельніцтва.
«Гэта графік росту Кітая апошніх 20 гадоў. Ён адзіны, хто дэманстраваў такога маштабу рост. Але з улікам таго, што мы шмат упусцілі, гэта патэнцыйна магчыма», — лічыць эксперт і прагназуе, што пры такім сцэнарыі праз 10 гадоў дабрабыт беларусаў складзе 70-75% ад узроўню Польшчы.
Калі гаварыць пра самы дрэнны варыянт, то такіх, па словах Крука, вельмі шмат.
Базавым самым горшым варыянтам ён называе стагнацыю.
«Гадоў 15 назад Сяргей Чалы прыдумаў вобраз «вялікая Малдова». Гэта была класная пужалка адносна таго, што можа быць з Беларуссю, калі яна не будзе развівацца. І гэты вобраз рэалізаваўся. Цяпер мы памяняліся месцамі. У Малдове пужаюць Беларуссю. (…) Праз 10 гадоў Беларусь будзе ўжо зусім у відавочным выглядзе такой «чорнай авечкай» Еўропы», — адзначае Крук.
Аднак, акцэнтуе ўвагу эканаміст, мы не вернемся ў 1990-я — голаду не будзе. У той жа час, якасць адукацыі і асабліва медыцыны будзе нізкай, бо дактары працягнуць з'язджаць.
«Мы па ўзроўні базавых паказчыкаў, таго ж ВУП на душу насельніцтва можам выглядаць не так трагічна, але чалавек не зможа атрымаць медыцынскай дапамогі. І ў нас будуць паміраць ад таго, ад чаго лечаць у Польшчы», — прагназуе эканаміст.
Што рабіць цяпер
Па словах Крука, самае эфектыўнае, што сёння дае аддачу, гэта інвестыцыі ў чалавечы капітал. «Інвестуйце ў сябе. Набудзьце скілы, якія запатрабаваныя ў свеце. Нават у выпадку дрэннага развіцця падзей ты будзеш запатрабаваны ў іншых краінах. (…)
Сёння стаіць пытанне, як забяспечыць сваю канкурэнтаздольнасць, свой дабрабыт на доўгім прамежку часу. Інвестуй у сябе, будзь канкурэнтаздольным».
Каментары