Гісторыя1717

Сенсацыйны фрагмент старажытнага чарцяжа на плінфе знойдзены на раскопках храма-пахавальні ў Полацку ФОТА

На тэрыторыі Спаса-Еўфрасіннеўскага манастыра ў Полацку знойдзены фрагмент будаўнічага чарцяжа, які зроблены, як мяркуюць, на мяжы XI—XII стагоддзяў, паведамляе сайт манастыра.

Работы на месцы храма-пахавальні вядуцца пад кіраўніцтвам Дзяніса Дука, доктара гістарычных навук, прафесара, прарэктара па вучэбнай рабоце Полацкага дзяржаўнага універсітэта. Артэфакт знайшла студэнтка 3-га курса гісторыка-філалагічнага факультэта.

На думку спецыялістаў, чарцёж быў зроблены пісалам на сырой гліне, пасля чаго яна была абпалена.

Малюнак мае правільныя прапорцыі памераў будынка, адлюстроўвае таўшчыню сцен і іншыя выразна прамаляваныя дэталі.

План выкананы так, быццам гэта чарцёж сучаснага архітэктара.

На думку навукоўцаў, малюнак зроблены высокакваліфікаваным майстрам, які, магчыма, і кіраваў будаўніцтвам храма-пахавальні.

Мяркуюць, што плінфа канца XI — пачатку XII стагоддзя з поўным малюнкам плана была не меншай за 30 см.

Дадзеная знаходка адкрывае зусім невядомы бок дзейнасці і творчасці будаўнікоў у канцы XI — пачатку XII ст., Таму што да гэтага часу не захавалася ні аднаго чарцяжа XII ст. Археолагі сумняваліся, ці карысталіся наогул чарцяжамі будаўнікі.

Таму знаходка можа лічыцца сенсацыйнай: упершыню за ўсю гісторыю вывучэння архітэктуры Старажытнай Русі ў руках навукоўцаў, відаць, апынуўся сапраўдны прафесійны архітэктурны чарцёж.

Раней знойдзеныя малюнкі мелі схематычны характар, як, напрыклад, пры археалагічных раскопках падмуркаў Дзесяціннай царквы.

«Самыя раннія з вядомых на сёння сярэднявечных чарцяжоў тычацца канца XIII ст., Візантыйскіх чарцяжоў нават не захавалася, ёсць толькі іх апісанні+», — распавядае Яўген Торшын, старшы навуковы супрацоўнік Дзяржаўнага Эрмітажа (Санкт-Пецярбург, Расія).

«Лічылася, што чарцяжы з'явіліся на тэрыторыі Беларусі толькі ў XVI ст., а знаходка гэта абвяргае», — сцвярджае Аляксандр Салаўёў, вядучы навуковы супрацоўнік навукова-рэстаўрацыйнага аддзела Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка.

Частка манастыра, на якой быў знойдзены унікальны артэфакт, раней была шматкроць даследаваная археалагічнымі экспедыцыямі:

— Цэлыя брыгады капалі на гэтым месцы, але выявілі чарцёж толькі цяпер! — здзіўляюцца спецыялісты.

Храм-пахавальня канца XI — пачатку XII стагоддзя на тэрыторыі сучаснага Спаса-Еўфрасіннеўскага манастыра, на думку навукоўцаў, быў узведзены па чарцяжы, малюнак якога знойдзены на плінфе. Раскопкі гэтага старажытнага помніка архітэктуры вяліся неаднаразова. Падчас іх правядзення знойдзеныя рэшткі вялікага трохнефавага сабора, да якога з захаду, поўдня і поўначы прымыкалі галерэі. Сцены асноўнага аб'ёму храма і галерэй складзеныя з плінфы ў тэхніцы муроўкі «са схаваным радам», як ў Полацкім Сафійскім саборы. Кожны другі рад ўтопліваўся на невялікую глыбіню адносна верхняга і ніжняга. Ніша, якая ўтваралася, запаўнялася вапняковым растворам з цагляным крошывам (цамянкай). Такі спосаб кладкі надаваў будынку маляўнічы выгляд. 

На месцы раскопу храма-пахавальні былі знойдзеныя ў вялікай колькасці смальта і маёлікавыя пліткі розных колераў.

На невялікім участку заходняй галерэі захавалася першапачатковая падлога, дэкараваная маёлікавыя пліткамі і мазаікай з каштоўнай рознакаляровай смальты. У шурфах былі знойдзеныя часткі сцен паўночнай і паўднёвай галерэі. На жаль, археолагам так і не ўдалося выявіць алтарную частку храма.

Каментары17

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Стала вядома пра арышт папулярнай мастачкі Аксаны Шаляпінай3

Стала вядома пра арышт папулярнай мастачкі Аксаны Шаляпінай

Усе навіны →
Усе навіны

Беларускі бізнэсмен, якога шукае Інтэрпал, адкрыў рэстаран у Варшаве. Цяпер з ім судзяцца былыя падначаленыя9

«Не спалі ўсю ноч». Што адбываецца ў двары ў Мінску, дзе збілі дрон8

Мядзведзеў прыгразіў ЗША вайной пасля таго, як Трамп скараціў тэрмін ультыматуму Пуціну7

Гомельскія міліцыянеры выпадкова дадалі «экстрэміста» ў свой унутраны чат — што ён там убачыў5

Чаму здараюцца трагедыі з былымі беларускімі ваярамі ў мірным жыцці? Пра самагубства добраахвотніка ў Гданьску і не толькі8

Ратавальнікі цэлы вечар шукалі рыбака-тапельца ў Мядзельскім раёне. На наступны дзень ён вярнуўся па лодку

У элітным квартале ў цэнтры Мінска прапанавалі яшчэ партыю кватэр. Цана квадрата ўражвае6

Паспяховы шэф-кухар з Індыі адкрыў рэстаран на Камароўцы1

Мінабароны прызнала падзенне беспілотніка на Мінск9

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Стала вядома пра арышт папулярнай мастачкі Аксаны Шаляпінай3

Стала вядома пра арышт папулярнай мастачкі Аксаны Шаляпінай

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць