«Аднакласнік напісаў: асцярожна, сярод нас тлусты!»
«Мяне клічуць Міша, мне 13 год, — пачынаецца адна з гісторый, заснаваных на рэальных падзеях. Іх агучылі на YouTube вядомыя маладыя беларусы. — Летам, перад пятым класам, я дастаткова моцна набраў вагу. У мяне ў сям’і ўсе поўныя, так што мне не падалося гэта чымсьці асаблівым.
Але 1-га верасня адзін з аднакласнікаў напісаў у агульны чат: «Асцярожна, сярод нас тлусты! Раптам гэта заразна?» І пачалося! У твар мне нічога не казалі, затое пісалі ў чатах. Я спрабаваў паразмаўляць, але мне адказвалі, што я не разумею жартаў і ўвогуле гэта ўсяго толькі чат.
Я падумаў, напэўна, яны маюць рацыю, але стараўся не прыцягваць да сябе ўвагу: не падымаў руку на ўроках, а часам стараўся прагульваць заняткі. Пачаліся праблемы з вучобай, і мяне адправілі да школьнага псіхолага.
Я не разумеў, як мне можа дапамагчы чужы чалавек. Але псіхолаг мяне пра ўсё распытала, і ў якасці аднаго з практыкаванняў прапанавала ўявіць, што яна — гэтае мае аднакласнікі, і я магу ім выказаць усё, што адчуваю. Мне было нязвыкла казаць пра свае пачуцці, але ў выніку я змог расказаць пра свае перажыванні спачатку псіхолагу, а пасля паўтарыць гэта падчас класнай гадзіны.
Аказалася, звяртацца па дапамогу зусім не сорамна і гэта насамрэч можа дапамагчы. Толькі пару чалавек працягвалі зневажаць мяне, астатнія ўжо не ўключаліся ў гэтую гульню. І паступова мяне пакінулі ў спакоі.
Прайшло амаль два гады. Часам я па-ранейшаму сутыкаюся з жартамі, але я працягваю хадзіць да псіхолага і ведаю, што адказаць, каб абараніць сябе».
«Сказаў, калі я не зраблю, як ён хоча, інтымныя фота ўбачаць сябры»
«Мяне клічуць Аня, мне 14. Год таму мяне зафрэндзіў 17-гадовы хлопец з іншага горада. Мы сталі перапісвацца, аказалася, нам падабаюцца адныя і тыя ж песні і серыялы, стыль адзення. Хутка пачало здавацца, мы ўсё ведаем адно пра аднаго. Аднойчы на развітанне замест звыклага «Салодкіх сноў» ён напісаў: «Здаецца, я цябе кахаю».
Я прасядзела некалькі хвілін з дурацкай усмешкай і адказала: «Здаецца, я цябе таксама». Тады мне прыйшоў адказ: «Я не магу цябе абняць, але хачу табой любавацца». Ён угаварыў мяне зрабіць інтымнае фота. У адказ я атрымала шмат кампліментаў і сардэчак.
Пасля ён папрасіў зрабіць відэа. Мне падалося, што гэта ўжо занадта. А ён доўга ўгаворваў, маўляў, ты што, маленькая. А пасля сказаў, што калі я не зраблю, як ён хоча, фота ўбачаць усе мае сябры. Толькі тады я зразумела, што нарабіла.
Мне было вельмі сорамна расказаць камусьці пра тое, што адбылося. Сітуацыя падавалася безвыходнай. Праз некалькі дзён я ўсё ж звярнулася па дапамогу да мамы. Яна спачатку сварылася, але пасля сказала, што праблему трэба вырашаць. Мы зрабілі скрыншоты перапіскі і адправілі адміністратарам сайта з просьбай заблакаваць старонку хлопца.
Пасля мама напісала яму, што калі ён працягне мяне пераследаваць, у яго пачнуцца сур’ёзныя праблемы. Гэта падзейнічала. Фотаздымкі нідзе не ўсплылі, і гэты хлопец мне больш не пісаў. Але я разумею, што мне проста пашанцавала. Калі адпраўляеш свае інтымныя фота нават таму, каму давяраеш, можна атрымаць сур’ёзныя непрыемнасці».
У межах кампаніі супраць булінгу было праведзенае апытанне 12 тысяч беларускіх школьнікаў. Выявілася, што яны пачынаюць карыстацца інтэрнэтам з 5-6 год. 40% з апытаных камунікавалі з незнаёмымі людзьмі анлайн. Больш за 30% сутыкаліся з запалохваннем і цкаваннем у інтэрнэце, пры гэтым не ўсе расказваюць пра гэта бацькам.
«Кожны дзень з’яўлялася фота, дзе мая галава была прылепленая да целаў розных мужчын»
«Мяне клічуць Оля, мне 13 год. У сёмым класе ў мяне ўжо быў 42-і памер нагі. Праз гэта я заўсёды насіла красоўкі. А яшчэ на дзень нараджэння мама дазволіла мне каротка пастрыгчыся і пафарбаваць валасы ў блакітны.
Праз некалькі дзён я знайшла ў інтэрнэце сваю фэйкавую старонку, падпісаную мужчынскім імем. Кожны дзень там з’яўлялася фота, дзе мая галава была прылепленая да целаў розных мужчын. Сярод падпісантаў былі амаль усе мае аднакласнікі і шмат незнаёмых людзей. Я была ў шоку.
Сказала бацькам, што больш не буду хадзіць у школу. Мама пазваніла нашай настаўніцы, і аднакласнікаў прымусілі выдаліць фэйкавы акаўнт.
Але я ўсё адно адмаўлялася выходзіць з дома. Здавалася, я больш нікому не магу давяраць. Бацькі прапанавалі перайсці ў новую школу ў іншым раёне. У новым класе была зусім іншая атмасфера, некалькі чалавек сказалі мне, што я класная і ў мяне прыкольны стыль.
Але мне складана было чуць кампліменты. У адказ я казала: «Чаго ты хлусіш?» Тады мама прапанавала мне пачаць хадзіць да псіхолага. Мне здавалася, навошта гэта, я ж нармальная, хоць і не давяраю людзям.
Аказалася, псіхолаг — гэта чалавек, які дапамагае палюбіць сябе і пачаць лепш сябе разумець. І нядаўна я зразумела, што, праўда, класная, нават калі нехта спачатку гэтага не заўважае».
«Дырэктар школы сказаў, што мяне могуць пакараць за пагрозы»
«Мяне клічуць Паша, мне 17. Два гады таму мы пераехалі ў Мінск. У хлопцаў з новай школы былі свае прыколы, свае фразачкі. Яны ўвесь час абмяркоўвалі нейкія тусоўкі. Калі я пытаў, ці можна мне з імі, пераводзілі тэму. Я вырашыў правучыць іх.
Стварыў старонку ў сацыяльнай сетцы пад чужым імем і пачаў дасылаць аднакласнікам пагрозы. Напрыклад, «не хадзі заўтра ў школу, інакш не вернешся дадому». Мне здавалася, што гэта весела, што яны дакладна гэта заслужылі.
Не ведаю, як мяне вылічылі, але аднойчы бацькі вярнуліся дадому вельмі засмучаныя. Яны былі ў дырэктара школы, і ён сказаў, што мяне могуць прыцягнуць да адказнасці за пагрозы, хоць мне было ўсяго 16.
Я вельмі спалохаўся, плакаў амаль усю ноч. Дагэтуль сорамна згадваць. Мне здавалася, бацькі адвярнуцца ад мяне, але яны сказалі, што невырашальных сітуацый не бывае, што яны мне дапамогуць.
Да канца 9 класа мяне перавялі на хатняе навучанне, кожны чацвер мяне чакала сустрэча з псіхолагам. Там я шмат даведаўся пра сябе.
Мне здавалася, што людзі глядзяць на мяне зверху ўніз, але так глядзеў я сам. Злавацца можна, але неабавязкова на іншых.
Цяпер я хаджу ў іншую школу, дзе я знайшоў некалькі сяброў і, здаецца, за паўтара года стаў іншым. Часам я з жахам думаю, што па сваім глупстве мог моцна сапсаваць сваё жыццё».
***
Дзеці і падлеткі, што сутыкнуліся з цкаваннем, могуць звярнуцца на гарачую лінію 8 801 100 16 11 (званок ананімны, бясплатны, лінія працуе кругласутачна). На сайце сабраныя парады, як пазбегнуць непрыемнасцяў у камунікацыі анлайн. А для дарослых — бацькоў і настаўнікаў — існуюць вебінары, на якіх можна даведацца, як дамовіцца з падлеткамі аб правілах бяспекі ў інтэрнэце, як пераканацца, што акаўнт дзіцёнка абаронены, як падтрымаць дзіця, калі на яго накінуліся тролі.
