Historyja Drazdoŭ

Kali ja pačaŭ daśledavańnie svajho radavodu, ja byŭ upeŭnieny, što majo proźvišča — Drozd — pachodzić ad nazvy viadomaha ciapier usioj Biełarusi nasielenaha punkta Drazdy. U hetym pasiołku naradzilisia ja, moj baćka, moj dzied, a ciapier tam znachodzicca rezidencyja kiraŭnika dziaržavy… Byŭ ja pierakanany i ŭ tym, što hetaja vioska isnavała zdaŭna. Jakoje ž było majo ździŭleńnie, kali ni ŭ adnym z darevalucyjnych hieahrafičnych daviednikaŭ ja jaje nie znajšoŭ! Spatrebiłasia niekalki hadoŭ pošukaŭ, kab historyja źjaŭleńnia maich prodkaŭ na ŭskrainie Minska, a paśla źjaŭleńnia i pasielišča Drazdy paŭstała ŭ svajoj paŭnacie.

Pavialičyć

Historyja pośpiechu sialanskaj siamji

Samyja staražytnyja maje prodki z tych, kaho ŭdałosia adšukać, žyli ŭ vioscy Zarečča na ŭźbiarežžy Śvisłačy — ciapier heta bierah Minskaha mora, niedaloka ad damby. Upieršyniu Zarečča zhadvajecca ŭ dakumientach — nie vierycca! — až u 1557 hodzie. A pieršy viadomy mnie ŭspamin pra maich pramych prodkaŭ — heta 1752 hod, kali ŭ mietryčnaj knizie Tarasaŭskaj unijackaj carkvy byli zapisanyja Maksimilijan i Kanstancyja Drazdoŭskija. Mienavita tak (zhadvajecca i varyjant Drazdovič) jany nazyvalisia ŭ dakumientach u časy Vialikaha Kniastva Litoŭskaha. Proźvišča Drozd źjaviłasia ŭpieršyniu tolki ŭ revizskich skazkach u 1795 hodzie, padčas rasiejskaj akupacyi.

Drazdy byli sialanskaj siamjoj, pryhonnymi, i pamianiali šmat haspadaroŭ.

Pany Vaładkovičy pradali siamju minskamu sudździ Kazimiru Pietuchu. Potym za jaho pazyki Drazdy pierajšli da ŭnijackaha śviatara Minskaj Uvaskrasienskaj carkvy Piatra Sitkieviča, paśla viarnulisia da dački Pietucha — Nifmy Brancovaj…

U 1861 Drazdy stali volnymi i pačali pracavać na siabie. A pracavać jany ŭmieli, i ŭžo praź niekalki hadoŭ byłaja haspadynia pazyčała ŭ Drazdoŭ hrošy. Tak, 15 maja 1868 jana ŭziała ŭ ich pad zakład svajho majontka Jarkova (na paŭdniovym zachadzie ad Minska) 400 rubloŭ.

Pastupova Drazdy stali skuplać u byłych panoŭ nadzieły ziamli, zarablać, bahacieć, układać hrošy ŭ novyja ziemli. Bahaćcie nie zvaliłasia na ich ź nieba, a było zaroblena kryvioj i potam.

Na ščaście, u maich dalokich svajakoŭ, niahledziačy na ŭsie pierajezdy, vojny, raskułačvańnie, zachavalisia dźvie kupčyja krepaści na ziemli, jakija i stali paśla pasiołkam Drazdy. 15 sakavika 1892 moj praprapradzied Pavieł Alaksiejevič Drozd kupiŭ u pamieščyka Viktara Rudolfaviča Chiełchoŭskaha (naščadka minskaha vajavody Adama Chmary) kałanizacyjny, h.zn. vyzvaleny ad lesu i nieabžyty, učastak ziamli pa pravy bok ad Vilenskaj paštovaj darohi — niekali asnoŭnaj trasy ź Minska ŭ Vilniu. 43 dziesiaciny ziamli kaštavali prystojnuju pa tych časach sumu — 1000 rubloŭ srebram.

Z adnaho boku ŭčastak abmiažoŭvała Vilenskaja daroha, z druhoha — ziamla sielanina Marcina Hiermałkieviča, z treciaha — Archirejskaha doma i Birukoviča, z čaćviortaha — šlachcica Łapušynskaha. Ziamla kaležskaha sakratara Vasila Birukoviča i stała nastupnym nabytkam Paŭła Drazda: 9 vieraśnia 1893 jon nabyŭ za 303 rubli srebram falvarak «pad nazvaj Mihuranka, abo Dudy», ź siadzibaj, budynkami, vornaj ziamloj i sienakosam — usiaho 10 dziesiacin.

Mihuranka-Dudy byŭ abžytym učastkam na bierazie Śvisłačy, pieršaja zhadka pra jaho adnosicca da kanca XVIII st. Tady, kali vieryć dakumientu, dadzienamu ŭ minskim mahistracie (a stavicca da takich davodzicca z peŭnym padazreńniem, bo spatrebiłasia cełaja śledčaja kamisija, kab razabracca z falšyŭkami, uleplenymi ŭ mahistrackija aktavyja knihi), u 1791 žonka łaŭnika Radaškovič Kaciaryna z Anaškievičaŭ Bildziukievičava ad panoŭ Čarniaŭskich nabyła «ziamlu, ciapier užo zarosłuju chvajovymi drevami, pablizu horada Minska». Praŭda, užo ŭ 1800 jana pradała toj učastak pad nazvaj Try Nivy Karalu Pietraškieviču za 450 polskich złotych.

U 1805 Pietraškievič prykupiŭ u šlachcica Franciška Švanoŭskaha i sienakos nad Śvisłačču, nazyvany Mihuranka. Tut i byŭ pabudavany falvarak, jaki ŭ 1851 dastaŭsia dačce Karala, Kaciarynie. Taja vyjšła zamuž za paručnika Kalistrata Płaŭskaha. Učastak hety byŭ pradmietam sprečak ab miežach z susiedziami Chmaram i Bilmanam, ale, u rešcie rešt, tak i zastaŭsia va ŭdavy Płaŭskaj užo pad padvojnaj nazvaj Mihuranka-Dudy. U sakaviku 1885 hetu ziamlu nabyŭ z aŭkcyjonu ŭ Minskim hubiernskim praŭleńni Birukovič, jaki i pradaŭ falvarak Paŭłu Drazdu.

Hetyja 53 dziesiaciny (kałanizacyjny ŭčastak i falvarak Mihuranka-Dudy) i stali asnovaj budučych Drazdoŭ. Heta značyć, mienavita maje prodki dali nazvu hetaj ziamli, a nie naadvarot. Ale nazva pryžyvajecca pastupova, i jašče padčas pierapisu 1926 h. miesca, dzie žyli maje Drazdy, nazyvajecca składanaj nazvaj chutar Dudy-Drazdy-Chmarynski pčalnik. A na savieckaj karcie 1930-ch prysutničaje ŭžo tolki nazva Drazdy.

Minski kurort

Ziamla hetaja lažała na samaj miažy Minska — i ŭ 1911 jana mieła ŭsie šancy trapić u haradskija miežy. Karta, jakaja zachavałasia ŭ Nacyjanalnym histaryčnym archivie, pakazvaje, što niejki čas nie było rašeńnia pa hetym pytańni — i ŭčastak ziamli sielanina Paŭła Drazda prykładajecca da hetaj karty jak aplikacyja, u vyhladzie maleńkaha trochkutnika. Ale tady miaža horada tak i prajšła pa miažy ziamli Drazda, pakinuŭšy jaho ŭładańni, jak by my ciapier skazali, u rajonie — u Siomkava-Haradockaj vołaści Minskaha pavieta. U Minsk pasiołak Drazdy byŭ uklučany tolki ŭ 1978 hodzie, ale da hetaha momantu naščadkam Paŭła Drazda daviałosia pieražyć nie adno vyprabavańnie.

Da revalucyi i niadoŭha paśla jaje maje prodki paśpiachova vykarystoŭvali vyhadnaje stanovišča Drazdoŭ i nie pieratvarali ich u sielskija ŭhodździ, choć, viadoma, zajmalisia haspadarkaj: siejali, trymali žyviołu, łavili rybu, palavali, kasili svaje sienažaci — h.zn. zabiaśpiečvali siabie amal usim nieabchodnym. Ale ŭ dadatak jany pabudavali na hetaj ziamli damki, jakija zdavali bahatym minčukam pad dačy na leta (padobny dačny pasiołak byŭ u Kalvaryškach — bližej da sučasnaha Kamsamolskaha voziera — u pani Masalskaj). Sprava heta była vyhadnaja, što dazvalała siamji bahacieć, nabyvać aŭtarytet u navakolli i navat vydavać svaich synoŭ za dačok šlachcicaŭ. Ale paśla revalucyi hetaja ŭdača paviarnułasia vializnaj trahiedyjaj.

Sam Pavieł Drozd nie dažyŭ da tych čornych dzion. Jon pamior u 62-hadovym vieku jašče ŭ 1898-m i pachavany na mohiłkach u vioscy Krupcy, što ciapier na praśpiekcie Pieramožcaŭ, kala Instytuta fizkultury. Pavieł pakinuŭ paśla siabie troch synoŭ: Ramana (u jakoha było nie mienš za 5 dziaciej), Ryhora (da paŭnalećcia dažyli 6 dziaciej) i Vasila (nie pakinuŭ naščadkaŭ) — i dačku Varvaru Siemižon (5 dziaciej).

Danos i vysyłka ŭ archanhielskija lasy

Za hetyja dačy — abo, jak tady heta było nazvana, «niepracoŭnyja dachody» — siemji naščadkaŭ Paŭła Drazda byli abkładzienyja dadatkovym indyvidualnym padatkam. Hazieta «Rabočy» (jakaja potym stała «Savieckaj Biełaruśsiu») u numary № 229 ad 6 kastryčnika 1929 nadrukavała artykuł «Pomieŝiċje hniezdo — v 4-ch vierstach ot Minska».

Padpisaŭsia danosčyk usiaho adnoj litaraj N. — što naŭrad ci pakidaje nadzieju kaliści daviedacca jaho sapraŭdnaje imia. Kab chłuśnia była pierakanaŭčaj, jana pavinna źmiaščać frahmienty praŭdy. Tak, siamja mieła 53 dziesiaciny — prystojny kavałak ziamli, dy jašče ŭ dobrym miescy. Ale ž u Paŭła Drazda było čaćviora dziaciej, jakim na toj čas było pa 55—60 hadoŭ! Jany i padzialili ziamlu pamiž saboj. A ŭ ich u svaju čarhu było nie mienš za 15 dziaciej, niekatoryja ź jakich užo nabližalisia da 25—30-hodździa i mieli svaich dziaciej… Nazyvać ich supolny nadzieł «pamieščyckim hniazdom» — vidavočnaja chłuśnia.

Pavialičyć

Pavialičyć

Aśviedamiciel piša pra mizerny padatak u 140 rubloŭ, jaki płacić za ziamlu Vasil Drozd, majučy ź jaje «niekalki tysiač u siezon». Ale čamuści zamoŭčvaje, što padatki płacili ŭsie Drazdy. Pa dadzienych za 1926 hod, siamja Drazdoŭ była samym bujnym padatkapłatnikam va ŭsim Aziaryšča-Ślapianskim sielsaviecie. Raman płaciŭ 340 rubloŭ, Vasil — 225, Ryhor — 80, Kanstancin — 25, u toj čas jak inšy samy bujny płacielščyk Bryleŭski płaciŭ usiaho 75 rubloŭ, a bolšaść — pa 10—20 rubloŭ.

U 1930 siamja Drazdoŭ była raskułačanaja i vysłanaja ŭ Paŭnočny kraj. Pašancavała tolki tym, chto na hety momant užo žyŭ asobna ad baćkoŭ.

Možna tolki zdahadvacca, u jakich vielmi składanych umovach apynulisia ludzi stałaha vieku ź vialikimi siemjami. Try daty skažuć pra heta lepš za lubyja apisańni: 28 maja 1931 pamior Vasil Drozd, 17 červienia 1931 — Ryhor Drozd, 11 lipienia 1931 — Ksienija Jemialjanaŭna, žonka Ramana Drazda. Heta tolki tyja śmierci, pra jakija zastalisia dakumientalnyja śviedčańni: try straty za paŭhoda. Ad hibieli astatnich starych vyratavała toje, što vielizarnaja śmiarotnaść vyklikała ŭ samich kataŭ niejkija prystupy čałaviečnaści, a moža, paprostu statystyka śmiarotnaści psavała inšyja pakazčyki pośpiechaŭ kalektyvizacyi. Svajakam, jakija zastalisia ŭ Biełarusi, dazvolili zabrać pažyłych baćkoŭ z vysyłki dadomu. Viarnucca ŭdałosia žoncy Ryhora Hańnie i Ramanu Drazdam. Ich svajakam daviałosia asabista pryjechać u archanhielskija lasy pa svaich blizkich.

Try «polskija špijony»

Ale byŭ i inšy sposab viarnucca dadomu: ucioki. Biehli z taho piekła masava, bo ludzi žyli nie ŭ łahierach pad achovaj, a prosta ŭ nasielenych punktach, časta i naohuł u lasach, u pabudavanych imi ž samimi barakach. Syn Ryhora Mikałaj uciok z vysyłki i chavaŭsia ŭ svajakoŭ, pakul nie spała chvala baraćby z kułakami. Ale los jaho byŭ nie mienš trahičny: u 1938 Mikałaja Drazda rasstralali jak «ahienta polskaj raźviedki». U archivie KDB pa jahonaj spravie zachavałasia mała dakumientaŭ — praktyčna ničoha. Jak patłumačyŭ zachavalnik, bolšaja častka spravy, dzie byli pratakoły dopytaŭ, zahinuła pry evakuacyi padčas vajny.

Na dopycie, vidać, pad katavańniami, Mikałaj daŭ pakazańni: «zavierbavany ŭ 1930 ahientam polskaj raźviedki Drozd Vasilom Paŭłavičam. Pa špijonskaj pracy da 1935 hoda byŭ źviazany z ahientam polskaj vyviedki Drozd Ramanam, jakomu sistematyčna pieradavaŭ špijonskija materyjały ab raźmiaščeńni šerahu vajennych haradkoŭ pablizu Minska, ab ich uzbrajeńni i źviestki ab stanie i pracy minskich zavodaŭ Mołatava i «Praletar» i pra nastroi pracoŭnych».

I heta prytym, što ŭsie Drazdy byli ŭ 1930 vysłanyja ŭ Paŭnočny kraj i nijak nie mahli špijonić za minskimi vajskovymi haradkami. Vidavočna, Mikałaj nazvaŭ tych, kamu ŭžo nijak nie moh naškodzić: Vasil Drozd pamior u vysyłcy ŭ 1931, a Raman, jakomu Mikałaj nibyta pieradavaŭ źviestki až da 1935-ha, — u 1934-m. Chutčej za ŭsio, Mikałaj lažyć u Kurapatach — biez mahiły i kryža. Jamu było tolki 36 hadoŭ. U 1989-m jaho reabilitavali.

«U siłu antysavieckich pierakanańniaŭ prychodu niemcaŭ byli vielmi radyja»

Paśla dziesiacihodździaŭ prapahandy pra toje, što «ŭsie jak adzin ustali na baraćbu za savieckuju radzimu», składana ŭsprymać źviestki ab tym, što mnohija biełarusy źviazvali z prychodam niemcaŭ nadziei na vyzvaleńnie ad biesčałaviečnaj ułady balšavikoŭ. Ale, kali aznajomicca tolki z historyjaj majoj siamji — dzie zvyčajnyja sialanie, jakija ŭsiaho damahlisia svajoj pracaj, z prychodam balšavikoŭ stracili ziamlu, damy, svabodu, radzimu i navat žyćcio, — to možna, prynamsi, zadumacca: ci by- ła ŭ hetych ludziej choć najmienšaja nahoda lubić hetuju ŭładu? Tym bolš chacieć addać za jaje svajo žyćcio? Inšaja sprava, što i akupanty pad pryhožymi łozunhami chavali zusim inšyja mety, i miljony savieckich hramadzian apynulisia pamiž dvuma kryvavymi režymami, kožny ź jakich ni ŭ hroš nie staviŭ čałaviečaje žyćcio.

Užo paśla vajny, u 1948, była aryštavanaja Hanna Iosifaŭna Nikanava (joj było tady 27 hadoŭ) — praŭnučka Paŭła Drazda. Jaje abvinavacili pa rasstrelnym artykule 58-1a («zdrada radzimie»). Zrešty, niahledziačy na dopyty jaje i ŭsich adnaviaskoŭcaŭ, ničoha sapraŭdy złačynnaha nie zmahli dakazać i asudzili na 5 hadoŭ vysyłki prosta jak «sacyjalna čužy elemient». Jaje sprava zachavałasia ŭ Rasii, u archivach FSB. Na dopycie jana dała kaštoŭnyja źviestki pra nastroi našaj siamji: «Baćki majoj maci — Drozd, da revalucyi mieli bujnuju zamožnuju kułackuju haspadarku: 25 dziesiacin ziamli, da 10 hałoŭ bujnoj rahataj žyvioły, koniej. Moj rodny dziadźka — Siemižon Andrej, pry savieckaj uładzie mieŭ zamožnuju kułackuju haspadarku, jakuju ŭ 1930 hodzie raskułačyli.

Dziadźka Siemižon byŭ aryštavany, siadzieŭ u turmie, a zatym byŭ vysłany z zabaronaj pražyvać pa miescy naradžeńnia. U siłu hetych abstavin usie maje svajaki byli varoža nastrojenyja da savieckaj ułady. Pakolki ja vychoŭvałasia ŭ hetym antysavieckim asiarodździ, ja taksama była nastrojenaja pa-antysaviecku. U siłu svaich antysavieckich pierakanańniaŭ prychodu niemcaŭ u našu miascovaść my byli vielmi radyja, bo heta davała mahčymaść našaj siamji znoŭ atrymać toje, čaho my byli pazbaŭlenyja savieckaj uładaj. My znoŭ atrymali mahčymaść žyć razam usioj siamjoj, a ad niamieckich uładaŭ atrymlivali šerah pryvilejaŭ. Z prychodam niemcaŭ moj dziadźka Siemižon viarnuŭsia z vysyłki i znoŭ staŭ pražyvać u svaim domie, jaki ŭ jaho byŭ adabrany savieckaj uładaj».

Z punktu hledžańnia aficyjnaj savieckaj prapahandy siamja Drazdoŭ pavinna była zabyć usie kryŭdy i nie prosta lubić savieckuju ŭładu, ale addać za jaje žyćcio…

Zrešty, tak i vyjšła. Adrazu paśla vyzvaleńnia Minska ŭnuka Paŭła Drazda — 46-hadovaha Andreja Siemižona — zabrali ŭ vojska. Tady hramadzian, jakija zastalisia na akupavanaj terytoryi, nie asabliva škadavali, ličačy ich jak minimum, nie vartymi davieru. Mnohija ź ich trapili ŭ tak zvanyja palavyja vajenkamaty — i faktyčna vymušanyja byli zahładzić kryvioju toje, što ŭ 1941 «niepieramožnaja i lehiendarnaja» akazałasia nie ŭ stanie abaranić svaich hramadzian. Ludziej zabirali na front niepadrychtavanymi i kidali ŭ boj jak harmatnaje miasa. 3 krasavika 1945, za miesiac da pieramohi, u pruskim horadzie Štolp (ciapier polski Słupsk) Andrej Siemižon byŭ paranieny i na nastupny dzień pamior «ad šoku».

Dačy Saŭmina

Paśla vysyłki i vajny Drazdy, jakija zastalisia ŭ žyvych, viarnulisia dadomu. Jašče da raskułačvańnia niekatoryja dzieci žyli asobna ad baćkoŭ, što vyratavała ich ad vysyłki — voś u ich damach i stali tulicca ŭsie astatnija. Ad niekali bahataj haspadarki zastalisia reštki. Navat damy ich byli razabranyja i pieraviezienyja ŭ inšyja miescy. Tak, kazali, što ŭ adnym z hetych damoŭ paśla žyŭ staršynia kałhasa, a ŭ inšym — zrabili kłub.

Jašče ŭ 1930-ja na ziemlach Drazdoŭ byŭ pijanierski łahier, a paśla hetaja ziamla adyšła pad dačy NKVD. Tam užo paśla vajny raźmiaščalisia «dačy Saŭmina» i žyli partyjnyja kiraŭniki, u tym liku i Piatro Mašeraŭ, ź jakim u majoj siamji byli niadrennyja adnosiny. Baćka majoj chrosnaj maci Niny — siabroŭki majoj mamy Zoi — byŭ u jaho kiroŭcam. Niekalki razoŭ pieršy sakratar KPB, ubačyŭšy školnic Ninu i Zoju, zahadvaŭ svajmu kiroŭcu padvieźci ich dadomu na ŭradavaj mašynie. Ciapier takoje, napeŭna, ujavić niemahčyma. Moj dzied Uładzimir Kanstancinavič Drozd, viarnuŭšysia z Hiermanii, dzie słužyŭ paśla vajny, doŭhi čas pracavaŭ na hetych dačach.

Paśla vajny, taksama viarnuŭšysia z Hiermanii, kudy jana była sahnanaja razam z baćkam i bratam, u Drazdy na pracu pryjechała i maja babula Maryja Kanstancinaŭna. Prodki jaje Sinickija, Płyšeŭskija, Mochart, byli biednaj zaściankovaj šlachtaj, pobyt jakoj mała roźniŭsia ad sialanskaha. Bolšaść ź ich paśla revalucyi prajšli praz tyja ž pakuty, što i Drazdy. Biaźlitasnyja časy raskidali mahiły maich prodkaŭ ad Archanhielska na poŭnačy da Taškienta na poŭdni, ad Śviardłoŭska na ŭschodzie da niamieckaha horada Zolinhien na zachadzie, dzie pachavany zahinuły za niekalki dzion da vyzvaleńnia amierykancami moj pradzied Kanstancin Sinicki.

Maleńkaja maralnaja pieramoha

U Drazdach maje dzied i babula paznajomilisia i ažanilisia. Tut naradziŭsia moj baćka. A ŭ 1973 naradziŭsia ja. Praŭda, ja byŭ prapisany ŭ mamy, jakaja žyła ŭ Viesiałoŭcy — za niekalki mietraŭ ad novaj rezidencyi Łukašenki kala Kamsamolskaha voziera, dzie žyli maje inšyja dzied i babula Dźmitryj Vysocki i Jaŭhienija Malinoŭskaja. Kali źnieśli Viesiałoŭku, my atrymali kvateru ŭ Minsku, ale byvali ŭ Drazdach, dzie jašče niekalki hadoŭ žyŭ moj dzied. Nieŭzabavie i ich «źnieśli» i dali kvatery ŭ Minsku. U 1976 płacinaj na race Śvisłač dla techničnaha vodazabieśpiačeńnia i vodnaha dobraŭparadkavańnia Minska tut było stvorana vadaschovišča Drazdy.

Pavialičyć

Doŭhi čas na byłych dačach Saŭmina žyli zamiežnyja pasły. I pieršy raz nazva Drazdy prahrymieła na ŭvieś śviet u 1998-m, kali adbyŭsia hučny dypłamatyčny skandał ź ich vysialeńniem. Tady svaje rezidencyi pakinuli až 22 dypłamaty. Aficyjna pryčynaj vysialeńnia Alaksandr Łukašenka i ministr zamiežnych spraŭ Ivan Antanovič nazvali nieabchodnaść terminovych ramontnych prac. Pasłam navat pahražali «zatapleńniem budynkaŭ kanalizacyjnym brudam».

Łukašenka abviaściŭ kompleks Drazdy ŭłasnaściu ŭrada Respubliki Biełaruś i zajaviŭ, što raźmiaščeńnie padraździaleńnia marskich piechacincaŭ ZŠA za 50 mietraŭ ad jaho asabistaj rezidencyi całkam vyklučana. Pasoł ZŠA ŭ Biełarusi Denieł Śpiekchard daŭ pres-kanfierencyju i nazvaŭ heta parušeńniem Vienskaj kanviencyi, zhodna ź jakoj žytło dypłamataŭ i terytoryja pasolstvaŭ źjaŭlajucca niedatykalnymi. Tekst hetaha dakumienta prybiŭ da dźviarej pakinutaha katedža litoŭski pasoł.

U vyniku Łukašenka zastaŭsia ŭ Drazdach poŭnym haspadarom i pasialiŭ pobač z saboj samych viernych prysłužnikaŭ. Ciapier hetaja rezidencyja — adzin z samych achoŭvanych abjektaŭ Biełarusi, u čym lohka pierakanacca, prajšoŭšy ŭzdoŭž płota.

Na žal, u Biełarusi niama zakonaŭ, jakija dazvalajuć choć niejak adnavić spraviadlivaść i viarnuć ziamlu ci chacia b jaje košt byłym haspadaram dy ich naščadkam. Niekalki hadoŭ ja pravioŭ u pošuku infarmacyi pra represavanych prodkaŭ, pisaŭ u roznyja viedamstvy i ŭ Maskvu, i ŭ Archanhielsk. Urešcie, mnie ŭdałosia atrymać maleńkuju maralnuju pieramohu. U kancy 2012 IC UUS Minabłvykankama vydała mnie daviedku ŭ tym, što «rašeńnie, vyniesienaje ŭ administracyjnym paradku ŭ 30-ja hady ŭ dačynieńni da siamji Drazdoŭ, admieniena Pastanovaj Viarchoŭnaha Savieta Respubliki Biełaruś ad 6 červienia 1991 hoda «Ab paradku reabilitacyi achviaraŭ palityčnych represij 20—80 hadoŭ u Respublicy Biełaruś». Pa hetaj spravie Drazdy reabilitavanyja 19 śniežnia 2012 hoda».

***

Źmicier Drozd — historyk-archivist, aŭtar knih «Ziemleŭłaśniki Minskaj hubierni 1861—1900», «Ziemleŭłaśniki Minskaj hubierni 1900—1917», vydaŭ knihu vieršaŭ — fotaalbom «Zarieċje. Viedy Vody». Paśla Płoščy-2010 byŭ asudžany za ŭdzieł u «masavych biesparadkach» na try hady kałonii ŭzmocnienaha režymu. Vyjšaŭ na volu ŭ žniŭni 2011.

• 2
• 0
• 0
• 0
• 0
• 1
• 1
• 0