2091-y hod. Interjer tavierny-dymsama ŭ kantonskim styli «Juny Maa» na vulicy Lepielskich Chunviejbinaŭ (byłaja Vaładarskaja) u Horadzie Šeraha Nieba (były Mińsk).
Nad bludam z dajkanami, łamajhajem, sprynh-rołami i dziaadzy sabrałasia nievialičkaja hramada. Mužčyn tolki šaściora, ale kryčać jany tak, byccam tut prysutničajuć usie niezadavolenyja Kałanijalnaj Administracyjaj Paŭnočna-Zachodnich ziamiel (mahčyma, takich niezadavolenych tolki šaściora i zastałosia). Jany spračajucca na ruskim dyjalekcie kitajskaj movy, ale čaściakom u ich havorku praciskajucca miascovyja leksičnyja adzinki, jakija jany vyklikajuć u adnym, samym vierchnim, tonie: «Gan Ba (o)!», «Zdra-Dao»! i h. d. Padyšoŭšy bližej, možna rasčuć, pra što idzie havorka:
— I kolki taja «dziaržaŭnaść» tryvała? Sorak hadoŭ?
— Mieniej! Z 1991-ha i pakul Čyrvonaje Sonca Našych Sercaŭ nie zakaciłasia ŭ svoj Niabiesny Pałac.
— Voś dzie kiraŭnik byŭ! Za niezaležnaść roham stajaŭ!
— I kali toje adbyłosia? U 2030-m? Chto pamiataje?
— My nie historyki! My — vajary! Tolik, padli harbatki!
— I čamu my heta musim śviatkavać? Lepiej zabacajem šeście! Kab va ŭsiaho Palitbiuro srački papadciskalisia! Za dabrabyt i niezaležnaść!
— Dyk niezaležnaść — heta i jość jubilej RB! 100 hadoŭ! Lepiej dobra adznačyć!
— Hańba-o! Ty sikun, bracie!
— Si-kun? Jak heta?
— Heta nie kitajskaja! Heta RBšnaja, staražytnaja. Ad «sikać»!
— Treba vyjści ŭsim, chto nie zbajaŭsia. Ščylnymi radami.
— Papuścisia!
— Sa ściahami našaj Niezaležnaści! Čyrvona-zialonym! Z hierbam našaj Hodnaści! Kałasy i kaniušyna! I ŭ soniečnych pramianiach — Kontur! Naš! Jaki na mapach paznačać nielha!
— Papuścisia!!!
— I voś kali Palitbiuro pabačyć hety natoŭp, maŭklivuju ardu, nie, chaj jana budzie nie maŭklivaj! Chaj jana śpiavaje! Hučna! Z recham! Z rozhałasam! Staražytny himn! «My, biełarusy, z bratniaju Ruśsiu»! U dziadoŭ vałasy ich pafarbavanyja na dybki stanuć ad płytkaj čałaviečaj raki!
— Nas šaściora! Šaściora na ŭsiu krainu! Jakaja raka?
— Ale navat šaściora — heta šmat! My voźmiemsia za ruki! I zaśpiavajem!
— Nas paviažuć jašče da taho, jak Vańkja ściah razhornie! Lepiej cichieniečka ŭ parčyk i tam patančym, pasłuchajem Li Vona — jon pad bańchu z honham dy cymbałami śpiaje «Prostaje re čy». I radasna budzie! Treba pašyrać koła śviadomych!
— Dyk ja pra što — staniem takoj mocnaj, niastrymnaj rakoj! I — da rezidencyi Palitbiuro!
— Ty ž tolki adsiedzieŭ za minuły raund!
— A ty — si-kun! U sensie sikun!
— Cikava, što pra RB tuju ŭ škołach ničoha nie kažuć. Značnaja ž była padzieja!
— Dla sikuna lubaja padzieja značnaja, aby pad dručki nie leźci. Aby ŭ kustach patancavać.
— Pieršaja paŭnavartasnaja biełaruskaja dziaržava! Za ŭsiu historyju. Bieź niemcaŭ. Biez palakaŭ. Bieź letuvisaŭ!
— Oj, słuchaj, voś prymoŭk by ŭžo pra tuju dziaržavu! Chiba dziaržava moža tryvać tak karotka?
— 30 hadoŭ — nie karotka. A tam, moža, i 40 było! Nichto ž nie pamiataje. Tolik, što skažaš? 30 ci 40? Ty ž u škole pajsa historyju prachodziŭ!
— RB tvaja ŭvieś čas była pad źniešnim kiravańniem! Ekanomika ŭsia składałasia z uschodnich davańniaŭ! I jak tolki jany skončylisia — pačaŭsia kryzis!
— Ale ž valuta była!
— Chiba toje valuta?
— Navat maniety zastalisia, Vańkja, pakažy! Dva rubli. Adzin rubiel!
— A mova ŭłasnaja chiba tolki na hrašach i milhanuła! Ni va ŭniviersitetach, ni ŭ škołach, ni ŭ sadkach! Dyk što heta za dziaržava? Kali navat vyhladu nie rabiłasia, što źniešniaha kiravańnia niama!
— Słuchaj, movu tuju prosta nie ŭsie žychary razumieli!
— Dyk kab była dziaržava — jana navučyła b! Žycharoŭ! Adno słova: eRBe! Skažy, Via Čyk?
— Zhadajma vojska! Chiba ŭ toj RB było vojska?
— A chiba nie było? U Vańkji navat šaŭron zastaŭsia! I dva pahony. I pas z kukardaj!
— Pra kukardu nie treba, na joj savieckaja zorka!
— Jakoje ž heta vojska, kali ŭsie kamandy na čužoj movie? Jakoje ž heta vojska, kali hałoŭnaja padzieja — sumiesnyja vučeńni my sami pamiatajem z kim.
— Nie budziem proźvišča zhadvać!
— Na «Pe».
— Cha-re, tut kitajskaja ŭstanova, paŭsiul aŭdyjoskaniery, nie chapała jašče za zhadku taho «Pe» trysta juaniaŭ štrafu spłacić.
— eRBe była patrebnaja, pakul «Pe» nie ŭrazumieŭ, što asnoŭnaja dla jaho niebiaśpieka idzie zusim nie z Zachadu.
— A kali zrazumieŭ, užo zapozna było!
— Bo pryjšło Palitbiuro i «Pe» zabaraniła! Trysta juaniaŭ štrafu! Za lubuju vusnuju zhadku!
— I voś, kab abaranicca ad Jeŭraźviazu…
— I ad Pińdanu!
— «Pe» i zrabiŭ takuju zaścierahalnuju pałasu. I daŭ joj dekaratyŭnuju niezaležnaść. Pińdan i jeŭropcy paśla krušeńnia Savieckaj Sajuzi nie śpiašalisia siudy nastupać, «Pe» nie navažvaŭsia ŭklučać u skład — paśla Kryma viedaŭ, što doraha.
— Krym paźniej za 1991-y byŭ! Heta ŭžo apošniaja stadyja!
— Nie, praz Krym Savieckaja Sajuź jakraz pačała raspadacca! I tady i źjaviłasia Čyrvonaje Sonca Našych Sercaŭ! Jaki skarystaŭ šaniec!
— Voś dzie kiraŭnik byŭ! Usich pamiryŭ!
— A čamu niezaležnaść nie pratryvała paśla taho, jak Čyrvonaje Sonca Našych Sercaŭ zakaciłasia ŭ svoj Niabiesny Pałac? «Pe» ž užo słaby byŭ! Praz Palitbiuro! Musiła zachavacca dziaržava!
— Tamu što pierasvarylisia ŭsie! I narod, hledziačy na heta, sam Palitbiuro paklikaŭ!
— A čaho ž svarylisia?
— Damovicca pra najmienšaje nie zdolnyja byli.
— Chłopcy, harbata skončyłasia, treba terminova vyrašać, što robim na ŭhodki eRBe! Bo daviadziecca jašče zamaŭlać, a heta ŭžo za svoj košt.
— Šeście! Pakažam Starejšym! Kab srački paściskalisia!
— Kancert! Tak biaśpiečniej! Pryjdzie bolej ludziej!
— Šeście! A chto nie vyjdzie — toj sikun!
— Kancert! Cha-re pravakavać!
— Šeście, bajaźliŭcy! Ci vam vašy kuratary zusim ašyjniki pieracisnuli?
— «Našy kuratary»? Našy? Da ciabie jašče ŭ pieršuju sidku zahipnatyzavali, kab ty pad ich hučženy tančyŭ! I nas prymušaŭ!
— A sam siadzieŭ? Nie siadzieŭ? Voś i nie pi-dzi!
Pačynajecca šturchanina, jana pierachodzić u niešta, padobnaje na dalikatnuju bojku. Kali adzin z amataraŭ historyi biarecca za terakotavy imbryk, uładalnik dymsama ŭklučaje sirenu. Sprečka adrazu ž kančajecca, bo ŭsie ŭdzielniki viedajuć: praz chvilinu sistema aŭtamatyčna ŭklučyć Spraviadlivaść Balučaha Ucichamirvańnia. Mužčyny, śvidrujučy adzin adnaho złaślivymi pozirkami, razychodziacca. Nazaŭtra jany pačnuć padrychtoŭku da svaich asobnych Podźvihaŭ: Šeścia Hodnaści i Kancerta Niezaležnaści. Bolšaść nasielnikaŭ Horada Šeraha Nieba nie daviedajecca ni pra Šeście, ni pra Kancert. Bo ŭ aficyjnym kalendary 25-ha žniŭnia — Śviata Vieta, u honar pieršaha skarystańnia vieta Kitajem u AAN u 1972 hodzie. Nichto z žycharoŭ Paŭnočna-Zachodnich Ziamiel nikoli nie čuŭ pra RB.
Źniavoleny raskazaŭ, jak siadzieŭ u kałonii ŭ Hłybokim u susiedniaj kamiery sa Statkievičam3
Kamientary