«Chto zarablaje 250 dalaraŭ, nie dumaje pra novuju meblu». Jak alimpijski čempijon viadzie biznes va ŭmovach karanakryzisu
«Rana ci pozna rynak adnovicca, ale ŭžo ciapier možna prahnazavać, što dakładna nia budzie tak, jak raniej». Horadzienski biznesoviec i alimpijski čempijon u handbole Andrej Barbašynski raskazvaje pra nastupstvy karanakryzisu, adterminavanyja spartovyja prajekty i biełaruskamoŭny napamin baćki.
Andrej Barbašynski — prykład udałaha symbijozu spartovaha funkcyjanera i biznesoŭca. U jakaści namieśnika staršyni Federacyi handbołu Biełarusi źjaŭlajecca kurataram roznych pakaleńniaŭ — veteranaŭ i dziaciej. U asnoŭnym zasiarodžany na svaim rehijonie — tak efektyŭniej. Z druhoha boku, jon viadomy pradprymalnik, dyrektar kampanii Belabedding, jakaja vypuskaje artapedyčnyja łožki i matracy. Svaboda pacikaviłasia, jak pandemija paŭpłyvała na spartovaje i ekanamičnaje planavańnie.
Alimpijski tryjumf za kamandu-fantom
Sioleta ŭ traŭni ŭradženiec Ašmianaŭ adznačyŭ 50-hadovy jubilej. Jon adzin ź niešmatlikich biełarusaŭ, kamu ŭdałosia zdabyć alimpijskaje zołata ŭ hulniavych dyscyplinach. Zdaryłasia heta ŭ 1992-m u Barselonie, dzie była zajaŭlena abjadnanaja kamanda respublik byłoha SSSR.
Za čatyry hady da taho ŭ składzie savieckaj handbolnaj zbornaj u ranhu tryjumfatara viarnuŭsia z Seuła inšy słavuty ašmianiec Alaksandar Karšakievič. Ale za nastupny čas Sajuz razvaliŭsia, a nacyjanalnyja zbornyja sfarmavać tak i nie paśpieli. U vyniku Andrej Barbyšynski razam z horadziencam Andrejem Minieŭskim i słučakom Michaiłam Jakimovičam prezentavali nadździaržaŭnaje ŭtvareńnie-fantom.
Zrešty, sytaha žyćcia vysoki status nie zabiaśpiečyŭ. Premijalnyja pa inercyi jašče vydavali ŭ Maskvie, systema taja ž, što i za savieckim časam. Atlet zdabyvaŭ, a kalaspartovyja čynoŭniki dzialili pamiž saboj. Jahonaje zołata acanili krychu bolš za 2500 dalaraŭ. U vyniku chapiła tolki na staryja, ale pa tym časie deficytnyja «Žyhuli». Ničoha adkłaści nie ŭdałosia.
Zhadvaje, što navat paśla Barselony davodziłasia chałturyć — hetaksama, jak u maładości ŭ mienskim spartovym internacie, kali razhružali vahony z ščebieniem. Banalna nie było za što kupić chleb.
Choć i byŭ superzorkaj, pra jakuju ŭ svaim składzie maryŭ luby superklub, na niejki čas naohuł vypaŭ z handbołu. Prajšoŭ praz pałasu drennych zvyčak — kožnamu było za honar padniać čarku z čempijonam. Ale spraviŭsia, hučna viarnuŭsia ŭ sport. Navat admoviŭsia ad čatyroch hramadzianstvaŭ — rasiejskaha, hišpanskaha, vuhorskaha, niamieckaha. Kankurenty spakušali nieparaŭnalna lepšymi materyjalnymi ŭmovami, čym byli ŭ Biełarusi, dy ničoha nie atrymałasia.
Tyja časy alimpijec zhadvaje pa-filazofsku: kab nie surovyja vyprabavańni, nieviadoma, ci ŭdałosia b dasiahnuć ciapierašniaha statusu.
Mižnarodny turnir pieranieśli na vosień
U Horadni, dzie ŭžo šmat hadoŭ žyvie jahonaja siamja, na hramadzkich pačatkach papularyzuje lubimy sport. Tak, arhanizavaŭ adkryty čempijanat vobłaści siarod mužčyn i žančyn z udziełam veteranskich kamandaŭ. A ŭ rodnych Ašmianach, hanarovym hramadzianinam jakich staŭ pa sukupnaści zasłuh, zapracavała dziciača-junackaja spartovaja škoła imia Barbašynskaha. Tut prachodzić mižnarodny dziciačy turnir na pryzy ŭhanaravanaha handbalista — pryjaždžajuć junyja vychavancy z Armenii, Łatvii, Litvy, Małdovy, Polščy, Rasiei, Ukrainy. Praŭda, karanavirus plany parušyŭ.
«My raźličvajem, što ad 1 žniŭnia budzie dazvolena pravodzić spabornictvy siarod padletkaŭ. Adpaviedna, pačniecca narmalny praces — trenavalny, hulniavy.
Ministerstva zabaraniła masavyja zbory, upraŭleńnie sportu abłvykankamu taksama. Navat kab vielmi zachacieli, nichto nie dazvolić. Tamu prainfarmavali partneraŭ, jakija paćvierdzili svoj udzieł u turniry, što pieranosim jaho na 17 vieraśnia. Jasna, kali nia zdarycca fors-mažoru. Toje ž tyčycca i adkrytaha čempijanatu vobłaści siarod mužčyn i žančyn — zhulajem tury paźniej, moža navat u kastryčniku».
Histaryčna skłałasia, što Horadnia jašče ŭ mižvajenny peryjad była baskietbolnym anklavam Druhoj Rečy Paspalitaj. Zachavalisia hetyja tradycyi i za savieckim časam: u 1972-m Ivan Jadeška prynios horadu kalektyŭnaje alimpijskaje zołata sa zbornaj SSSR.
Potym pryjšoŭ čas futbołu. Jašče adzin słavuty ziamlak, uradženiec staražytnych Barunoŭ Siarhiej Harłukovič, u 1988 hodzie staŭ alimpijskim čempijonam z savieckaj kamandaj u Paŭdniovaj Karei. Ciapier srodki iduć u chakiej — «Nioman» zmahajecca za najvyšejšyja pazycyi ŭ čempijanacie krainy, stały ŭdzielnik eŭrakubkaŭ. Ci nie apynuŭsia handboł u cieni kankurentaŭ?
«Sapraŭdy, u Horadni jość chakiejny čempijon krainy, tamu našaj dziciačaj spartovaj škole ci kamandzie «Kronan» składana pieraplunuć takija vyniki. Tym nia mienš ja nie liču, što handboł ciapier u cieni. Hulnia papularnaja, joj zajmajecca dastatkovaja kolkaść i chłopčykaŭ, i dziaŭčatak, jakija mohuć vyraści ŭ patencyjna zdolnych hulcoŭ. I čym bolš budzie vychavancaŭ, tym lepš, heta adna z našych metaŭ. Navat kali ź ich nie atrymajecca vysakaklasnych spartoŭcaŭ, jany buduć zdarovymi, zahartavanymi ludźmi».
Dva syny Barbašynskich taksama zajmajucca sportam.
Starejšy Maćviej taki ž fakturny, jak baćka — u 15 hadoŭ maje 195 sm rostu. Vystupaje za zbornuju horadu na turnirach Zubr Cup, da jaho pryhladajecca mienski SKA.
Zachar na piać hadoŭ mienšy, vyrašyŭ adyści ad siamiejnaj tradycyi i padaŭsia ŭ baskietbalisty. A nadziejny spartovy i pobytavy tył — žonka Iryna: ciaham usiaho ich sumiesnaha žyćcia hałoŭnaja sudździa i zaŭziatarka.
Jak sa spartoŭca staŭ biznesoŭcam
Andrej Barbašynski naradziŭsia 4 traŭnia 1970 hodu ŭ Ašmianach na Horadzienščynie. U 12-hadovym uzroście trapiŭ da trenera dziciača-junackaj spartyŭnaj škoły Viktara Ramuleviča. Kaža, što ad malenstva byŭ nadzvyčaj matyvavany. Spačatku trapić u kamandu vobłaści, zatym u respublikanski internat. Adtul u moładzievuju i hałoŭnuju zbornuju SSSR. Scenar vykonvaŭsia navat z apiaredžańniem.
Z ulikam mahutnaj faktury — dva metry rostam — chutka trapiŭ na zamietku da rekrutaŭ. U 18 hadoŭ byŭ zaprošany ŭ mienski SKA pad kiraŭnictvam vybitnaha trenera Spartaka Miranoviča. Praktyčna adrazu ž Andreja vyklikali ŭ moładzievuju kamandu Sajuzu, ź jakoj staŭ čempijonam śvietu. Paśla hetaha adbyłosia padvyšeńnie ŭ klasie i novaje dasiahnieńnie — alimpijskaje zołata 1992 hodu.
Paśla padzieńnia žaleznaj zasłony mnohija eks-savieckija spartoŭcy skiravali svoj pozirk za miažu, u ich liku i Andrej Barbašynski. Adzin sezon adhulaŭ u hišpanskim klubie «Chuventud», paśla čaho z depresiŭnym paŭhadavym pierapynkam znoŭ viarnuŭsia ŭ SKA. U hety čas rehularna vyklikaŭsia ŭ zbornuju Biełarusi, ale vialikich pośpiechaŭ kamanda nie zdabyła.
A zatym znoŭ vypraviŭsia ŭ Eŭropu: vuhorski «Foteks», niamieckija «Hameln» i «Emsdeten». Mienavita apošniaje miesca stała losavyznačalnym. U nievialikim haradku Emstdeten, dzie jon staŭ miascovaj znakamitaściu ź mianuškaj Barba, paznajomiŭsia z uładalnikami siamiejnaj kampanii Fey&Co, historyja jakoj naličvaje biez małoha 100 hadoŭ. Zajšła razmova pra budučyniu — niemahčyma ž vystupać viečna. Tak pamiž hulniami asvoiŭ etapy vytvorčaha pracesu. Pierabazavaŭsia ŭ ofis, atrymaŭ menedžarskija navyki. Nu i staŭ palihlotam: niamieckaja mova ciapier jak rodnaja.
Paźniej atrymany dośvied vyliŭsia ŭ załučanyja na radzimu investycyi. Ale pakul pačali vyrablać nievialikija partyi ŭ Biełarusi, daviałosia panervavacca. Artapedyčnyja rašotki rabili z buku, a jon ros u Čačenii i Krasnadarskim krai. Jeździŭ, damaŭlaŭsia, nahledzieŭsia roznaha. Uspaminaje, što čačenskija partyi ŭ pačatku 2000-ch prychodzili z askołkami snaradaŭ.
A ŭ 2006 hodzie ŭ Novaj Hožy pad Horadniaj vyraśli sučasnyja karpusy fabryki Belabedding, adkul vychodzić elitnaja pradukcyja dla spalniaŭ: vysokatechnalahičnyja matracy dla darosłych i dziaciej, paduški z efektam pamiaci, koŭdry i mnohaje inšaje. Pieršymi ŭ krainie pačali vypuskać «kantynentalnyja łožki» sa spružynnym karkasam Boxspringbett.
«Son pavinien być jakasnym», — sustrakaje naviednikaŭ sajtu zaklik dyrektara kampanii Andreja Barbašynskaha. Na hetaj pasadzie jon najomny rabotnik, choć partnery prapanoŭvali stać ułaśnikam. Ale jamu bolš daspadoby zastavacca kiraŭnikom-menedžaram. Kali tolki pačynali, u štacie było mieniej za 40 čałaviek. Ciapier — dźvie sotni. Da 90% pradukcyi idzie na ekspart: ZŠA, Eŭraźviaz, bahatyja krainy arabskaha śvietu. A ci jakasny son asabista ŭ jaho, kali karanakryzis abvaliŭ suśvietnyja rynki?
«U nas ekspartna aryjentavanaje pradpryjemstva, na ŭnutranym rynku my pradstaŭlenyja nia tak istotna. Zrešty, niejkuju častku ŭsio roŭna tut majem, tamu prytrymlivajem, nia skidvajem z rachunkaŭ. Choć, zychodziačy navat z aficyjnaj statystyki, kolkaść ludziej ź minimalnymi dachodami raście. U kaho zarobak 250 dalaraŭ, niaŭžo jon budzie dumać pra meblu, pra novy matrac? Tamu prydumlajem dabrotnyja rečy ź mienšym sabiekoštam, kab čałaviek mienš addaŭ za analahičny tavar, a zekanomlenyja hrošy patraciŭ na dziaciej, na siabie pryhožaha-lubimaha».
Pandemija nie pryčyna, kab nie prychodzić u ofis
Pavodle biznesoŭca, na raspaŭsiud karanavirusu i, jak vynik, skaračeńnie spažyvieckaha popytu, adreahavali ŭ tym liku asnoŭnyja rynki zbytu za miažoj. Niamała handlovych sietak, bujnych lahistyčnych pradpryjemstvaŭ abjavili siabie bankrutami, davodzicca nanoŭ prakładać šlachi da pakupnika.
«Rynak jak byŭ, tak jon i zastaŭsia, napaŭniać jaho nieabchodna. Pytańnie tolki ŭ tym, dzie i jakim čynam pierasiakucca našy šlachi z pakupnikami. Tamu razhladajem novyja pradukty, novyja kalekcyi, novyja historyi, kab stać bolš dastupnymi. Rana ci pozna ŭsio adnovicca, ale ŭžo ciapier možna prahnazavać, što dakładna nia budzie tak, jak raniej. A što tyčycca dziejnaści, jak pracavali, tak i pracujem, choć i stała składaniej — paŭtarusia, rynki adčuvalna prasieli. Prynamsi spadziajomsia, što zdolejem pieražyć červień i ŭžo pa vynikach lipienia značna palepšym pakaźniki».
Adrozna ad balšyni biełaruskich vytvorcaŭ, jakija ŭ rečyščy dziaržaŭnaj palityki starajucca «nie zaŭvažać» karanavirus, na sajcie kampanii Belabedding pieraličvajucca zachady dziela vyklučeńnia zaražeńnia — ad abaviazkovaha myćcia ruk da chatniaha režymu ŭ vypadku paharšeńnia samaadčuvańnia.
- Abmiežavali mižnarodnyja pajezdki ŭ krainy ź lubym uzroŭniem ryzyki
- Supracoŭniki, jakija viartalisia z-za miažy, mieli 14-dzionny vychodny
- Uviali abaviazkovy kantrol dla naviednikaŭ kampanii
- Virtualnyja sustrečy i kanferenc-zvanki zamiest asabistych
- Pavialičyli častatu dezynfekcyi na pradpryjemstvie, u ofisach i transparcie
- Zachavali zvykły režym: vytvorčaść, absłuhoŭvańnie klijentaŭ, adhruzka pradukcyi.
«Pakolki nierealna vyrablać pradukcyju dystancyjna, źvieści kantakty da minimumu niemahčyma, — tłumačyć dyrektar apošni punkt karparatyŭnaj instrukcyi. — Tak, šerah specyjalistaŭ mohuć pracavać dystancyjna, ale ja štodnia mušu być u ofisie. Nu i, viadoma, niama siońnia takich pajezdak, jak jašče paŭhoda tamu. Što tyčycca asabistaj zaściarohi, abmiažoŭvaju maršrut ad domu da pracy ci ŭ kramu. Kab padychać pavietram i mieniej było kantaktaŭ, jedziem ź siamjoj u park ci za horad. Pabyli, zakupilisia pa darozie praduktami — i dachaty».
Pryncypovy pohlad na biełaruskuju movu
Najbolšyja niazručnaści ad pandemii — u stasunkach z tatam i mamaj. Pažyłyja baćki Andrej Barbašynskaha žyvuć u Ašmianach, kantakty ź imi daviałosia prypynić.
«Pakul žyvyja baćki, ja zastajusia dziciem, choć i vialikaŭzrostavym. Adzinaje, u suviazi z karanavirusam starajusia nie turbavać. Štodnia kantaktuju ź ludźmi, jakija, u svaju čarhu, majuć svaje kantakty. Dzie i z kim jany baviać čas, nia viedaju. A značyć, ujaŭlaju saboj patencyjnuju krynicu zarazy. I mieniej za ŭsio žadaŭ by pieradać jaje baćkam. Užo pažyłyja, treba ich pabierahčy. Tamu čaściej abniać, prytulić, na žal, nie ŭdajecca. Ale ŭ hałavie zaŭsiody čuju słovy taty: «Synok, pakul jość mahčymaść pryjechać, pryjaždžaj. Bo zaŭtra zachočaš, a nia budzie kudy».
Svajho baćku Andrej Barbašynski pracytavaŭ pa-biełarusku. Potym na rodnuju movu pierachodziŭ jašče nieadnarazova, što dla zachodniaha biełarusa całkam arhanična. A jak stavicca da kalehaŭ-spartoŭcaŭ, jakija hrebliva vykazvajucca pra «miortvy jazyk»? Apošnim takim prykładam — alimpijskaja pryzerka, viaślarka Marharyta Machnieva, jakaja zajaviła «Priessbołu», što biełaruskaja mova «nikomu nie patrebna».
«Razumieju, što vykazała svaju pazycyju. Ale jak pa mnie, dajcie joj viasło, chaj adhrabaje dalej… Pasłuchajcie, čałaviek tut naradziŭsia, žyvie — i kaža, što biełaruskaja mova nia maje budučyni. Nu heta absurd! Choć by krychu dumała. Zhodny, čysta pa-žyciejsku zručniej razmaŭlać pa-rasiejsku, tak skłałasia. Ale mova — naš padmurak, naša historyja. Jaje treba vyvučać, pašyrać, prasoŭvać. Voś tady budzie zdorava. Kolki ludziej, jakija pryncypova razmaŭlajuć pa-biełarusku — jany što, «nieperspektyŭnyja»? Kali biełarus, to vielmi kiepska, što niama žadańnia havaryć na rodnaj movie».
Za svaju nasyčanuju spartovuju bijahrafiju Andrej Barbašynski pabyvaŭ u mnostvie krainaŭ, kantaktavaŭ ź vializnaj kolkaściu inšaziemcaŭ. Kali nie ličyć koleru skury, najpieršaja admietnaść kožnaha — jakraz mova.
«Čym my adroźnivajemsia ad palakaŭ, niemcaŭ, francuzaŭ? Pieradusim movaj! Pastaŭcie vas siarod anhielcaŭ, chto naŭskidku skaža, što vy nie anhielec? I nia buduć viedać da taho času, pakul nie pačniacie havaryć.
Stahodździami ludzi źmiešvalisia, nasilisia tudy-siudy z vojnami, nabiehami. Jakich tolki mihracyj nie było. Ale ž kožny narod staraŭsia zachavać svaju admietnaść. I što, ciapier ja mušu skazać, što biełaruskaja mova nia maje pad saboj nijakaj histaryčnaj asnovy? Nia budzie takoha. A chto nie razumieje, chaj choć krychu pacikavicca, chto my i adkul…»
Koła kantaktaŭ Andreja Barbašynskaha pa-raniejšamu šyrokaje — i ŭ asnoŭnaj pracy, i ŭ arhanizacyi spartovych imprezaŭ. Akramia taho, jon pa-raniejšamu vychodzić na placoŭku, vystupaje za kamandu veteranaŭ.
Adzinaje, što rasčaroŭvaje, — niejak sami saboj stracilisia suviazi ź siabrami pa SKA, zbornych SSSR i Biełarusi. Stolki razam pieražyli, a ŭ peŭny momant pierastali adzin u adnym mieć patrebu. Zrešty, toje była zusim inšaja historyja, — padsumoŭvaje biznesoviec u ranhu alimpijskaha čempijona.
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA11
Kamientary