«Daktary davali 50%, što budu na invalidnym vazku». Čym siońnia žyvie madeljer Saša Varłamaŭ
Viadomy biełaruski madeljer Saša Varłamaŭ znachodzicca ŭ Hiermanii z 2017 hoda. Jon źjechaŭ ź Biełarusi, bo navat paśla vyzvaleńnia ź SIZA nie adčuvaŭ siabie svabodna: ludziej, ź jakimi jon sprabavaŭ supracoŭničać, pa jaho słovach, adrazu pačynali pieraśledavać, a ŭ balnicach admaŭlali ŭ narmalnym lačeńni.
Daviedalisia, čym žyvie Saša siońnia.
Pra zdaroŭje, turemnyja fłešbeki, kazki, parady eks-palitviaźniam, stan biełaruskaj i suśvietnaj mody, dapamohu žyviołam — u našaj razmovie.
Saša demanstruje šnar i raskazvaje, što litaralna paru tydniaŭ tamu pieranios surjoznuju apieracyju na šyjnym adździele chrybietnika. Jon pierasoŭvajecca z kijkom i nosić na šyi abaronny bandaž, ci, jak jon jaho žartaŭliva nazyvaje, — ašyjnik.
«Toje, što ciapier sa mnoj adbyvajecca, heta praciah toj apieracyi na chrybietniku, jakuju mnie zrabili ŭ turmie. Paśla mnie nie dali mahčymaści adnavicca, u mianie nie było reabilitacyi. Ja potym jašče hod pralažaŭ na narach. Adhukajucca mnie tyja ŭmovy, u jakich pražyŭ, — moj chrybietnik vychodzić z ładu.
Navat tam, dzie była turemnaja apieracyja ŭ 2012 hodzie, užo ŭtvarylisia vialikija prablemnyja ŭčastki. Tam, jak kažuć chirurhi, usio vielmi niepryhoža. Praz paŭhoda budzie jašče adna apieracyja. Nie viedaju, kali skončycca hetaja epapieja miedycynskaja ŭ mianie».
Surazmoŭca pryznajecca, što va ŭsioj hetaj situacyi z padarvanym zdaroŭjem moža złavacca tolki na samoha siabie.
«Byŭ durniem, što davioŭ da hetaha kanfliktu, da turmy. Treba było kinuć usio našmat raniej.
Ja z 2000 hoda ŭvieś čas addavaŭ na toje, kab u Minsku adkryć mižnarodny centr moładzievaj mody — heta była maja ideja fiks. Pryčym na apošnim našym mierapryjemstvie ŭ 2011 hodzie ŭ mianie ŭžo było 12 delehacyj ź jeŭrapiejskich škoł mody. I jany ŭsie pryvieźli svaje studenckija pracy. My mahli adkryć u Minsku centr, u jakim možna było b vyrablać najlepšyja ŭzory studenckich kalekcyj. Ja amal pryjšoŭ da hetaha, ale ŭsio heta, jak akazałasia, nikomu nie treba. Bo ŭsie čynoŭniki stajać na zadnich łapach pierad Łukašenkam i bajacca ŭsiaho: mieć svajo mierkavańnie, piarečyć…
Treba było ŭsio raniej kinuć, ale mianie trymała niejkaja nadzieja. Pry tym što na pracy mnie kožny raz prychodziłasia ściskać kułaki, zuby i pierakonvać siabie: ty pavinien zajmacca svajoj spravaj, nie źviartaj uvahu na ŭsio heta plabiejstva.
Adzinaje, što ciapier hreje, — kali časam u fejsbuku ŭspłyvajuć niejkija imiony dyzajnieraŭ, jakija ŭdzielničali ŭ «Młynie mody». I ja dumaju, što voś kali b nie było «Młyna», dzie b jany byli siońnia? Tak što nie ŭsio minuła biezvynikova».
Ź inšaha boku Saša nie ŭjaŭlaje, jak zmoh by raźvivać modu ŭ siońniašnich umovach.
«Što było b z hetym centram moładzievaj mody, kali b jon usio ž atrymaŭsia? Kali samaloty nie latajuć, miežy začynienyja, kali niama nijakich kantaktaŭ — usio abrublena. Chto pajechaŭ by ŭ Biełaruś i Rasiju? A takaja situacyja budzie ciahnucca doŭhi čas. Ci sprava z madelkami. Kali raniej ich adbirali dla Łukašenki i nabližanych čynoŭnikaŭ, to ciapier vypusknicy nacyjanalnaj škoły pryhažości iduć pracavać u pryfrantavy bardel da Vahniera».
Ale z modaj, adznačaje Saša, usio niaprosta nie tolki ŭ Biełarusi, ale i pa ŭsim śviecie.
«Z 2000 pa 2011-ty ŭ mianie štohod było šou ŭ bierlinskaj halerei Lafayette. Ciapier jana zakryłasia, tam zrabili biblijateku. Jašče da zakryćcia ja prachodziŭ mima i nie bačyŭ nivodnaha pakupnika. Ludzi nosiać sekand-chend, błyšyny rynak. Adzieńnie i brendy ŭžo nie hrajuć toj roli, jakuju mieli niekali. Spačatku treba zapłacić za kvateru, potym za miedycynskuju strachoŭku, kupić pajeści… Jakaja tut moda? Plus ja zaŭvažyŭ, što raniej ludzi staralisia, kab, naprykład, cišotka padychodziła da štanoŭ.
A ciapier u trendzie dysanans. Nikoli čyrvonaje ź zialonym nie spałučałasia (tolki na biełaruskim ściahu), a ciapier nie tolki heta, ale i mnohaje inšaje — pavinien być kanflikt va ŭsim! U Jeŭropie siońnia kožny sam sabie dyzajnier i stylist».
Surazmoŭca raskazvaje, što pieradaje svaje viedy maładomu pakaleńniu.
«Da mianie źviartajucca ludzi, jakija majuć patrebu ŭ zaniatkach sa mnoj. Adzin ź ich užo skončyŭ vučycca va ŭniviersitecie, pastupiŭ u mahistraturu na mastactvaznaŭstva. Tut u mastackaj śfiery niama takoj hruntoŭnaj adukacyi, jakaja niekali była ŭ mianie ŭ SSSR. Akramia taho, u mianie jość vučni, ź jakimi ja zajmajusia raźvićciom maŭleńnia. Jak vykazać dumku, aformić jaje i padać tak, kab jana była sa smakam źjedzienaja — vuču hetym praviłam hulni».
Nie zakidvaje Saša i piśmieńnictva. Apošniaja jaho kniha — «Niedziciačyja kazki» — vyjšła ŭ 2020 hodzie na niamieckaj movie.
«Pakul ja pisać nie zusim mahu pa stanie zdaroŭja, ale praź miesiac zdoleju ŭžo za kampjutaram niešta nabirać. U mianie tolki kazki pišucca — vielmi mnie padabajucca. Tam možna razhulacca, skarystacca ironijaj i vykazać svajo staŭleńnie da mnohich rečaŭ».
Doŭhi čas paśla vyzvaleńnia ź SIZA Saša ŭsio roŭna nibyta pračynaŭsia ŭ turmie, jana nie adpuskała. Kaža, što jaho moža nakryvać i pa siońnia.
«Niejkija rečy ja padzabyŭ, a niejkija… Voś idu i vypadkova niešta baču — i zhadvaju kut kamiery, niejkuju jašče detal. Turma — heta mocnaje emacyjnaje vyprabavańnie».
Usim biełarusam, jakija prajšli praz turmy, Saša raić lačycca dobrym mastactvam, pryrodaj i žyviołami.
«Treba słuchać muzyku, nie papsu. Čytać dobryja rečy. Sučasnaja litaratura časta adlustroŭvaje toje, što adbyvajecca ŭ turmie ci źviazana ź joj. Ale toje, što z nami adbyvajecca siońnia, i jość turma. Takija rečy treba całkam vyklučyć. Lepš pieraklučycca na kłasiku — Kiplinha, Moema… Jašče vielmi dobra lakuje pryroda. I chatnija žyvioły. Jany žyvyja, jany ŭmiejuć lubić pa-sapraŭdnamu».
Sam Saša mocna pahružany ŭ temu dapamohi čatyrochłapym: abjavami pra zbory dla katoŭ, sabak i pošuki im novych haspadaroŭ zapoŭnieny ŭvieś jaho fejsbuk.
«Mnie škada ludziej, jakija hinuć. Ale voś viedaješ čałavieka nibyta, a jon raz — i pajšoŭ u čynoŭniki ci ŭ AMAP. Heta prymušaje mianie naściarožana stavicca da ludziej.
Kali b nie ludzi, to, moža, i niaščasnych žyvioł było b kudy mienš. Tamu što čałaviek — samy źvierski źvier. U jaho niama nijakich stop-kranaŭ. Zdajecca, z krakadziłam damovicca lahčej, čym z čałaviekam. Kali b u mianie było šmat hrošaj, usie addaŭ by na dapamohu žyviołam».
Saša pryznajecca, što jašče dva tydni tamu zusim nie budavaŭ płany na budučyniu.
«Bo jaki sens u hetym, kali nieviadoma, što sa mnoj budzie.
Daktary davali 50%, što budu na invalidnym vazku. A navošta mnie heta treba? Jość takoje paniaćcie jak eŭtanazija — kali łaska. Ciapier stała krychu lahčej. Ja razumieju, što niejki čas mnie adpuščany. Ale jaki i ŭ jakim stanie? Ja va ŭsim spadziajusia na volu Boha. Jak minimum mnie dakładna lahčej, čym mnohim vakoł. I [lahčej,] čym biełarusam unutry krainy, jakim treba časam zabaraniać sabie dumać, kab niešta raptam nie praskočyła».
U modu Saša metanakiravana viartacca nie płanuje.
«Mnie, praŭda, niedzie dva hady tamu ŭ Bruseli prapanavali stvaryć prajekt, źviazany z modaj, u mižnarodnym jeŭrapiejskim maštabie. I ja prydumaŭ «Modny most» — prajekt, u jakim taksama pracavali b maładyja dyzajniery, ale asnoŭnaja ŭmova — nijakaj identyčnaści z nacyjanalnaściu, vivat kasmapalityzmu! Kali b u kalekcyi nacyjanalnyja matyvy byli tak pieraasensavanyja i pierapracavanyja, kab ni ŭ kaho nie chapiła duchu zajavić nacyjanalnyja pravy na vynik — vyjavu, kaścium, aksesuary i hetak dalej. To-bok eklektyka.
Dla mianie eklektyka — heta nakirunak budučyni. A słovy «nacyjanalnaść», «nacyi» dla mianie — samaje vialikaje zło na ziamli.
Na žal, u Jeŭraparłamiencie tady skazali, što ŭ ich jość inšyja surjoznyja zaniatki. Ale kali vyšejšyja siły paličać, što padobny prajekt jašče budzie kamu patrebny, to jany daduć mnie mahčymaść jaho realizavać».
«Mnie nie było dzie i za što žyć». Madeljer Saša Varłamaŭ raskazaŭ pra svaju emihracyju ŭ Hiermaniju
Maładaja jurystka z prezidyuma Usiebiełaruskaha narodnaha schodu stała dyrektarkaj Nacyjanalnaj škoły pryhažości
Biełaruskich top-madelaŭ vyvieźli na bajavyja treniroŭki. Adzin ź instruktaraŭ byŭ z našyŭkaj vahnieraŭcaŭ
«Maje siły skončylisia»: Valaryna Kustava raskazała, čamu źbiraje na dapamohu svajoj siamji18
Kamientary
Typovy ruskamirny hnoj: źbieh z "internacyjanalnaha" saŭka, žyvie ŭ niamieckaj nacyjanalnaj dziaržavie, a nie zrazumieŭ aničoha.