BIBLIJATEKA
Baćka Ajčyny ci kryminalnik?
Novaja apovieść Kastusia Tarasava
Kastuś Tarasaŭ. Apošniaje kachańnie kniazia Mindoŭha. Apovieść. — Miensk: Lekcyja, 2000. — 160 s. Nakład 400 as.ISBN 985-6305-25-Ch
Nadrukavanaja letaś apovieść “Apošniaje kachańnie kniazia Mindoŭha” naležyć aŭtaru słavutaj “Pahoni na Hrunvald”. Užo adno heta źjaŭlajecca najlepšaj reklamaj i pavinna pryciahnuć uvahu da novaha tvoru. Tym bolš, što centralnym siužetam novaj apovieści aŭtar zrabiŭ raptoŭnaje i niečakanaje kachańnie sastarełaha, pieršaha i adzinaha, karala litoŭskaha da rodnaj siastry pamierłaj žonki. Takija spravy zaŭsiody vyklikajuć cikavaść i plotki, bo pošuk vytokaŭ taho ci inšaha histaryčnaha zdareńnia, vyśviatleńnie, što kryjecca za ŭčynkami ŭładaroŭ, dazvalajuć naščadkam vyrazna ŭjavić, chto stajaŭ na čale staražytnaj dziaržavy. Niesumniennaja zasłuha K.Tarasava ŭ tym, što jon, mabyć, upieršyniu pasprabavaŭ asensavać upłyŭ kankretnaha histaryčnaha zdareńnia na losy pieršych uładaroŭ VKŁ i losy susiednich dziaržavaŭ u bolš-mienš vialikim tvory. Piśmieńnik pazbaŭleny nieabchodnaści skrupulozna śledavać histaryčnym krynicam i maje mahčymaść, skarystaŭšy litaraturnyja pryjomy, pahłybicca ŭ sivuju daŭninu, uznavić chod padziejaŭ i raspavieści pra tyja padrabiaznaści, ab jakich maŭčać skupyja chroniki. Zdajecca, u hetaj historyi, što adbyłasia ŭ druhoj pałovie CHIII st., jość usio, nieabchodnaje dla zachaplalnaha ramanu, ale za vonkavaj pryvabnaściu chavajucca składanyja prablemy.
Pa-pieršaje, daloka nia ŭsie ŭčynki hałoŭnaha hieroja apovieści — staroha Mindoŭha — možna aceńvać stanoŭča. Heta ci nie hałoŭnaja prablema, ź jakoj daviałosia sutyknucca K.Tarasavu. Stvaralnik Vialikaha Kniastva nia tolki ŭ svaich dziaržaŭnych pamknieńniach, ale i ŭ asabistym žyćci byŭ supiarečlivaj asobaj, kiravaŭ žorstka, i kali žyćcio staviła pierad vybaram “zabić ci nie”, najčaściej schilaŭsia da pieršaha. Sumnieńni, zhryzoty sumleńnia i miakkaść charaktaru nie byli ŭłaścivyja Mindoŭhu. Chitraść, raźlik, vajskovaja mužnaść, biassprečny aŭtarytet, krajniaja žorstkaść, karyślivaść, dbańnie pra intaresy ŭłasnaj dynastyi, pra jaje zamacavańnie na vialikakniaskim pasadzie ŭ Navahradku, paturańnie ŭłasnym žyviolnym instynktam — takim paŭstaje Mindoŭh u apovieści K.Tarasava.
Napeŭna, niepryvabnaść vobrazu Mindoŭha, jahonaja kryvažernaść i prymusili M.Jermałoviča admović jamu ŭ pravie być stvaralnikam VKŁ. Pa svaich maralnych jakaściach nu nijak jon nie padychodziŭ na rolu Baćki Ajčyny. Hetaje miesca, zhodna ź Jermałovičam, naležyć starejšamu synu Mindoŭha, Vojšałku. A ŭ apovieści Tarasava apošni paŭstaje nie jak chitry dyplamat i pradbačlivy palityk, a jak niebaraka-mnich, što vyraksia tronu i ludzkoha žyćcia, niazdolny kiravać vialikaj dziaržavaj. Nie pytańni vialikaj palityki, nie baraćba za prava stać na čale Navahradzkaj dziaržavy, nia pošuk chaŭruśnikaŭ, nie raspracoŭka dalekasiažnych dyplamatyčnych planaŭ chvalujuć Vojšałka, a tolki addanaje słužeńnie Bohu i bojaź zhańbić novuju vieru pahanskimi zvyčajami. Na samoj spravie hety karalevič žyŭ tolki adnoj maraj — jon rychtavaŭsia da zachopu ŭłady. Za mocnym manastyrskim płotam, udalečyni ad niepažadanych vačej i vušej jon pisaŭ listy da novych chaŭruśnikaŭ. Ni na chvilinku jon nie žadaje pahadzicca z dumkaj, što vorahi Mindoŭha nastolki ŭzmacnilisia, što nie dapuściać jaho da baćkoŭskaha tronu. I pry pošukach chaŭruśnikaŭ pozirk Vojšałka skiravany najpierš u bok Pinskaha kniastva. Takim paŭstaje Vojšałk sa staronak apovieści.
Adsutnaść stanoŭčaj fihury ŭ apovieści, alternatyŭnaj Mindoŭhu, — heta, na moj pohlad, pamyłka aŭtara. Bo vobraz hałoŭnaha zmoŭščyka — kniazia Trajnata, jaki zaniaŭ vialikakniaski tron u Navahradku adrazu paśla zabojstva Mindoŭha, amal što nie raspracavany ŭ biełaruskaj histaryjahrafii. Naahuł jon nie ŭsprymajecca jak biełaruski ci chacia b najmany biełaruski kniaź.
Hienadź Turovič
Novyja knihi, dasłanyja ŭ redakcyju
Kalandar pamiatnych dat na 2001 h. / Skład. Ja.Sałamievič, Mast. Ł.Ledzianiova. — Miensk: Biełaruskaja encyklapedyja, 2001. — 91 s. — Nakład 1000 as. ISBN 985-11-0192-3
Tolki ŭ sakaviku «Biełaruskaja encyklapedyja» vydała kalandar pamiatnych dataŭ. Kaštuje 1 t. r.
Ja.Kruk. Symbolika biełaruskaje narodnaje kultury. — 2-je vyd., stereatyp. — Miensk: Uradžaj, 2001. — 350 s.: ił. — Nakład 3000 as. ISBN 985-04-0334-9
Pieršy nakład knihi chutka pradaŭsia praz małuju canu — 750 r., druhoje vydańnie kaštuje ažno 4,5 t.r.
V.Haŭf, E.T.A.Hofman, Š.Pero. Pryhažunia ŭ sonnym lesie: Kazki / Dla mał. šk. vieku; Pierakłady ŭ bieł. movu; Ukł. U.Karyzna, Mast. V.Sidarava. — Miensk: Junactva, 2001. — 254 s.: ił. — (Biblijateka zamiežnaje dziciačaje litaratury). — Nakład 3000 as. ISBN 985-05-0013-1
Usiaho za 750 r. — tvory najvydatniejšych eŭrapiejskich kazačnikaŭ u pierakładach Kandrata Krapivy, Jakuba Kołasa dy inšych biełaruskich piśmieńnikaŭ.
U.Marchiel. Vodhulle / Pierakłady na bieł. movu. — Miensk: Technalohija, 2000. — 142 s. — Nakład 3000 as. ISBN 985-458-009-1
Kniha składajecca ź dźviuch častak — «Karona» j «Litva». U joj sabranyja apošnija pierakłady z polskamoŭnych paetaŭ Biełarusi j polskich pieśniaroŭ p.p.XIX st. Kaštuje 1,7 t.r.
H.Buraŭkin. Čytaju tajnapis vačej: Vieršy pra kachańnie / Dla star. šk. vieku; Mast. U.Savič. — Miensk: Junactva, 2001. — 158 s.: ił. — Nakład 2000 as. ISBN 985-05-0301-7
U knihu ŭvajšli 110 vieršaŭ Buraŭkina pra kachańnie, napisanych u roznyja hady. Šmat jakija byli pakładzienyja na muzyku j stalisia papularnymi pieśniami. Kaštuje 1,2 t.r.
H.Tumaš. Lisica z Rasochi: Vieršavanaja kazka. — Miensk: Junactva, 2001. — 50 s.: ił. — Nakład 3000 as. ISBN 985-05-0439-0
Hetkaja dobraja kazka! Knižka kaštuje 950 r.
Ł.Kazłoŭ. Biełaruś na siami rubiažoch (CHI — pač. XX st.). — Miensk: Arty-feks, 2000. — 60 s.: ił. — Nakład 300 as. ISBN 985-6119-44-8
Treciaje vydańnie (1-je — 1993 h. (razam z A.Citovym), 2-je — 1998 h.) knihi pra historyju farmavańnia dziaržaŭnych miežaŭ Biełarusi. U mienskaj kniharni «Śvietač» kaštuje 1,5 t.r.
Viktar Muchin
list u redakcyju
Zaŭsiody zahladaju ŭ rubryku “NN” “Novyja knihi, dasłanyja ŭ redakcyju” i, u zaležnaści ad mahčymaściaŭ kišeni, starajusia nabyć toje ci inšaje vydańnie. Voś nabyŭ i “Elehii zabytych daroh”. Jak na moj pohlad abyvatala, ź jakoha jašče nie napoŭnicu vyčchaŭsia duch savieckaj škoły, dyk fajnaja knižka na prystojnaj biełaruskaj movie.
Adnaho tolki nie mahu ŭciamić — jak heta M.Bahdanovič zdoleŭ adhuknucca vieršam na śmierć Karusia Kahanca?
V.Vasilonak, Miensk
Kamientary