Achviary słoikaŭ

Adam Voršyč

Materyjały pra siońniašni stan i perspektyvy biełaruskich pradpryjemstvaŭ, jakija vyrablajuć škłotaru.

Finansavy stan biełaruskich hutaŭ krochki, niby škło.

Pavialičyć

Adno ź ich - Huta na Pastaŭščynie. Jano atrymała svaju nazvu ad škłozavodu, pabudavanaha tam u 1905 h. Ciapier z 850 žycharoŭ tam pracuje kala troch sotniaŭ - amal usio darosłaje nasielnictva. Ciaham stahodździa hucičy viedali, što, kali nia źjeduć za blizki śviet, buduć usio žyćcio rabić na svaim zavodzie.

Ale apošnija hady zavod pracavaŭ nie na poŭnuju moc, bo pamienšaŭ popyt na šklanyja słoiki: kanservavyja zavody pačali vypuskać mienš pradukcyi, adpaviedna, im nia treba hetulki tary. Źjavilisia j kankurenty - novyja rasiejskija firmy. Dyj zvyčajnyja słoiki “pad zakatku” pradać ciapier ciažej: usim patrebnyja novyja “eŭrasłoiki” z raźboj, na jakija nakryŭka nakručvajecca. Tamu zamiest 66 młn. słoikaŭ u hod “Huta” apošnim časam vyrablała 45 młn.

A ŭ sakaviku Viciebski abłasny sud pryznaŭ zavod bankrutam. U krasaviku ludziam vydali apošni zarobak, choć “Huta” jašče pa­trochu praciahvała pracavać. 26 traŭnia zdaryłasia novaja biada: u vielizarnaj piečy, dzie płavili škło, ledź nie abvaliŭsia dach, bo jana adpracavała ŭžo paŭtara terminu. Zavod kančatkova spy­niŭsia. Pačalisia prablemy j na Pastaŭskim kanservavym zavodzie, jaki nabyvaŭ 250 tys. huckich słoikaŭ štomiesiac. Daviałosia zavozić ich z Rasiei.

Školny strajk

Dziaržava sprabavała vyratavać pradpryjemstva. Było vyrašana da 1 žniŭnia pieradać miascovamu vykankamu hucki Dom kultury, ciepłatrasu, kacielniu, vodapravod, kanalizacyju, za jakija raniej płaciŭ zavod. Łunali spadziavańni, što ŭ žniŭni zavod niejkim cudam zapracuje. Hetaha nie adbyłosia, i na schodzie kredytoraŭ pastanavili pradać jaho z aŭkcyjonu ŭ kastryčniku.

Novy navučalny hod u Hucie nie pačaŭsia, bo 100 z 160 vučniaŭ miascovaj škoły nie pryjšli na zaniatki. Ich nie adpuścili baćki, jakija nia mieli za što nabyć dzieciam asadki dy sšytki. Tolki paśla školnaha strajku hut­nikam, što z krasavika nie atry­moŭvali hrošaj, paabiacali dapamahčy - adterminavać płatu za padručniki dy ŭ krajnim vypadku nabyć školnyja pryłady za košt rajvykankamu. Minister­stva architektury dy budaŭnictva vydzieliła 30 młn. rubloŭ sa svajho inavacyjnaha fondu, kab vypłacić častku zarobkaŭ. Jašče 40 młn. naskrebli ź inšych pradpryjemstvaŭ dy pryvatnych strukturaŭ Pastaŭščyny. Tol­ki paśla hetaha škoła pačała narmalna pracavać.

Kab choć štości zarabić, škłozavodaŭcy zhurtavalisia ŭ try bryhady pa 90 čałaviek dy jeździli pa kałhasach Pastaŭščyny, zarablajučy na ŭborcy. 25 siemjaŭ vyrašyli ŭvohule kinuć hutu dy zrabicca sialanami. Chto-nichto zaniaŭsia pradprymalnictvam abo vypraviŭsia na kursy pierakvalifikacyi.

“Hutu” kupiŭ “Elit”

Košt za “Hutu” vystavili nia duža vialiki - 140 tys. dalaraŭ. Ale tolki ramont i madernizacyja piečy musiać kaštavać paŭmil­iona. Novamu ŭładalniku daviałosia b całkam mianiać abstalavańnie, što patrabuje jašče 3 młn. dalaraŭ. Sama “Huta” maje zapazyčanaść u 1,5 młrd. rubloŭ. Akramia taho, dziaržava zapatrabavała zachavać sama mieniej 70% pracaŭnikoŭ dy ŭznavić vytvorčaść.

Adšukalisia ažno dva pretendenty na zavod - rasiejskija firmy, što raniej nabyvali pradukcyju “Hu­ty” dy pierapra­davali ŭ Rasiei. Vyjhrała aŭkcyjon firma “Elit” ź Ćviery. Jana zapłaciła za zavod 236 młn. rubloŭ.

Novyja ŭładalniki pa­abiacali adramantavać pieč, zapuś­cić čaćviertuju mašynnuju liniju dy naładzić vypusk eŭrasłoikaŭ ź vin­tavoj raźboj i nakryvak dla ich. Ale zapracuje zavod nie raniej, čym nastupnaj viasnoj.

Jalizava

Huta - nie adzinaje miastečka, žychary jakoha zrabilisia zakład­nikami šklanych słoikaŭ. Šmat hałasu było vakoł škłozavodu “Kastryčnik”, što ŭ miastečku Jalizava pad Asipovičami. U studzieni 1997 h. jaho nabyła kanadzkaja firma “Consumers Packaging Inc.”. Planavali vyrablać “eŭrastandartnyja” słoiki dy bu­telki. U prajekcie mieŭsia brać udzieł Eŭrapiejski bank rekanst­rukcyi j raźvićcia, jaki abiacaŭ vialiki kredyt. Ale paśla rasiejskaha defołtu EBRR kredyt dać nia zmoh, a kanadzkaje abstalavańnie dapłyło tolki da Ryhi - za ŭvoz u Biełaruś tre było zapłacić vializny mytny zbor.

U Jalizavie žyvie try z pałovaj tysiačy čałaviek. Vakoł lasy, inšaj pracy niama. Narod pierabivaŭsia tym, što hnaŭ u tych lasoch samahonku dy patrochu ciahaŭ z zavodu słoiki, jakija pradavaŭ skupnikam.

Ale sioleta źjaviŭsia novy akcyjaner - aŭstryjskaja kampanija “ATEK Handels Hmbch”. Firma paabiacała ŭkłaści ŭ vytvorčaść 8,7 młn. eŭra, pavialičyć kolkaść pracaŭnikoŭ z 750 da tysiačy čałaviek. A.Łukašenka ŭ kancy žniŭnia admysłova pryja­ždžaŭ u Jalizava, kab pahla­dzieć, što robiać investary. Ciapier na zavodzie staviać novaje abstalavańnie.

Hłuša

Achviarami šklanoha biznesu zrabilisia žychary miastečka Hłuša, što na Babrujščynie.

Miascovaja huta “Škło-Hłuša”, na jakim pracavała tracina dvuchtysiačnaha nasielnictva, zakryłasia. Vyrablali tam harełačnyja butelki, plaški dla kietčupaŭ i pepsy-koły. Pradpryjemstva zbankrutavała z-za źmianšeńnia popytu dy niaspłačanych pazykaŭ. Jak i ŭ Hucie ci Jalizavie, akramia jak na zavodzie, pracavać u Hłušy niama dzie. Kredytory, jakija musiać spłačvać pracaŭ­nikam 2/3 siaredniaha zarobku, rabić hetaha nie źbirajucca. Hłušaŭcy zdoleli “vybić” tolki 25 młn. rubloŭ u žniŭni. Ich pa­dzialili pamiž siemjami, u jakich jość dzieci, što musiać iści ŭ škołu. 22 kastryčnika adbyŭsia aŭkcyjon, na jakim “Škło-Hłušu” mielisia pradać, ale nie pradali. Startavaja cana była 660 tys. dalaraŭ, dyk nichto nie navažyŭsia dać takija hrošy. Hutaj duža zacikaviŭsia rasiejski biznesoviec Strohanaŭ, jaki moh by nabyć jaje, ale za krychu mienšuju canu. Schod kredytoraŭ “Škło-Hłušy”, jaki maje adbycca dniami, vyrašyć, pahadžacca z Strohanavym ci čakać inšaha pakupnika.

Patrebnyja “eŭrasłoiki”

Usiaho ŭ krainie 9 zavodaŭ, jakija vyrablajuć šklanuju taru. Samy bujny dy sučasny ź ich - ZAT “Biełeŭratara” ŭ Lidzie. Na zavo­dzie ŭstalavanaja adzinaja ŭ Bie­łarusi kompleksnaja aŭtamatyčnaja linija dla vytvorčaści słoikaŭ dy butelek pavodle eŭrastandartu. U Čechii hetkich linijaŭ ažno 20.

Vytvorcaŭ alkaholu i kanservaŭ usio čaściej cikaviać “eŭrabutelki” i “eŭrasłoiki” (u takija, naprykład, raźlivaje svajo piva zavod “Krynica”) ci niestandartnyja butelki (jak dla admysłovych “kryštaleŭskich” harełak). Naprykład, Klecki kanservavy zavod kolki hadoŭ tamu prydbaŭ novaje italjanskaje abstalavańnie dla rasfasoŭki dziciačaha charčavańnia ŭ “eŭrasłoik”, ale nijak nia moža zapuścić tuju liniju, bo biełaruskija škłozavody amal nie vypuskajuć eŭratary. Viciebski płodaaharodninny kambinat nabyŭ hetkuju ž liniju dy planuje zapuścić jaje naleta. Ad taho, jak pojduć spravy ŭ Hucie dy Jalizavie, zaležać nia tolki losy tamtejšych žycharoŭ, ale j prybytki kanservavych zavodaŭ.

Pakul adzinaje vyrašeńnie, jakoje zdolny prapanavać urad, - pradać “z trybuchami” prad­pryjemstva zamiežnikam.

Aleś Kudrycki

Popyt na tradycyjnuju taru budzie

Karespandent “NN” hutaryć pra sytuacyju ŭ biełaruskich hutach z Daniłam Žukoŭskim, inžyneram Haradzienskaha škłozavodu

“NN”: Ci majuć budučyniu pradpryjemstvy, jakija nie vyrablajuć eŭratary?

Daniła Žukoŭski: Popyt na tradycyjnuju taru byŭ i budzie. Choć u pakupnikoŭ ciapier źjaŭlajucca j inšyja patrabavańni. Voś lidzkaja “Biełeŭratara” čaściej vyrablaje nie standartnuju, a ekskluziŭnuju butelku pa eskizach zamoŭcy. Pracujuć jany z vytvorcami, jakija žadajuć raźlić harełku ci likvor u butelki admysłovaj formy.

“NN”: Ci praŭda, što našyja huty hublajuć šmat hrošaj z-za taho, što ŭ nas škłatara vykarystoŭvajecca pa niekalki razoŭ?

D.Ž.: Norma zvarotu škłatary - 8-10 razoŭ. Potym, zhodna z statystykaj, butelka zvyčajna raźbivajecca. Ciapier da nas “iedzie” šmat butelek z Rasiei. Tara hetaja zastajecca tut. Tamu skłałasia takaja sytuacyja, što ŭ nas butelek šmat i svaje apynuli­sia niezapatrabavanyja. Ale našyja pradpryjemstvy nie mahli b zabiaśpiečyć rynak, kali b nie było zboru zvarotnaj butelki - nie staje vytvorčych mahutnaściaŭ. Kab zra­bić tak, jak u Čechii ci Niamieččynie, - adzin raz vykarystoŭvać butelku, a potym adpraŭlać jaje na pierapłaŭku, patrebnyja čas i hrošy na abstalavańnie. Nu, i systema zboru butelek. Firmy, jakija zajmajucca zboram bitaha škła, jość i ŭ nas, ale tolki ŭ Miensku.

“NN”: Ci zdol­nyja našyja słoi­ki dy butelki vy­trym­li­vać kankurencyju z zamiež­nymi?

D.Ž.: Naša butelka maje nievysokuju pavodle eŭrapiejskich standartaŭ jakaść. Bo abstalavańnie, na jakim jana vyrablajecca, staroje. Jak vyznačajecca jakaść butelki? Samaje prykmietnaje, što kidajecca ŭ vočy, - vyhlad. Jakasnaja butelka hładkaja, bliskučaja. Ci, naprykład, koler. Atrymać čystaje biaskolernaje škło dosyć ciažka. Heta doraha, patrebnaja dobraja syravina, adpaviednaja jaje padrychtoŭka - kab nie było inšarodnych ciełaŭ ci burbałak. Naš zavod takoj jakaści siońnia dasiahnuć nia moh by, ale my j nia stavim pierad saboj hetaje mety.

“NN”: Dzie biełaruskija škłozavody biaruć syravinu?

D.Ž.: Piasok nabyvajem homiel­ski. Jaho vykarystoŭvajuć amal usie pradpryjemstvy. Zredku viazuć z Ukrainy ci Rasiei. Krejda taksama idzie našaja - časta biaruć vaŭkavyskuju, my biarom haradzienskuju. Sodu viaziom z Rasiei, kampanenty, jakija ŭtrymlivajuć aluminij, - taksama adtul, dałamit vykarystoŭvajecca bieła­ruski. Samaja darahaja častka - heta soda dy aluminijevyja skład­niki.

Biełarusy kuplajuć rasiejskuju fabryku

Hutaryŭ A.K.

Rasiejskuju zapałkavuju fabryku “Rievpuť” (“Revalucyjny šlach”), što ŭ Branskaj vobłaści, źbirajecca kupić hrupa pradprymalnikaŭ ź Viciebsku i Homielu. Košt pradpryjemstva - 6 młn. rasiejskich rubloŭ (kala 191 tys. dalaraŭ).

Zapałkavaja fabryka była za­snavanaja ŭ 1907 h., akcyjanavanaja ŭ siaredzinie 90-ch. U 1997 h. kantrolny pakiet akcyjaŭ nabyŭ maskoŭski bank “IRS”, u 2000 h. źvinavačany ŭ pierapampoŭcy hrošaj na rachunki “čačenskich bajevikoŭ”.

U 2001 h. fabrykaj zacikaviłasia rastoŭskaja firma “Hłorija”, jakoj udałosia adnavić spynienuju vytvorčaść. Adnak i jana pra­trymałasia niadoŭha.

Apošnija paŭtara hodu da “Rievputi” pryhladałasia adno z najbujniejšych biełaruskich meblevych pradpryjemstvaŭ “Homieldreŭ”. Adnak u apošni momant ź niezrazumiełych pryčynaŭ hamielčuki admovilisia ad hiešeftu. Novyja pakupniki miarkujuć pieraprafilavać “Rievpuť” na vytvorčaść špony i fanery: vyrablać zapałki niavyhadna.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0