Культура99

Як раней адзначалі Дзяды

Дзяды — гэта агульная назва продкаў, а таксама свята іх памінання і ўшанавання. У гэтыя дні жывыя запрашаюць у госці ўжо памерлых сваякоў з іншасвету, частуюць іх і просяць, каб яны паспрыялі дабрабыту ў жыцці.

Восеньскія Дзяды адзначаюцца ў перыяд канца кастрычніка — пачатку лістапада. Галоўны элемент абраду — вячэра ў памяць памерлых сваякоў.

Рытуал Дзяды у найбольш архаiчнай форме захаваўся толькi ў беларусаў, а свае карані вядзе са старажытнага абраду трызны. У гэты дзень усе хатнiя мылiся ў лазнi i пакiдалi крыху вады i венiк для Дзядоў. Не шкадуючы прыпасаў, гатавалi вячэру. Продкаў трэба было добра пачаставаць, а потым i павесялiць, iначай яны нашлюць неўраджай i розныя няшчасцi. У некаторых мясцiнах на рытуал запрашалi гасцей (звычайна сваякоў, суседзяў, а часам i жабракоў).

Перад тым, як сесцi вячэраць, вешалі рушнік каля дзвярэй, адчынялі комін, «бо мёртвыя будуць ісці», гаспадар тры разы абыходзiў са свечкай стол, адчынялi вокны i дзверы i клікалi па iмёнах продкаў.

У розных мясцінах на стол ставiлi розную колькасць страў — дзе цотную, дзе няцотную (сем, адзінаццаць, дванаццаць), але, нягледзячы на гэта, у некаторых вёсках дазвалялася з’есцi толькi тры стравы i выпiць тры чаркi. Сярод страў былi варанае i смажанае мяса, блiны, клёцкi, кiсель, гарох з макавым малаком, крупнiк з грыбамi або рыбай, верашчака з каўбасой ды iнш. На стол ставiлi так званыя Дзедаўскую чарку i Дзедаўскую мiску, куды кожны з прысутных адлiваў напоi i адкладаў ежу. У час вячэры гаварылi толькi пра продкаў, успамiналi iх учынкi, парады. На Дзiсеншчыне выпiсвалi з сямейнай хронiкi памерлых i ўпiсвалi нованароджаных.

Пасля вячэры гаспадар казаў: «Святыя Дзяды, вы сюды прыляцелi, пiлi, елi, ляцiце ж цяпер да сябе!» У многiх мясцiнах на стале пакiдалi рэшткi страў, бо лiчылася, што душы продкаў будуць частавацца яшчэ да ранiцы.

Часам пасля вячэры весялiлi Дзядоў. Былi песнi, пляскi, маскарады. Пасля заканчэння вячэры свечку тушылi хлебнай скарынкай або блiнам. Iснавала прыкмета: калi дым пойдзе ўверх — добра, а калi нахiлена, асаблiва ў бок дзвярэй, то ў сям’i нехта памрэ. Паводле павер’я, калi не спаць ноч пасля Дзедавай вячэры, то можна ўбачыць Дзядоў.

У некаторых раёнах Беларусi на Дзяды наведваюць могiльнiкi — робяць прыклады (нарубы, церамкi, каменныя плiты), абкладаюць магiлы дзiрваном, камянямi, ставяць крыжы. Пасля на магiлах пакiдаюць пачастунак. Часта ў гонар кожнага памерлага запальвалi асобнае вогнiшча. З дому з печы прыносiлi гарачыя вуголлi, якiя насыпалi на магiлы, а гаршкi разбiвалi ўшчэнт.

Паводле энцыклапедычнага слоўніка «Міфалогія беларусаў».

Каментары9

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Дзяржаўныя сацыёлагі: Беларусы найперш звязваюць сваю дзяржаўнасць з Вялікім Княствам Літоўскім24

Дзяржаўныя сацыёлагі: Беларусы найперш звязваюць сваю дзяржаўнасць з Вялікім Княствам Літоўскім

Усе навіны →
Усе навіны

У Літве хочуць стварыць дронавую заслону на мяжы з Беларуссю1

«Патэлефануйце Пуціну»: Рутэ папярэдзіў Кітай, Індыю і Бразілію пра другасныя санкцыі3

У парку Чалюскінцаў з’явіцца «Вежа свабоднага падзення»2

Мядзведзеў пра ўльтыматум Трампа: Расіі ўсе роўна8

«Адзін глядзеў тэлефон, другі размаўляў, а трэці ў баку назіраў». Як цяпер праводзяць допыты на мяжы Беларусі з ЕС18

Трампа спыталі, ці ён усё яшчэ лічыць НАТА састарэлай арганізацыяй

Пакалечаная ў Дубаі ўкраінская мадэль пачала гаварыць34

«Напрамак сусветнага ўзроўню». Курорт у Паўночнай Карэі будавалі, каб адкрыць КНДР свету, але пакуль і расіяне не хочуць ехаць8

BMW сутыкнулася з ЗІЛ. Два чалавекі загінулі ў ДТЗ у Жыткавіцкім раёне

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Дзяржаўныя сацыёлагі: Беларусы найперш звязваюць сваю дзяржаўнасць з Вялікім Княствам Літоўскім24

Дзяржаўныя сацыёлагі: Беларусы найперш звязваюць сваю дзяржаўнасць з Вялікім Княствам Літоўскім

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць