Улада1313

«Вы б і Стыва Джобса арыштавалі»: пяць фактаў пра Валерыя Цапкалу

Былы кіраўнік Парка высокіх тэхналогій Валерый Цапкала 8 мая абвясціў пра свой намер удзельнічаць у якасці кандыдата ў прэзідэнцкіх выбарах. «Наша Ніва» сабрала найбольш цікавыя факты пра яго.

Прэзідэнт ЗША Біл Клінтан і Валерый Цапкала. Архіўнае фота

Дзяцінства ў Гродне

Валерый Цапкала нарадзіўся ў 1965 годзе ў Гродне. Ягоныя бацькі — Вільям і Ніна — былі накіраваныя на захад Беларусі па размеркаванні для будаўніцтва азотнага завода. Бацька скончыў Адэскі політэхнічны, маці — Харкаўскі інжынерна-эканамічны.

У выніку бацькі так і адпрацавалі на заводзе ўсё жыццё. Маці, якая працавала начальнікам у аддзеле працы завода, у 1986 годзе нават атрымала медаль «За працоўную доблесць».

Цапкала-старэйшы атрымаў незвычайнае імя Вільям ад сваіх бацькоў-педагогаў. Ён зрабіў кар’еру на заводзе, стаў намеснікам начальніка аддзела галоўнага механіка. На пенсіі займаўся дыягностыкай камп’ютарнага абсталявання.

У інтэрнэце можна знайсці патэнт Вільяма Цапкалы: «Спосаб выпарвання водных раствораў мачавіны і выпарны апарат для яго ажыццяўлення».

Раннія гады Валерыя прайшлі ў завулку Даватара, ён быў адзіным дзіцём у сям’і. У інтэрв’ю «Гродзенскай праўдзе» мама Ніна Пятроўна казала, што адчувае перад сынам віну за тое, што ўвесь час была занятая працай і мала праводзіла часу з дзіцём.

«Я вельмі люблю Гродна. Заўсёды прыемна туды вяртацца», — казаў сам Цапкала.

МДІМА і фінская мова

Валерый Цапкала выдатна вучыўся ў школе, хаця сам кажа, што кніжнікам ніколі не быў. «Ганяў мяч, шайбу, як усе. Калі бацькі хацелі аддаць у музычную школу, то ўзбунтаваўся», — расказвае пра малыя гады. Але ўжо ў сярэдніх класах пайшло захапленне кнігай.

Цапкалу хацелася паступіць у Маскоўскі дзяржаўны інстытут міжнародных адносін (МДІМА), аднак пасля школы зрабіць гэтага не ўдалося. Таму пайшоў вучыцца ў Мінскі тэхналагічны. Пасля другога курса юнака забралі служыць у войска. Служыў у ракетных войсках стратэгічнага прызначэння. «Гэта былі гады дэмаграфічнай ямы, забралі ўсіх з курса», — згадвае ён.

Пасля войска паступіць у МДІМА ўсё ж атрымалася. У савецкай сістэме не існавала выбару, якую мову вывучаць. Цапкалу размеркавалі на фінскую мову. «Фінская дык фінская, дзякуй, што не албанская», — Цапкала кажа, што немагчыма добра засвоіць мову без любові да краіны, дзе на ёй размаўляюць, таму чытаў «Калевалу», фінскую перыёдыку.

На самым сконе Савецкага саюза крыху папрацаваў у савецкай амбасадзе ў Хельсінкі. Пасля развалу СССР прыняў рашэнне вярнуцца ў Беларусь, а не заставацца на працы ў Расіі.

Праца ў камандзе Шушкевіча

У 1993-1994 гадах Валерый Цапкала быў дарадцам старшыні Вярхоўнага савета Станіслава Шушкевіча. Тады ў іх камандзе былі Анатоль Міхайлаў (колішні рэктар ЕГУ). Аднак перад прэзідэнцкімі выбарамі Цапкала перайшоў у каманду Аляксандра Лукашэнкі, адбылося гэта прыкладна ў снежні 1993 года.

Менавіта ён арганізоўваў візіт Аляксандра Лукашэнкі ў расійскую Дзяржаўную думу. Адбывалася гэта па сувязях з ЛДПР, бо ў гэтай партыі таксама было дастаткова шмат выпускнікоў МДІМА.

Пасля выбараў Цапкалу прызначылі першым намеснікам міністра замежных спраў. На той момант дыпламату было ўсяго толькі 29 гадоў. Уявіць нешта падобнае сёння ў Беларусі вельмі складана.

Крыніцы «НН» расказваюць, што тагачасны міністр Уладзімір Сянько вельмі супраціўляўся такому рашэнню, але нічога не змог зрабіць. Увогуле ж Цапкала тых гадоў характарызаваўся бесканфліктнасцю.

Заснаванне Парка высокіх тэхналогій і звальненне адтуль

Фота dev.by

У 32 гады Валерый Цапкала становіцца паслом Беларусі ў ЗША. Зноўку ж такая адказная пасада дастаецца настолькі маладому спецыялісту. Менавіта ў Амерыцы Цапкала падгледзеў ідэю стварэння беларускай «сіліконавай даліны».

У перыяд ад 2002 да 2005 Цапкала з’яўляўся памочнікам прэзідэнта, яму ўдалося данесці да кіраўніка дзяржавы важнасць стварэння Парка высокіх тэхналогій. У 2005 годзе Цапкала ўзначаліў Парк, які знаходзіцца ў мікрараёне Уручча.

Стартапы ПВТ грымяць на ўвесь свет — гэта і Viber, і «Свет танкаў», і MAPS.ME. Быў яшчэ MSQRD. У асноўным кампаніі працуюць на замежных заказчыкаў.

«Калі казаць пра мару, мы хочам у прынцыпе зрабіць Мінск, а можа і ўсю рэспубліку, вялікім тэхналагічным паркам, дзе людзі сядзелі б у кавярнях і абмяркоўвалі, як стварыць новы стартап», — дзяліўся марамі Цапкала.

Некалі ПВТ забяспечвала больш за 10% плацежнага сальда краіны! «Для мяне ідэалогія — гэта ідэалогія мадэрнізацыі, ідэалогія таго, што мы можам быць такімі ж паспяховымі, як амерыканцы, японцы, як немцы — як любы іншы паспяховы народ», — казаў Цапкала.

У 2016 годзе ў Валерыя Цапкалы адбыўся канфлікт з генеральным пракурорам Аляксандрам Канюком. У адным з інтэрв’ю дырэктар ПВТ сказаў, што Стыва Джобса ў Беларусі арыштавалі б за незаконную прадпрымальніцкую дзейнасць. На што Канюк адказаў, што Джобс займаўся тым, што ў савецкія часы называлася спекуляцыяй.

2 красавіка 2017 года Цапкала быў адпраўлены ў адстаўку, а ПВТ замест яго ўзначаліў ідэолаг Усевалад Янчэўскі. Пасля адстаўкі Цапкала кансультаваў улады Узбекістана ў ІТ-сферы. А ў 2018-м прэзентаваў стартап Prabook — сусветную біяграфічную бібліятэку.

Аўтар кнігі пра смерць і ўваскрашэнне чалавека

Будучы кіраўніком ПВТ, Валерый Цапкала вёў блог у «Жывым Часопісе». Цікава, што ён быў падпісаны ўсяго на трох чалавек — палітолага Юрыя Шаўцова, украінскага банкіра Цігіпку, а таксама на расійскага грамадскага дзеяча Скурлатава.

У 2005 годзе Валерый Цапкала напісаў кнігу, якая называлася «Код неўміручасці: Тайна смерці і ўваскрашэння чалавека».

«Ці можа смяротны чалавек здабыць неўміручасць? Ці можна на аснове вялізнага культурнага і рэлігійнага досведу чалавецтва знайсці ключ да паўторнага ўзнаўлення чалавека ў яго сапраўдным выглядзе? Ці ёсць да таго цалкам навуковыя перадумовы? Гэтая кніга апавядае пра разгадкі таямніцы смерці чалавека, яго часовага сыходу з зямнога свету, пра магчымасць яго цялеснага вяртання і духоўнага ўваскрашэння. Самае дзіўнае, што тут няма нічога містычнага», — гаворыцца ў анатацыі.

У 2009 годзе выданне было перакладзенае на англійскую мову.

«Канец свету, калі аб’яднаць яго з антропным прынцыпам, ставіць роўнасць паміж чалавекам і сусветам, то-бок сэнс у тым, што чалавек сваім розумам здольны сусвет зразумець, усвядоміць, а значыць, змясціць у сабе. Гэта Гегель яшчэ спрабаваў намацаць, тое, што розум падобны да сусвету. Калі чалавек памірае, адбываецца знішчэнне ўсяго сусвету, а потым адбываецца вяртанне, уваскрасенне, застаецца толькі ўспомніць. Памятаеце ў Пастарнака: «Трэба ўспомніць, каб уваскрэснуць», уваскрасаць — гэта значыць згадваць», — казаў Цапкала з нагоды выхаду кнігі.

Каментары13

Колькі насамрэч цягнуцца працоўныя паездкі Лукашэнкі? Цікавыя лічбы17

Колькі насамрэч цягнуцца працоўныя паездкі Лукашэнкі? Цікавыя лічбы

Усе навіны →
Усе навіны

Выбралі самага прыгожага ката ў свеце6

Беларусы збіраюцца на матч «Легіі» з мінскім «Дынама» ў Варшаве21

Каралеўскую сядзібу Панятоўскага ў Гродне прадаюць танней за старую аднапакаёўку2

Так выглядаюць пікеты па зборы подпісаў за Лукашэнку ФОТАФАКТ20

ГУБАЗіК перастаў выкладаць відэа з затрыманымі. З дня, калі да гэтага заклікаў канал, блізкі да Маркава7

У Кангрэс ЗША ўпершыню абралі трансгендара9

Лукашэнка: Трамп — гэта сіла17

Зяленскі расказаў пра «цудоўную» тэлефонную размову з Трампам9

Гэта што за цуды інжынерыі? Жыхары сталічнага пяціпавярховіка падзяліліся вынікамі капітальнага рамонту1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Колькі насамрэч цягнуцца працоўныя паездкі Лукашэнкі? Цікавыя лічбы17

Колькі насамрэч цягнуцца працоўныя паездкі Лукашэнкі? Цікавыя лічбы

Галоўнае
Усе навіны →