Мастак стварыў пяціметровую «дошку гонару» з «пакаяннымі» відэа беларусаў — убачанае ўражвае
Мастак Глеб Бурнашаў стварыў праект «Рытуал віны і сораму Рэспублікі», дзе на звыклай нам дошцы гонару замест партрэтаў ударнікаў працы транслююцца «пакаянныя» відэа беларусаў аўтарства сілавікоў.
У размове з «Нашай Нівай» Глеб падзяліўся падрабязнасцямі свайго мастацкага выказвання.
Хлопец згадвае, што пасля чарговай порцыі відэа з выбачэннямі за лайк, рэпост, падпіску ці мірны пратэст, якія публікуюць сілавікі і прапаганда, ён вырашаў пачаць архіваваць ролікі.
«Каб гэтыя злачынствы пазней не зніклі і ад гэтага факта ўжо ніхто не змог бы адмахнуцца. Акурат падчас архівавання відэа ў мяне нарадзілася ідэя «Дошкі гонару».
Праца над праектам цягнулася з восені 2021-га па май 2022 года. Большую частку часу Глеб збіраў відэа і спрабаваў зразумець, якім чынам ажыццявіць праект.
«Шчыра кажучы, я не думаў, што ў мяне атрымаецца яго рэалізаваць і праз тэматыку, і праз памеры: гэтая дошка 5 метраў даўжынёй і тры ў вышыню. Але мне дапамаглі ў рэалізацыі Sputnik Photos (суполка фатографаў з Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. — НН) і, у прыватнасці, куратар Адам Панчук, які запрасіў мяне паўдзельнічаць у калектыўнай выставе «Найвышэйшая форма мастацтва». Нічога не атрымалася б і без маёй каманды — трох маіх сяброў, імёны якіх я не магу агучыць», — расказвае Глеб.
Тэхнічна інсталяцыя ўяўляе з сябе мікс з будаўнічых матэрыялаў і тэлевізараў, на якіх прайграецца відэа — яны ўключаюцца паралельна, дзякуючы чаму немагчыма разабраць, што кажа канкрэтны чалавек. Глеб адзначае, што некаторых герояў ролікаў ведае асабіста і яму не па сабе, што ім прыйшлося перажыць гэты «агідны» досвед.
«Практыка з відэа пачыла шырыцца ў Беларусі ў 2020 годзе. Гэтыя відэаролікі закліканыя зняважыць і зламаць ахвяру, запалохаць іншых супернікаў рэжыму і замацаваць «слушнасць» рэжыму ў вачах яго паслугачоў. Яшчэ год таму такія відэа былі рэдкасцю, зараз жа яны сталі стандартнай практыкай. Рытуал віны і сораму. Яшчэ адзін жахлівы знак панавання службаў дзяржаўнай бяспекі ў Беларусі і яшчэ адзін довад іх тэрарыстычнага характару. Рэжым не толькі не спрабуе схаваць сваю жорсткасць, ён выстаўляе яе напаказ усяму свету.
Я магу зразумець такія паводзіны ва ўмовах ваеннага часу (разумець, канечне, не значыць прымаць ці ўхваляць). Але тое, што гэта адбываецца ў «мірнай» Беларусі ў 2020-2022 гадах — гэта агідна. Тут, шчыра кажучы, складана падабраць такое гадкае і непрыгожае слова, якое б змагло апісаць гэты прэцэдэнт», — каментуе Глеб.
Мастак тлумачыць, што для яго такі праект — не толькі фіксацыя злачынства, але і працягнутая рука дапамогі ахвярам гэтага выпрабавання.
«Важна дапамагчы ахвярам такой «ганьбы» рухацца наперад, паказаць, што яны не самотныя ў гэтым, што ёсць шмат іншых людзей, якія падпалі пад такое ж абыходжанне. Што гаворка ідзе не пра іх асабісты сорам, а пра масавы пратэст супраць падобных рытуалаў у сучаснай еўрапейскай краіне», — каментуе Глеб.
Інсталяцыя ўжо дэманстравалася на фестывалі «Месяц фатаграфіі» ў Кракаве. Глеб расказвае, што польская публіка была не ў курсе практыкі з «пакаяннымі» відэа ў Беларусі і вельмі спачувала беларусам. Наступным разам жыўцом праект можна будзе пабачыць восенню ў Варшаве ў Promocyjna Gallery, што месціцца ў Staromiejski Dom Kultury (у межах выставы «Найвышэйшая форма мастацтва»). Даты ўдакладняюцца.
Гэта не першае мастацкае выказванне Бурнашава, прысвечанае тэме Беларусі пост-2020. Ëн, напрыклад, аўтар праекта «Партрэт пратэстоўцаў», створанага з 8300 здымкаў твараў удзельнікаў беларускіх пратэстаў.
Яшчэ адна з прац мастака: «У жніўні 2020-га»
Праца пад назвай «Каранацыя», прысвечаная таемнай інаўгурацыі Лукашэнкі
Каментары