«Dla vychadu ŭ nul treba pradavać sto futbołak za miesiac». Jak minčanka pierazapuściła svoj mały biznes
Raniej minčanka Taćciana vypuskała futbołki z vyjavami tvoraŭ mastactva — u tym liku ź Jevaj, jakaja stała adnym ź simvałaŭ pratestaŭ. Ale paśla taho jak represii zakranuli jaje siamju, źjechała ŭ Čechiju. Ciapier jana sprabuje naładzić vytvorčaść art-futbołak u Prazie. Dziaŭčyna padzialiłasia svajoj historyjaj.
U 2011-m užo źjazdžali ź Biełarusi
Tata (vytvornaje ad Taćciana) z tych biełarusaŭ, jakija daŭno cikaviacca palitykaj. Razam z mužam dziaŭčyna chadziła na płošču ŭ 2010-m, a ŭ 2011 hodzie jany vyrašyli źjechać u Čechiju, dzie pražyli try hady, paśla čaho viarnulisia ŭ Biełaruś.
«Muž mocna sumavaŭ pa domie, radni i siabram, tamu my vyrašyli viarnucca. Šeść hadoŭ ja praviała ŭ dekrecie, a viasnoj 2020-ha vyrašyła zaniacca svajoj spravaj», — uspaminaje žančyna.
Pačaŭšy vypuskać futbołki z pryntami rabot biełaruskich mastakoŭ, jana zadavoliła adrazu niekalki svaich žadańniaŭ: pracavać z sučasnym mastactvam, mieć svaju spravu i ŭ dadatak dapamahać mastakam.
«Ideja pryjšła da mianie padčas naviedvańnia adnoj z vystaŭ u Minsku, ja ŭbačyła cikavyja pracy i padumała, što ich možna drukavać na vopratcy. Jašče budučy ŭ dekrecie, ja zrazumieła, što nie tak prosta znajści jakasnyja futbołki ź cikavymi pryntami za adekvatnyja hrošy, tamu vyrašyła pasprabavać sama ich vypuskać. Znajšła pastaŭščykoŭ adzieńnia, miesca, dzie možna zrabić jakasny prynt, adkryła IP i prystupiła da pracy».
U pamiać urezałasia historyja talenavitaha mastaka, jaki skončyŭ žyćcio samahubstvam
Karciny dla pryntoŭ dziaŭčyna šukała ŭ Instagram, pisała aŭtaram i pytałasia, ci možna vykarystoŭvać ich pracy.
Futbołki pradavalisia pa 40-45 rubloŭ za štuku. Častku hrošaj ad prodažu Tata pieraličvała aŭtaram rabot.
«Mnie ŭ pamiać dobra ŭrezałasia historyja Zachara Kudzina, talenavitaha mastaka, jaki skončyŭ žyćcio samahubstvam. Ź im časta raźličvalisia bartaram, materyjałami, u vyniku atrymałasia, što ŭ jaho byli prablemy z hrašyma. Moj biznes u niejkaj miery moh dapamahčy padtrymać maładych aŭtaraŭ».
Tata pačała pracavać u sakaviku 2020 hoda, a nieŭzabavie ŭ Biełarusi startavała pieradvybarčaja kampanija z usimi dalejšymi padziejami.
«U krainie źjaviŭsia vialiki popyt na pratesnuju simvoliku, prodažy išli ŭharu. Vielmi dobra pradavalisia futbołki z vyjavaj Jevy mastaka Paryžskaj škoły biełaruskaha pachodžańnia Chaima Sucina.
U pikavy pieryjad ja pradavała pa 60-80 adzinak u tydzień. Paśla vypłaty ŭsich vydatkaŭ, uklučajučy hanarary aŭtaram, atrymlivałasia, što z adnoj majki ja zarablała kala 4 rubloŭ. Vychodzić, što ŭsiaho praź niekalki miesiacaŭ paśla zapusku, ja mahła zarablać kala 600 dalaraŭ u miesiac», — padličvaje surazmoŭca.
Z adnaho boku, situacyja, jakaja skłałasia ŭ krainie, spryjała raźvićciu biznesu, ź inšaha, u dziaŭčyny stali źjaŭlacca aściarohi, što nieŭzabavie praz takuju dziejnaść da jaje mohuć pryjści.
«Asabliva vostra ja pačała zadumvacca nad hetymi pytańniami, kali siłaviki zacikavilisia pracaj symbal.by», — zhadvaje dziaŭčyna.
Tym nie mienš pryčynaj adjezdu ź Biełarusi pasłužyŭ inšy faktar. Muža Taty zatrymali na adnoj z pratesnych akcyj, paśla čaho jaho stali vyklikać na dopyty.
«Muža źbili, ale spravy zavodzili nie za pieravyšeńnie paŭnamoctvaŭ supracoŭnikami, a chutčej naadvarot. U nas było videa, na jakim vyrazna vidać, što muž nie rabiŭ ničoha supraćpraŭnaha. Tam bačna, jak jaho bili supracoŭniki. Tamu advakat supakojvaŭ, što ŭsio pavinna być dobra. Ale na ŭsialaki vypadak ja vydaliła ŭsie pasty, dzie byli zhadki pra prodaž «pratesnaj» pradukcyi. Adnak hledziačy na toje, jak raźvivałasia situacyja ŭ krainie, my ŭsio adno vyrašyli źjechać ź Biełarusi».
Dla vychadu ŭ nul treba pradavać minimum sto futbołak u miesiac
Siamja pierajechała ŭ Prahu, ale žadańnie zajmacca art-futbołkami ŭ Taty nie źnikła.
Na pačatku hetaha hoda jana znoŭ zaniałasia pošukam pastaŭščykoŭ adzieńnia, miescam, dzie mohuć zrabić jakasny prynt, zaviała novy akaŭnt u Instagram, jaki ciapier viadzie na anhlijskaj.
«Mnie cikava hetym zajmacca, ja lublu rabić art-padborki, pisać pra mastakoŭ, tamu vyrašyła adradzić hetuju spravu ŭ Čechii. Ale pačatak vajny va Ukrainie trochi paŭpłyvaŭ na płany. Śpiarša ja nie razumieła, jak u takoj situacyi zmahu pisać pra ludziej i ich tvorčaść. Vajna adbiłasia i na pradukcyi.
Pieršaja partyja pryntoŭ zroblenaja na ŭkrainskuju tematyku. Heta pracy ŭkrainskaj mastački. Jana vykłała ich u Instagram i napisała, što dazvalaje vykarystoŭvać. Ale ja ŭsio roŭna śpisałasia ź joj i ŭdakładniła, ci nie suprać jana, što ja budu brać vyjavy ŭ kamiercyjnych metach, dadaŭšy, što ja ź Biełarusi i častku srodkaŭ, vyručanych z prodažu, źbirajusia pieravodzić na dapamohu ŭkraincam», — uspaminaje Tata.
Pa słovach dziaŭčyny, pačać biznes u Čechii nieskładana, asabliva, kali ŭ ciabie ŭžo jość VNŽ. Padatkovaja sistema šmat u čym nahadvaje biełaruskuju. Taksama, jak i ŭ Biełarusi, u Čechii možna adkryć anałah biełaruskaha IP ci TAA. Dla svajho vidu dziejnaści Tata, abrała pieršaje.
«Adkryvajecca IP tak ža chutka i prosta, jak u nas. Treba zapłacić 40 jeŭra za rehistracyju i vybrać vid abo niekalki vidaŭ dziejnaści. Dalej možna vybirać sistemu padatkaabkładańnia. Dla mianie, napeŭna, praściej za ŭsio budzie pracavać pa sproščanaj sistemie, kali płaciš 6% ad abarotu.
Plus štomiesiac treba płacić strachavyja i piensijnyja ŭznosy — kala 240 jeŭra. Heta toj minimum, jaki ty ŭ lubym vypadku pavinien zapłacić. U Biełarusi minimalnaja suma, jakuju IP pavinien unosić u FSAN, mienšaja — 168 rubloŭ (kala 60 jeŭra). Pry nieabchodnaści možna źviartacca pa dapamohu da buchhałtaraŭ, jakija pracujuć na aŭtsorsie».
Futbołki ŭ ES buduć kaštavać daražej, čym u Biełarusi — pa 30 jeŭra za štuku. Tata nie płanuje abmiažoŭvacca tolki Čechijaj, tamu jaje pradukcyju možna budzie zakazvać pa ŭsioj Jeŭropie.
Dziaŭčyna kaža, što dla vychadu ŭ nul treba pradavać minimum sto futbołak u miesiac.
«Heta nie tak užo mała, tamu ja ciapier šukaju ludziej, jakija dapamohuć u naładžvańni rekłamy i prasoŭvańni. Kali sprava pojdzie i prodažy pačnuć vyličacca sotniami štuk, to pryjdziecca najmać pamočnika, pakolki spravicca z usim samastojna niemahčyma fizična. Heta dobra pakazali pikavyja miesiacy pracy ŭ Biełarusi, kali ja pradavała pa 300 adzinak u miesiac, pracujučy pa 10-12 hadzin u dzień. Doŭha pracavać u takim režymie było b niemahčyma».
«Ja zrazumieła, što nie stamiłasia». U Minskaj vobłaści zdajuć domiki na vadzie za 800 rubloŭ u sutki — kamientatary ŭ šoku3
Kamientary