«Nu i hod! Tolki ciapier hryby pajšli». Niezvyčajny siezon: hryby pa-roznamu raśli na zachadzie i ŭschodzie krainy
Hryboŭ było bolš na zachadzie, mieniej na ŭschodzie. Heta było źviazana z roznaj kolkaściu apadkaŭ u roznych rehijonach. U cełym zaŭziatyja hrybniki ličać sioletni siezon nieŭradžajnym. Ale adznačajuć, što ŭ hetym hodzie siezon zrušyŭsia i jašče možna čakać mocnuju hrybnuju chvalu — niezvyčajna poźniuju.
Mahiloŭščyna i Homielščyna: «U nas z hrybami biada»
«Sioleta nie ŭradzili», — narakajuć hrybniki z Homielskaj i Mahiloŭskaj abłaściej. U tym, što hrybnaja ŭdača adviarnułasia ad ich jany vinavaciać niespryjalnaje nadvorje.
«Śpiakotnaje leta i zasucha nie raskryli hrybny patencyjał našych lasoŭ», — pa-navukovamu tłumačyć žychar Žłobinskaha rajona.
«Lisički letam časam byli, byŭ navat 5-dzionny rost biełaha hryba, — apaviadaje jon. — Z kanca vieraśnia pačaŭsia vosieński płast biełaha hryba, ale vielmi łakalna. Dla siabie nabrać možna. U paraŭnańni ź minułym hodam našmat horš».
Pavodle jaho hryby vielmi niepradkazalnyja stvareńni i niemahčyma pradbačyć, jakija jašče źjaviacca.
«Zialonki jašče buduć», — zapeŭnivaje jon.
U 2019 hodzie na Homielščynie ŭ Śvietłahorskim rajonie byŭ adšukany hryb vahoju 1 kiłahram 248 hramaŭ. Sioleta takoj zdabyčaj miascovyja hrybniki pachvalicca nie mohuć.
Pra nieŭradžajny na hryby hod narakajuć i ŭ susiedniaj Mahiloŭskaj vobłaści.
«U nas z hrybami biada», — kaža surazmoŭnica z Mahilova. Pa słovach žančyny, jana šmat hod chodzić u hryby i čakaje siezonu, a «jon sioleta padvioŭ».
«Jezdžu ŭ Kličaŭski rajon, dyk davodziłasia šmat pabłukać, kab nabrać i zadavolicca, — tłumačyć jana. — Leta było śpiakotnaje, a vierasień byŭ chałodny, navat z zamarazkami. Jakija ŭ takoje nadvorje hryby?»
Žančyna zapeŭnivaje, što hryby biare sabie, bo na bazary joj nie vystajać.
«Zakatki rablu, dzieciam razdaju. Kiłahramaŭ z dvaccać nabrała, a letaś u kastryčniku ŭžo nie vybirałasia ŭ hryby, bo nazapasiła. Usich zabiaśpiečyła», — adznačaje jana.
Na miascovych bazarach hryby pradajuć, ale, jak zaŭvažajuć kupcy, asablivaha vybaru pakul niama dy i ceny kusajucca.
«U asnoŭnym apieńki, maślaki. Maślaki pa 15 rubloŭ za 5-litrovaje viadro, — apaviadaje žycharka Mahilova. — A voś, baravikoŭ niašmat, a tyja, što jość, darahija — 20 rubloŭ za kupačku».
«Letaś možna było baravikoŭ kupić udvaja tańniej», — zhadvaje jana i pryznajecca, što daviałosia brać hryby pa toj canie, jakuju prasili pradaŭcy, bo «ŭsio daražeje».
Jak i ŭ minułyja hady, viaskoŭcy pradajuć hryby i la šašy. Ciapier pradaŭcoŭ niašmat i ceny na darunki lesu «kusajucca».
«5-litrovyja viadzierca apieniek — 10 rubloŭ, a baravikoŭ — 30-40 rubloŭ. Heta zadoraha, ale mnoju prykmiečana, jak mała pradaŭcoŭ la trasy, to ceny vyšejšyja», — dzielicca nazirańniami mahiloviec.
Pa jaho słovach, letaś baravikoŭ možna było vytarhavać na šašy «za dziasiatku», a sioleta pradaŭcy nie sastupajuć.
Haradzienščyna i Bieraściejščyna: «Nu i hod! Tolki ciapier hryby pajšli»
Žychary zachadu krainy kažuć, što sioleta hryboŭ niašmat, ale nabrać, jak viedaješ miescy, možna. Pa ich słovach, letaś ź lasnymi darunkami było lepiej.
«Uletku trochi čyrvonahałoŭcy praskokvali, a ŭ vieraśni dy kastryčniku šmat biełych było i jość, — apaviadaje žycharka Brestčyny. — Na vychodnyja znoŭ pajedu. U mianie pastajanna hryby jość, navat kali niaŭrod, ja ich usio adno znachodžu».
Pa słovach nastupnaj surazmoŭnicy, žycharki Hrodzienskaj vobłaści, hryby stali radavać tolki ciapier, a ŭ vieraśni ich było nie bahata.
«Letaś my hryby zdavali na «polskaje» pradpryjemstva, jakoje kiłamietraŭ za tryccać ad nas. Tam zakupnyja ceny byli ludskija, nie kryŭdzili, a ciapier tam nie kuplajuć hryby, bo kažuć, što nie pracujuć užo. Dy i hryboŭ napraŭdu niama».
Na hetym pradpryjemstvy paćvierdzili, što sioleta ŭ nasielnictva nie zakuplali hryboŭ i inšaj pradukcyi. Na im admovilisia tłumačyć pryčyny, ale adznačali, što «pradpryjemstva zamiežnaje».
Jašče adna surazmoŭnica z Haradzienščyny kaža, što hryboŭ niašmat, ale ŭ raniejšyja hady možna było i «hetuju kalivu» zbyć u Polščy. «Ale jak ciapier tudy vyjechać?» — zaŭvažaje jana.
«U nas było niezvyčajna šmat lisičak: cełaje leta i vosień brali, — raskazała žančyna z-pad Vilni. — A inšych hryboŭ dyk i nie było asabliva», — dadaje jana.
Viciebščyna: «Sabie nabrali»
Na Viciebščynie biez hryboŭ zastacca niemahčyma — stolki tam lesu.
«Nabrali trochi, — ścipła kaža žychar Brasłaŭskaha rajona. — Biełyja jość, lisički adyšli ŭžo, ale byli, ababki. Da nas šmat pryjazdžaje hrybnikoŭ. Usim chapaje. Byvaje, što łatyšy naviedvajucca, dyk kuplajuć. U ich, kažuć, nie ŭradzili hryby sioleta. Letaś było lepiej z hrybami, ale jak jość užo».
«Dy niama sioleta hryboŭ, — zajaŭlaje žychar Dubroŭny. — Sabie nabrali, trochu zakrucili, pasušyli. Niejak pražyviom».
Pa jaho słovach, letaś udavałasia nie tolki sabie nabrać, ale i padzarabić, voziačy hryby ŭ Smalensk.
«Tam pradavali, kapiejčyna była, — zhadvaje jon. — Sioleta sioj-toj tudy taksama vybirajecca. Rasijanie dobra brali dy i biaruć našy hryby. Jany ŭsio naša kuplali z charčoŭ, ale ŭ hetym hodzie niama čym ich ździŭlać».
Minščyna: «Apieńki tłustyja, mocnyja»
U staličnym rehijonie hryboŭ niašmat, ale miascovyja hrybniki spadziajucca, što «da śniehu jašče niešta budzie». U kancy vieraśnia siamja miascovych hrybnikoŭ trapiła na paŭtarakiłahramovy baravik. Videa ź im u TikTok sabrała šmatmiljonnyja prahlady i bolš za paŭtary tysiačy kamientroŭ. Siarod ich było niamała skieptyčnych, maŭlaŭ, videa pastanovačnaje.
Pahutaryć z udačlivym hrybnikom nie ŭdałosia. U jahonych kalehaŭ spravazdačy značna ściplejšyja.
«Apieniek 25 litraŭ nabrała za try hadziny, a bolš nijakich inšych. Apieńki tłustyja, mocnyja, rastuć, dzie byli raniej biełyja», — kaža žycharka Dziaržynskaha rajona. Jana zajaŭlaje, što letaś «udała napalavała» i jašče hrybnyja zakatki ź minułaha hodu zastalisia.
«Moža, i sioleta jašče nabiaru», — sa spadzievam zaŭvažaje žančyna.
«Na Barysaŭskim palihonie za dźvie hadziny piać litraŭ maślakoŭ nabrali, i bolš ničoha, — niezadavolena kaža nastupnaja surazmoŭnica z prylehłaj da vajennaha abjektu vioski.
Pavodle jaje, kalehi taksama «jeździli», ale «i ŭ ich pusta było».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
viedajučy, što hryby i inš. u hetym hodzie nas asabliva abyšli