Usiaho patrochu

«Čym mienš ja viedaju, tym kruciej siabie adčuvaju». Raźbirajemsia ź sindromam samazvanca

Viedajecie adčuvańnie, kali vy nibyta nie na svaim miescy i ŭsio, što vy majecie, vami nie zasłužana? Heta sindrom samazvanca, i jamu možna dać rady. Hutarym ź psichołaham Julijaj Navackaj pra toje, jak heta zrabić.

Fota: cottonbro studio / pexels.com

«Jość fakty, što ja paśpiachovy i čahości damohsia, ale nasamreč usio nibyta zdaryłasia vypadkova ci z dapamohaj inšych ludziej»

Pierš za ŭsio, Julija tłumačyć, što sindrom samazvanca — nazva psichałahičnaj źjavy, kali my nie zaŭsiody možam acanić svaje dasiahnieńni. Taki fienomien moža iści praz usio žyćcio čałavieka, i tady jon adčuvaje siabie niaŭstojliva va ŭsich śfierach žyćcia, abo tolki ŭ adnoj ź ich — naprykład, u prafiesii ci ŭ maciarynstvie. Z adnaho boku, takija ludzi vielmi žadajuć atrymać pryznańnie i pavieryć u jaho, ale čym bolš jany jaho atrymlivajuć, tym składaniej im jaho pryniać i tym bolš napružańnia jany adčuvajuć. 

«Sindrom samazvanca prymušaje ličyć, što maje dasiahnieńni nasamreč nie maje, a ja ich sabie prysvojvaju, i što źniešni śviet mianie chutka raskryje. Maŭlaŭ, z adnaho boku jość fakty, što ja paśpiachovy i čahości damohsia, ale nasamreč usio nibyta zdaryłasia vypadkova ci z dapamohaj inšych ludziej. Inšyja ludzi byccam pra heta chutka daviedajucca, mianie vykryjuć.

Tady čałavieku vielmi strašna i składana pamylacca, ruchacca napierad. Jaho novyja pośpiechi nie robiać jaho bolš ustojlivym, a tolki jašče bolš uzmacniajuć unutranaje napružańnie. Bo luby taki pośpiech aznačaje, što źniešni śviet jašče bolš uzvysiŭ čałavieka, i kali jaho raskryjuć, jamu daviadziecca padać jašče macniej», — kaža psichołah.

Zvyčajna my ŭpieršyniu kantaktujem sa źniešnim śvietam praz baćkoŭ ci apiekunoŭ, i časam heta krynica pieršych ustanovak samazvanca. Ale jość prykłady, kali baćki nie nadta spryjajuć takim ustanoŭkam, zatoje jany raźvivajucca ŭ kamunikacyi, naprykład, z adnahodkami. 

«Samazvancami» šmat u čym nas robiać sučasnyja ideały. My hladzim rekłamu, prahladajem sacsietki i prysłuchoŭvajemsia da hałasoŭ u prafiesijnych supolnaściach, i paŭsiul čujem raschvaleńnie idei bliskučaha pośpiechu. U takim kantekście moža skłaścisia adčuvańnie, što vas, takoha jak jość, inšyja mohuć nie acanić. Tady ŭ hałavie moža źjavicca vobraz taho, jakim treba stać, žadańnie być bolš kłasnym i paśpiachovym, kab nie sutykacca z adchileńniem.

Julija tłumačyć, što my časta źmiešvajem pryznańnie i pryniaćcie: časam padajecca, što nam treba pryznańnia zasłuhaŭ, ale nasamreč my chočam być pryniatymi i lubimymi takimi, jakija my jość. Kali ž čałaviek adčuvaje luboŭ tolki ŭ vypadku dasiahnieńniaŭ, jon budzie ličyć, što bieź ich nie varty hetaj lubovi. I jašče: fienomien samazvanca moža dapamahać čałavieku raści, ale kali ŭ jaho niama inšych padstaŭ ciahnucca ŭvierch, hety rost nie pryniasie jamu zadavalnieńnia i pryniaćcia.

«Samazvancami» čaściej robiacca mužčyny ci žančyny? Julija kaža, što sindrom zakranaje abodva poły: «U nas jašče šmat u čym patryjarchalny ład žyćcia, i dla biełaruskich mužčyn važna być paśpiachovymi, mieć finansavuju stabilnaść, heta moža ŭzmacniać na ich cisk. Ź inšaha boku, u nas užo nie tyja časy, kali žančyna musić tolki siadzieć doma ź dziećmi. Žančyna ciapier byccam musić i paśpiavać za patrabavańniami času — i raźvivacca ŭ karjery, i pry hetym być vydatnaj žonkaj i mamaj. 

Sindrom samazvanca moža ŭzmacniacca ŭ maciarynstvie, kali žančyna fizična nie moža ŭsio sumiaščać, ale jana maje adčuvańnie, što byccam musić heta rabić. Tady taki fienomien moža raźvivacca ŭ jaje i ŭ siamiejnaj śfiery, i ŭ prafiesijnaj. Pryčym namahańni ŭ adnoj śfiery buduć pazbaŭlać sił na toje, kab damahacca čahości ŭ inšaj halinie».

Kali «samazvaniec» — heta ja

Hety tekst pra vas? Tady treba zrazumieć, ci žadajecie vy ŭvohule niešta rabić ź sindromam samazvanca. Bo jaho prajavy, kaža ekśpiertka, znajomyja praktyčna ŭsim: tak byvaje, što časam nam składana prymać svaje dasiahnieńni. Kali vy nie zastajeciesia ŭ takim stanie nadoŭha i jon vam nie pieraškadžaje rabić, ničoha strašnaha tut niama.

Inšaja reč, kali vybracca sa stanu samazvanca nie atrymlivajecca: «Taki fienomien moža pieraškodzić čałavieku damahacca novych dasiahnieńniaŭ, bo z-za soramu i strachu być «vykrytym» jon spynić luby ruch napierad. Abo možna praciahvać ruch napierad, ale pry hetym pastajanna adčuvać siabie niezadavolenym, byccam čałavieku drenna, strašna i napružana, i heta nie zaležyć ad taho, paśpiachovy čałaviek ci nie». 

Pierš za ŭsio, važna atrymlivać realnuju zvarotnuju suviaź, abapiracca na sapraŭdnyja fakty, inšych ludziej i kampietentnyja mierkavańni nakont nas i źviazanych z nami rečaŭ. Čym lepš my možam heta prymać i źmiaščać unutry siabie, tym nam praściej pierajści ź iluzij u stabilnaść i realnaje žyćcio. Mahčyma, my ŭ im nie na pieršaj staroncy «Forbsa», ale i nie horšyja ŭ svajoj halinie. 

Varta ŭmacoŭvać navyk pryniaćcia siabie, bo kali hetaha niama, vodhuki ad inšych nie dapamohuć. Vy spytajecie ŭ muža, ci dobraja vy mama, i toj skaža, što tak, ale biez navyka pryniaćcia vy nie zasvoicie hetuju infarmacyju — chutčej, zapadozrycie muža ŭ chłuśni.

Dla pačatku Julija raić pryznać, što vy nie majecie takoha navyka pryniaćcia siabie: «Kali my pryznajem i prymajem hetuju svaju častku, heta moža asłabić napružańnie, źviazanaje ź fienomienam samazvanca. Dalej, kali ja nie čakaju ad siabie lohkaha pryniaćcia dasiahnieńniaŭ, ja mahu patrochu rabić peŭnyja kroki. Naprykład, kali ja adčuvaju siabie samazvancam u prafiesijnaj śfiery, ja mahu patrochu atrymlivać pryznańnie ad kaleh, sprabavać šukać vodhuki ad bolš ekśpiertnych u svajoj halinie ludziej, brać śpiecyjalnyja siesii ŭ koŭčaŭ. 

To-bok rabić hetaje namahańnie i nie tolki znachodzicca ŭ kantakcie z kimści, chto daje mnie stanoŭčuju zvarotnuju suviaź, zaŭvažać svoj soram, ale jašče i sačyć za tym, jak hetaja infarmacyja kładziecca mnie ŭsiaredzinu: mnie robicca pryjemna, ciopła ŭnutry, ci niešta jašče adbyvajecca akramia soramu. Pa kropielcy, praz hetuju praktyku pryniaćcia stanoŭčaj zvarotnaj suviazi možna naroščvać infarmacyju pra toje, jaki ja». 

«Pastajannaje samaabiasceńvańnie — dobry fundamient dla taho, kab emacyjna vyhareć»

Psichołah rekamienduje dla «samazvancaŭ» admysłovuju praktyku. Vaźmicie list papiery i vypišycie na jaho ŭsie svaje žyćciovyja dasiahnieńni, realnyja fakty, pačynajučy, naprykład, z padletkavaha ŭzrostu: zdaŭ ekzamieny na dzieviać, vyvučyŭ historyju, try hady chadziŭ na karate — usio, što ličycie patrebnym. Potym vaźmicie inšy list i napišycie na im pa punktach, čamu vy, na vašu dumku, źjaŭlajeciesia samazvancam i niedastojnyja taho žyćcia, jakoje ciapier majecie. U vyniku vy atrymajecie dva śpisy, dyk pasprabujcie ich paraŭnać. Takuju praktyku možna rabić rehularna.

«Tak my pracujem z našym kahnityŭnym skažeńniem — maŭlaŭ, ja samazvaniec, ničoha sam nie damohsia i ŭsie maje pośpiechi vypadkovyja. Mahčyma, padčas paraŭnańnia dvuch śpisaŭ vy zaŭvažycie, što pamiž vašymi pośpiechami i ciapierašnim stanam jość karelacyja, i zrazumiejecie, jak vy raźvivalisia, što vy kładziecie ŭ svaju skarbonku dośviedu.

Takija kahnityŭnyja praktyki nie mohuć chutka paŭpłyvać na samaacenku, ale ŭ toj ža čas vielmi badziorać i prapanujuć novy punkt hledžańnia. Havorka nie tolki pra toje, što ja mušu raz na tydzień zrabić takuju praktyku, ale i pra namahańnie, jakoje ja rablu ŭnutry siabie, kab pamiatać pra svaje dasiahnieńni, pra toje, što ja adčuvaju ŭ takija momanty. I kali ŭ nastupny raz mianie paniasie ŭ bok samazvanca, ja viarnusia ŭ tyja pieražyvańni, jakija ja adčuŭ padčas praktyki», — tłumačyć psichołah.

Julija raskazvaje pra cykł dumak, charakternych dla sindromu samazvanca. Spačatku heta pieražyvańni, što z vami niešta nie tak i vy musicie imknucca da peŭnaha paśpiachovaha ci pryvabnaha vobrazu. Takija dumki mohuć vyklikać strach, što ŭ vas niešta nie atrymajecca: maŭlaŭ, ja baču zadaču, ale nie adčuvaju ŭ siabie mocy i ŭstojlivaści, kab jaje vykanać, i kali ja nie dam rady, zdarycca niešta drennaje. Kali ž admaŭlać svaje kampietencyi ci dośvied, heta moža jašče bolš paharšać situacyju. 

Časta byvaje tak: niechta vas chvalić, daje stanoŭčuju zvarotnuju suviaź, a vy šukajecie ŭnutry siabie pryčyny, čamu hetym słovam nie varta vieryć. Kłasičny prykład — kali da žančyny prychodziać u hości i chvalać jaje piroh, a jana adkazvaje, što jon pryhareŭ i ŭvohule nie atrymaŭsia, to-bok usłych asprečvaje svajo dasiahnieńnie.

Surazmoŭca padsumoŭvaje: «U vyniku my adčuvajem vinu ci soram za svoj pośpiech, bo jon padajecca nam vypadkovym i my dumajem, što niedastojnyja jaho. Taki cykł dumak u niejki momant moža stać pryčynaj emacyjnaha ci navat fizičnaha vyharańnia. Pastajannaje samaabiasceńvańnie — dobry fundamient dla taho, kab emacyjna vyhareć i pierastać imknucca da niejkich dasiahnieńniaŭ, maŭlaŭ, jany ŭsie nie majuć sensu».

«Adčuvańnie samazvanca vielmi redka ŭźnikaje ŭ čałavieka, jaki nasamreč ničoha nie dabiŭsia»

A što, kali atačeńnie ŭzmacniaje ŭ nas fienomien samazvanca? Idealna, kali atrymlivajecca filtravać takoje atačeńnie, u takim vypadku treba adstojvać svaje miežy i dazvalać inšym ciabie aceńvać tolki kali hetaha žadaješ ty, a nie jany. Paralelna z hetym možna naroščvać novaje atačeńnie, i tut moža być karysnaj psichaterapija – i asabistaja, i hrupavaja.

Kali chočacca być bolš ustojlivym da fienomiena samazvanca, to i vaša atačeńnie musić hetamu spryjać. Heta nie značyć, što treba atačać siabie tymi, chto kaža, što vy — najlepšy, tak možna trapić u inšuju krajnaść. Dy i kali pryjści ŭ prastoru, dzie tabie buduć kazać tolki, jak u ciabie vierać i što ty stanieš samym paśpiachovym, heta moža ŭzmacnić rysy samazvanca, bo ŭ hałavie znoŭ-taki ŭźniknie vobraz, jakomu treba budzie adpaviadać.

Tamu prastora z sapraŭdnaj padtrymkaj — heta miesca, dzie vy atrymlivajecie realnyja vodhuki ŭ atmaśfiery pryniaćcia biez umovy vašaha hłabalnaha pośpiechu, a taksama dzie vy možacie atrymać razumnuju krytyku. 

Julija prapanuje niekalki pytańniaŭ dla ludziej, jakija chacieli b dać rady svajmu sindromu samazvanca. Dla pačatku možna daśledavać, jak u vas mahła sfarmavacca takaja samaacenka, bahataja na sumnieńni. Mahčyma, vy pamiatajecie žyćciovyja padziei, jakija hetamu spryjali?

Taksama možna praanalizavać, jak u vas prajaŭlajecca fienomien samazvanca, kali jon adčuvajecca bolš i jak upłyvaje na vaš stan, pavialičvaje ci pamianšaje vaša zadavalnieńnie svaimi dasiahnieńniami i idejami. A potym pašukajcie adkazy na dva pytańni (i znajdzicie čas zrabić heta piśmova):

  • Što zdarycca, kali ja ničoha nie budu rabić i hety sindrom zastaniecca sa mnoj? 
  • Što zdarycca, kali ja navučusia davać rady samazvancu ŭnutry mianie?

Mahčyma, navat taki maleńki samaanaliz dapamoža pačać adychod ad stratehii samazvanca, ličyć Julija, abo jak minimum paznajomić vas bližej z hetaj častkaj vašaj asoby.

Narešcie, dobryja naviny — kali vy ličycie siabie samazvancam, vy, chutčej za ŭsio, dakładna im nie źjaŭlajeciesia. Julija tłumačyć: «Adčuvańnie samazvanca vielmi redka ŭźnikaje ŭ čałavieka, jaki nasamreč ničoha nie dabiŭsia. Ludzi, jakija nasamreč nie majuć dośviedu ci viedaŭ, chutčej akazvajucca ŭ inšaj krajnaści — maŭlaŭ, čym mienš ja viedaju, tym kruciej siabie adčuvaju. Kali ž zona majho asensavańnia pašyrajecca, ja pačynaju bačyć bolš i zaŭvažać infarmacyju, jakuju mnie jašče treba vyvučyć, i heta moža ŭzmacniać fienomien samazvanca».

«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny

PADTRYMAĆ

«Dobra pracuje toj, chto dobra adpačyvaje». Psichołah — pra sakrety praduktyŭnaści

Błohier Blišč: «Najvialikšaja duraść, jakuju prydumali milenijały, — vyharańnie». Jamu adkazali

Jak i navošta treba adpačyvać? Tłumačyć psichołah

Kamientary

Staŭki ŭtylzboru na aŭto pryraŭniajuć da rasijskich. Voś čamu heta kiepskaja navina dla aŭtamabilistaŭ5

Staŭki ŭtylzboru na aŭto pryraŭniajuć da rasijskich. Voś čamu heta kiepskaja navina dla aŭtamabilistaŭ

Usie naviny →
Usie naviny

Biełaruski dobraachvotnik prakamientavaŭ svajo fota z achoŭnikam Łukašenki3

Tualetnaja papiera razładu. Taksičnyja adnosiny biełaruski ź viečna niezadavolenaj maci šakujuć internet18

U Polščy ŭkrainski kiroŭca aŭtobusa schavaŭsia siarod pasažyraŭ, a na svajo miesca chutka pasadziŭ biełarusa5

Ryžankoŭ: Zachad nie dapuskaje, što chtości moža ŭžyć takoha rodu siłu. A siłu takuju moža ŭžyć Rasija. My razam z Rasijaj27

15 hadzin spatrebiłasia, kab sabrać zbor dla evakujavanaj siamji Taćciany Krapinievič, na jakuju daniesła Bondarava7

Biełarusa-emihranta ŭklučyli ŭ ekstremisckaje farmiravańnie «Rasija — heta zło». A jon usio adno viarnuŭsia z Polščy dadomu3

U kramach Biełarusi źnikaje haziroŭka biez cukru4

Miesiac tamu ŭ Minskaj vobłaści ŭpaŭ mietearyt. Siarhiej Biesarab padazraje, što jaho mohuć vyvieźci ŭ Rasiju3

Mona Liza pierajazdžaje. Makron raspavioŭ pra płany maštabnaj pierabudovy Łuŭra3

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Staŭki ŭtylzboru na aŭto pryraŭniajuć da rasijskich. Voś čamu heta kiepskaja navina dla aŭtamabilistaŭ5

Staŭki ŭtylzboru na aŭto pryraŭniajuć da rasijskich. Voś čamu heta kiepskaja navina dla aŭtamabilistaŭ

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić